Лукашэнка можа ўвесці надзвычайнае становішча і перанесці выбары — эксперт

Пасля заканчэння прэзідэнцкай кампаніі ў Беларусі адносіны афіцыйнага Мінска з Захадам істотна зменяцца — і не ў лепшы бок, але кампанія можа і зацягнуцца — аж да ўвядзення надзвычайнага становіша і пераносу выбараў.

Такое меркаванне ў каментары «Беларускаму партызану» выказаў дырэктар аналітычнага цэнтра EAST (Варшава) Андрэй Елісееў.
— Група з больш як 30 дэпутатаў Еўрапарламента накіравала кіраўніцтву Еўрапейскай камісіі ліст з просьбай разгледзець магчымасць увесці санкцыі ў дачыненні да беларускага кіраўніцтва. На ваш погляд, наколькі рэалістычна рэалізацыя такога сцэнару? У чым могуць выражацца магчымыя санкцыі?
— Рашэнне датычна санкцый павінна быць прынята Саветам ЕС у асобе міністраў замежных спраў краін ЕС, а яны традыцыйна больш стрыманыя ў сваіх ацэнках і дзеяннях, чым Еўрапарламент.
У цэлым, набор магчымых санкцый такі ж, якім ён і быў раней: забарона на ўезд, замарожванне фінансавых сродкаў асобных асоб і кампаній, імі кантраляваных.
Санкцыі могуць прыняць больш вышкталцоныя формы толькі ў выпадку колькаснага і якаснага росту маштабу рэпрэсій.
У сувязі з тым, што ў цяперашні час у дзеянні вялікая геапалітычная гульня і супрацьстаянне Захаду і Расеі толькі нарастае, верагоднасць увядзення санкцый шматкроць памяншаецца.
Нагадаю, што ў 2015-м ЕС зняў санкцыі ў дачыненні да прадстаўнікоў ЦВК за парушэнні выбарчага працэсу і ў дачыненні да праваахоўных органаў і дзяржчыноўнікаў за парушэнні правоў чалавека — у якасці заахвочвання некаторых ліберальных тэндэнцый, якія мелі месца ў той час. Не ў меншай ступені гэта адбылося ў якасці бонуса па асабліва геапалітычных меркаваннях.
Паўторна ўвесці санкцыі Еўрасаюза будзе вельмі складана, паколькі спатрэбіцца згода ўсіх краін-членаў. Гэта даволі малаверагодна, асабліва калі неўзабаве пасля выбараў палітвязняў вызваляць і калі рэпрэсіі не здабудуць больш шырокія і жорсткія формы.
— Як у цэлым падзеі прэзідэнцкіх выбараў паўплываюць на адносіны афіцыйнага Мінска з Захадам?
— Па вялікім рахунку, Лукашэнка ў адносінах з суседзямі прымяняе ўжо крайні аргумент. Крэмль ён палохае тым, што ў выпадку любога іншага прэзідэнта Беларусь «сыдзе на Захад».
А Захад ён пераконвае, што любыя санкцыі толькі штурхнуць Беларусь у больш моцныя абдымкі Расіі. Гэта значыць, усім прасоўваецца статус-кво як альтэрнатыва "большаму злу".
Натуральна, рэпрэсіі ўжо адмоўна адбіваюцца на адносінах з Захадам. Ён быў гатовы аказаць Мінску падтрымку ў сферы энергетычнай бяспекі і іншых, чакаючы больш-менш прымальных паводзін ва ўнутранай палітыцы.
Сваімі рэпрэсіўнымі дзеяннямі беларускія ўлады таксама падрываюць спробы выклікаць заходнім дыпламатам сваю здольнасць адыгрываць вялікую міратворчую ролю ў рэгіёне.
Улады краіны, якія адмаўляюць сваім грамадзянам у праве на мірны пратэст і парушаюць іх асноўныя правы і свабоды, у сучасным свеце не могуць разлічваць на прасоўванне ў якасці колькі-небудзь сур'ёзнага міратворца.
— Якую ацэнку, на ваш погляд, у цэлым Захад вынесе прэзідэнцкім выбарам у Беларусі, калі нічога кардынальна не зменіцца?
— Падзеі перадвыбарнай кампаніі ўжо негатыўна адбіліся на нармалізацыі стасункаў з Захадам, цяпер ілюзій наконт унутрыпалітычнай лібералізацыі ў Беларусі пазбаўленыя і тыя заходнія палітыкі, якія адносна нядаўна маюць справу з Беларуссю.
На дадзены момант заходнім урадам і аўтарытэтным міжнародным арганізацыям вельмі ясна, што рэальнага выбарчага працэсу ў Беларусі няма.
Больш за тое, улічваючы рэпрэсіі ў дачыненні да прэтэндэнтаў на прэзідэнцкую пасаду і іх паплечнікаў, блогераў, актывістаў і простых грамадзян, а таксама гранічна аднабаковае асвятленне падзей дзяржаўнымі СМІ, правакацыйныя дзеянні розных дзяржорганаў – нават у фантастычным выпадку адкрытага і сумленнага падліку галасоў, выбары ўжо не атрымаюць ацэнку свабодных і справядлівых.
АБСЕ будзе вымушаны зафіксаваць адкат назад. У 2015-м годзе Міжнародная місія ў сваім фінальным дакладзе згадала "некаторыя станоўчыя паляпшэнні", каб палепшыць адмоўную ацэнку працэсу падліку галасоў. У гэтым годзе хоць нейкія станоўчыя ацэнкі прыцягнуць за вушы аб'ектыўна будзе нашмат складаней.
Разам з тым я не выключаў бы, што беларускія ўлады ў выпадку з'яўлення нявызначанасці наконт падкантрольнасці працэсу на больш познім этапе прэзідэнцкай кампаніі, разгледзяць усе магчымыя сцэнары-аж да ўвядзення надзвычайнага становішча і пераносу выбараў.
Паводле belaruspartisan.by