Тэкст пра любоў

Пасля 11-й вечара Мінск пусты. Круглы, як блін, месяц залівае святлом невялікую прастору між дамамі. Калі выйсці на пустку за домам, можна ўбачыць зоркі — яны вісяць так нізка, бы цацкі над дзіцячым ложкам. Здаецца, працягні руку — і зловіш.

Дом. Адчуванне свайго, правільнага, пастаяннага запаўняе мяне знутры. Я ўдыхаю халоднае восеньскае паветра і іду да свайго пад'езда, у думках адзначаючы па адсутнасці святла ў вокнах, што суседзі ўжо спяць, а мяне ў маёй маленькай кватэры, як заўсёды, ніхто не чакае.
Восенню тут заўсёды не хапае святла. Цяжкае шэрае неба адымае апошнія сілы, якія доўга назапашваеш у паездках і сустрэчах з сябрамі і якія занадта хутка знікаюць тут. Але раніца пачынаецца з сонца — і здаецца, што дзень будзе добрым, што нішто не прадракае бяды.
А ў гэты час у цэнтры Кіева разбіраюць завалы, якія ўтварыліся пасля чарговага абстрэлу. Чытаць пра гэта балюча. Думаць пра гэта балюча. Пра тое, што ў той час, пакуль я глядзела на зоркі, хтосьці дзесьці рыхтаваў гэтыя самыя ракеты і дроны да запуску, аддаваў загады, разважліва выбіраў месцы для ўдараў. У той час, пакуль сонца, ляніва пацягваючыся, пачынала свой дзень, гэтыя ракеты і дроны ляцелі ў дамы мірных людзей у розных гарадах Украіны — і ляцелі, магчыма, з маёй зямлі, з майго роднага горада.
Кожны раз, калі збіраюся сюды вярнуцца, я забываю, што мне трэба будзе перажываць гаручую сумесь з нянавісці, сораму і бяссілля. Кожны раз, калі адкрываю мэсэнджар, каб напісаць сваім украінскім сябрам, я тысячу разоў узважваю ўсе «за» і «супраць», пераконваю сябе ў тым, што я ўсё яшчэ іх сяброўка і маю права перажываць, турбавацца і падтрымліваць. Кожны раз я думаю пра гэтае права: ці маю я яго, калі на маю галаву не ляцяць ракеты?
Як так атрымалася? Як так атрымалася, што людзі, бліжэй за якіх адно аднаму не было, аказаліся ў сітуацыі, калі трэба думаць, якое права мае адзін хвалявацца за другога? Як атрымалася так, што нашы краіны цяпер па розныя бакі барыкад?
Прычын, вядома, шмат. Але корань іх, як мне здаецца, — у любові. Дакладней, у яе адсутнасці. Гісторыя выйшла такая, што дзяржавы ўтвараліся і распадаліся, імкнуліся да велічы і славы, але зусім забывалі пра людзей, і ў кожным новым цыкле дзяржава тут бачыла ўсё менш «чалавечага» ў людзях. У той час, пакуль Еўропа вучыла сваіх дзяцей у пансіёнах і школах, з прыватнымі настаўнікамі і гувернанткамі, савецкія дзеці раслі ў садках і дзіцячых дамах — каб нікому не дасталася больш, каб усе былі роўнымі. Дзяцей забіралі ў маці, а маці адвучалі даваць любоў. Гэтыя дзеці цяпер імкнуцца кампенсаваць адсутнае — любымі спосабамі: рабскай пакорай перад аднымі, зневажаннем другіх, гвалтам над трэцімі.
У той час, пакуль Еўропа, седзячы за доўгімі сталамі дыпламатыі, ела відэльцам і нажом, Савецкі Саюз сёрбаў баланду з алюмініевых місак, падбіраючы крошкі і абгрызаючы костачкі. Цяпер яны змянілі турэмную робу і мундзіры чыноўнікаў і катаў на касцюмы і гальштукі, але сутнасць іх засталася той жа: яны — тыя самыя дзеці, якім не далі любові і ўвагі, якіх не навучылі любіць. Яны — тыя самыя дарослыя, якія секлі лес за міску пайкі і забівалі ў ярах тых, хто гэтага не мог.
Не атрымаўшы ад Еўропы ні павагі, ні прызнання, яны вырашылі ўзяць усіх страхам, ведаючы, што за гэта ім нічога не будзе. Таму што іх вучылі даваць здачы і выжываць у падваротнях. А Еўропу вучылі любіць.
Кожны раз, задаючы сабе пытанне «Як так атрымалася?», я спатыкаюся аб гэтую неадпаведнасць: нас усіх тут аднолькава не любілі, нас аднолькава забівалі, але цяпер, у гэты момант часу, адны прынялі бок святла, а іншыя сталі катамі. Кожны раз, вяртаючыся сюды, я не разумею, як апынулася ў гэтым мораку і чаму да гэтага часу з яго не сышла. Кожны раз, адкрываючы мэсэнджар, каб напісаць сваім украінскім сябрам пасля чарговых абстрэлаў іх гарадоў, я пераконваю сябе ў тым, што толькі любоў усё яшчэ дае мне права заставацца побач. Нават калі на тым баку яна — такая, ад мяне — ужо не патрэбная.