«Я беларусаў ніколі не разумеў, але цяпер пачаў паважаць як нацыю, як людзей, якія паказалі свой характар»

Жнівень-2020 крута змяніў жыццё многіх беларусаў і не толькі. Яўген Кірычэнка — перасяленец з Данбаса — выпадкова трапіў у віхур жнівеньскіх падзей у Гомелі. Ды так, што ў выніку быў дэпартаваны ва Украіну. Сваёй гісторыяй Яўген падзяліўся з гомельскім выданнем Флагшток.

Пра тое, як апынуўся ў Беларусі
Да 2014 года жыў у Данецкай вобласці, разам з сям'ёй — жонкай і дзіцем. Калі пачаліся ваенныя дзеянні, да нашага горада падыходзілі войскі днраўскія. Калі была чутная страляніна, у 20 кіламетрах ад нас білі «Грады», мы з сям'ёй вырашылі штосьці памяняць, з'ехаць у іншую краіну. У Расію не хацелі прынцыпова з-за гэтага канфлікту, больш за ўсё нам падышла Беларусь — расійскамоўная краіна, не так далёка, якіх-небудзь абмежаванняў па ўезду няма, візы не патрэбныя. Потым даведаліся, што беларусы сталі прымаць перасяленцаў з Данецкай і Луганскай абласцей, і я пачаў цікавіцца гэтым пытаннем. Паглядзеў беларускае тэлебачанне ў інтэрнэце, самі разумееце — там усё вельмі прыгожа, вельмі добра. Я сам веруючы чалавек, Баптыст, і мяне цікавіла пытанне веравызнання. Знайшоў гомельскую царкву, спісаўся з адным братам, і мяне запрасілі ў госці. Паехаў на тыдзень, пагасціў, мне вельмі ўсё спадабалася і мы вырашылі пераязджаць.
Па прыездзе ў міграцыйнай службе нам далі магчымасць працаваць на тэрыторыі вобласці. Яшчэ ў першы прыезд я знайшоў працу галоўным энергетыкам у 35 км ад Гомеля. Там мы прабылі месяц, таму што ўмовы былі не такія, як расказвалі. Гэта была першая сустрэча з беларускімі рэаліямі: кажуць адно, а робяць іншае. Мы не адчайваліся, пераехалі ў Гомель. Жонка знайшла працу ў абласной бальніцы, дзе і цяпер працуе, атрымалі месца ў інтэрнаце, там цяпер мая сям'я, пакуль яшчэ, пражывае. Я ўладкаваўся ў аўтасэрвіс, працаваў, усё было нармальна. Від на жыхарства мы атрымалі, таму што бабуля маёй жонкі нарадзілася ў Магілёўскай вобласці. Від на жыхарства ў нас быў на пяць гадоў, гэта значыць, што ніякіх пытанняў у дзяржавы да нас няма.



Аб падзеях 11 жніўня

Калі выбары прайшлі, адключылі сувязь. Я дамовіўся з двума сябрамі сустрэцца ў цэнтры. Я люблю Гомель, шмат езджу на ровары, мінімум раз на тыдзень гуляю па горадзе. Мы дамовіліся сустрэцца ў цэнтры ў 9 вечара. Я праехаў па плошчы Леніна, там нікога не было, людзі проста гулялі, прыпаркаваныя аўтамабілі, стаялі толькі два даішнікі, ніякіх аўтазакаў не было. Праехаў па Савецкай, думаў заехаць у МакДональдс, але ён быў закрыты. Вярнуўся ў цэнтр, прыпаркаваўся каля гасцініцы «Сож». На плошчу Леніна даішнікі не пускалі легкавыя машыны.
У нейкі момант усё гэтае паскуддзе пачало выязджаць з усіх бакоў, з двароў, ад будынка КДБ, універсітэта. Чалавек у міліцэйскай форме пачаў казаць разыходзіцца, што гэта несанкцыянаванае мерапрыемства. Я нічога не крычаў, не махаў рукамі, не казаў "Верым, можам, пераможам". Спытаў, ці можна з'ехаць на аўтобусе (як раз быў у драмтэатра). Ён сказаў мне ісці пешшу, нягледзячы на тое, што як раз падышоў аўтобус. Я пайшоў па Савецкай да месца, дзе пакінуў аўтамабіль. За час шляху сустрэў, напэўна, сотню міліцыянтаў. Увагі да сябе не прыцягваў. Людзі перайшлі на другі бок, і былі ў асноўным там. На гэтым засталася адна міліцыя і некалькі чалавек у цывільным.

Аб затрыманні

Я не крычаў, не збег, не прыцягваў да сабе ніякай увагі. Дайшоў да магазіна «Капеечка», і ў мяне зазваніў тэлефон. Я спыніўся, зрабіў пару крокаў да крамы. Тэлефанаваў сын з санаторыя. Калі я скончыў размову, да мяне падышоў адзін алмазавец (у яго быў зялёны трохкутнік і нумар 312) і спытаў, ці можна задаць мне пару пытанняў. Я кажу: "Хто вы, адкуль, што хочаце ад мяне?" Тады ён схапіў мяне за плячо і павёў у двор паміж дамамі. Аказалася, што яны ўсё там пахаваліся. Там стаяў аўтазак, за ім "Газэль", у якую мяне закінулі.
Я сказаў, што я ўкраінец, і наогул тут ні пры чым. Тады мяне перакінулі ў аўтазак. Там было чалавек дзесяць —без нашывак, без шаўронаў. Мат, лаянка — чаго ты сюды прыпёрся, што табе тут трэба, колькі табе заплацілі, хто твой каардынатар? Павалілі мяне на падлогу, пачалі біць — па ступнях, нагах, спіне, ягадзіцах. Адзін спытаў: "Дык можа, гэта ты, падла, паліў мяне на майдане?" Гэтая фраза мяне проста выбіла з сябе. Я вырашыў, што гэта былыя беркутаўцы. Я разумею, што гэта ўкраінцы, б'юць мяне за майдан, на якім я ні разу нават не быў — я жыву за 700 кіламетраў ад Кіева.
Калі сказаў, што вернік, адзін сказаў: "Ён — абдолбаны". Мяне паставілі на калені, пачалі свяціць ліхтаром у вочы. Зрэнкі аказаліся нармальнымі.
У выніку мяне зноў перасадзілі ў "Газэль", якая да таго часу ўжо была набітая бітком, і павезлі ў РАУС Цэнтральнага раёна. Ім было ўсё роўна, што ў мяне ёсць від на жыхарства, няма парушэнняў, дадатковая абарона. Затрымліваў адзін алмазавец, білі іншыя, везлі ў РАУС трэція.

Што рабілася ў РАУС

Нас вывелі, загадалі бегчы бягом на 4 паверх. Вывернулі кішэні, усё забралі — тэлефон, карткі, ключы ад машыны — усё кінулі на падлогу, у нейкі кут. Білі пастаянна. Потым чую: "Дзе хахол?». Падыходзяць, б'юць. Як быццам ім за гонар было хахла ударыць. Ніякія довады не слухалі. Хто не казаў пароль ад тэлефона, тых люта збівалі.


Калі калідор быў забіты, загадалі паўзці задам. Мы паўзлі задам, як вусеня. Уздоўж калідора стаяла чалавек дваццаць, і ўсіх, хто поўз, яны білі. У канцы калідора мяне паднялі, знялі адбіткі пальцаў, завялі ў кабінет. Там нас зноў кінулі на падлогу, і пачалі складаць адміністрацыйны матэрыял. Складаў чалавек, якога я раней не бачыў. Ніхто не прадстаўляўся, ніхто нічога не тлумачыў. Дзе затрымалі, калі? Склалі два пратаколы, прымусілі распісацца, у адваротным выпадку — прыгразілі забіць. Тых, з каго знялі паказанні, павялі на другі паверх у актавую залу.


Там шмат людзей ужо ляжала на падлозе, хлопцаў патроху вывозілі ў ІЧУ. Тут чую "хахол тут застаецца!". Я думаў, што не выжыву. Тварам у падлогу мы праляжалі ў актавай зале з адкрытымі вокнамі гадзін 18. Аднаму хлопцу разбілі галаву, у выніку чэрапна-мазгавая траўма, ён адключыўся, яго вазілі ў бальніцу. Ахоўнікі з гэтага толькі смяяліся.
Яшчэ адна дэталь — адзін амапавец казаў: "Добра, што на гэты час нам далі магчымасць рабіць, што мы хочам, і сказалі, што адмажуць нас ад любой дупы". Разам са мной быў хлопец па імені Максім, якому пагражалі: "Мы цябе заб'ем, закапаем, цябе ніколі не знойдуць". Мяне і Максіма на наступны дзень вадзілі да операў з крымінальнага вышуку. Мяне проста дапыталі, а Максіма зноў збілі, пальцы запальнічкай палілі. На трэці дзень у яго ўся нага была цалкам фіялетавая. Я такіх ног не бачыў ніколі — проста баклажан. Я глядзеў на яго, і разумеў, што мне яшчэ пашанцавала.

Аб судзе

У судзе ўсе рашэнні ўжо былі гатовыя, суддзя вельмі хутка адбалбытаў прысуд. Адзінае, што ў мяне спыталі —чаму вы падпісалі пратакол, калі ўсяго гэтага не рабілі? Я адказаў, што цяжка не падпісаць, калі вас забіваюць. У пастанове суда ёсць фраза, што я з пратаколам не згодны, падпісаў пад ціскам супрацоўнікаў, не сядаў на зямлю, супраціву не аказваў, ні ў якім мітынгу не ўдзельнічаў. Гэта сакратарка запісала. Пасля гэтага нас зноў трымалі ў актавай зале, і да пяці вечара завезлі ў ІЧУ, а праз двое сутак вызвалілі. Нам выдалі афіцыйнае папярэджанне, што ў наступны раз можа быць крымінальная адказнасць да трох гадоў па артыкуле 342 Крымінальнага кодэкса.

Пра ІЧУ

Пасля РАУС ІЧУ падаўся санаторыем. Там нас не білі. Да супрацоўнікаў ІЧУ ў мяне наогул пытанняў няма. Там свой рэжым — ранішні шмон, вячэрні шмон, баланда неядомая, але пры гэтым нас не прыніжалі, не білі, наадварот, цікавіліся, а вас за што? Калі нас выпускалі, начальнік калоніі падыходзіў цікавіўся — ну што, вас выпускаюць?

Аб паўторным вяртанні ў ІЧУ

Па вызваленні мяне выклікалі ў міграцыйную службу. Там адчыталі, як кацяня, хоць я нічога і не рабіў.
Я звярнуўся ў бальніцу па факце збіцця супрацоўнікамі. На наступны дзень мяне выклікалі ў Следчы камітэт. Паказанні даваў чатыры гадзіны, у выніку мне выдалі накіраванне на судмедэкспертызу. Наступны тыдзень я прабыў у бальніцы.
Я напісаў заяву для абскарджання рашэння суда. Пасля гэтага мяне зноў выклікалі ва ўпраўленне па міграцыі. Скаргу адхілілі, як і чакалася. Пасля гэтага ў службе міграцыі мне паведамілі, што мяне высылаюць, але да гэтага я павінен зноў вярнуцца ў ІЧУ. У ІЧУ мяне адвезлі прама адтуль, не даўшы магчымасці звязацца з сям'ёй, адвакатам. Мне прапанавалі для паскарэння працэдуры высылкі падпісаць паперу, што адмаўляюся ад дадатковай абароны, паведаміўшы, што маёй справай вельмі моцна цікавіцца Камітэт дзяржбяспекі. Праз 14 дзён мяне адвезлі на мяжу, дзе перадалі ўкраінскім памежнікам і я ўпершыню за шмат дзён змог уздыхнуць свабодна. Мяне хутка аформілі, рэйсавы аўтобус падкінуў да Кіева. Зараз я зноў у Данецкай вобласці.

Пра стаўленне да таго, што адбылося і бліжэйшых планах

Я беларусаў ніколі не разумеў, але цяпер пачаў паважаць як нацыю, як людзей, якія паказалі свой характар, захацелі пераменаў да добрага. Але гэты рэжым — гэта нешта немагчымае. Забарона на ўезд у Беларусь дзейнічае да 7 кастрычніка 2023 года. У пачатку лістапада сын заканчвае чвэрць, жонка звальняецца, сябры беларусы дапамогуць з пераездам. Калі ўсё складзецца добра, ужо ў пачатку лістапада зноў будзем разам з сям'ёй.
flagshtok.info