Леанід Кучма: Захаваць твар Пуціну? Позна. Не адкруціш, не захаваеш

Чым можа скончыцца вайна і калі? Пуцін хацеў знішчэння ўкраінскай дзяржавы, але замест гэтага ён атрымае другое яе нараджэнне. Украіна павінна змагацца і ўсё вырашаць на полі бою.

Леанід Кучма двойчы ўзначальваў Украіну з 1994 па 2005 год, і добра ведае, як Пуцін сканцэнтраваў уладу пад сваім кіраўніцтвам. У іх доўгая гісторыя адносін і зносін.

«Па-першае, не варта разлічваць на тое, што Пуцін вось-вось памрэ», — раіць Кучма ўкраінцам. Пры гэтым ён цвёрда перакананы, што ўкраінскі народ пераможа ў гэтай вайне. Ніякіх кампрамісаў з Пуціным не будзе.

BBC News Украіна здолела ўзяць першае і пакуль адзінае інтэрв'ю з Леанідам Кучмам падчас вайны. Прапануем некаторыя выказванні экс-прэзідэнта Украіны.

— Як вы лічыце, ці можна было пазбегнуць уварвання Расіі ва Украіну?

— Калі менавіта? Калі ў лютым, напярэдадні поўнамаштабнай вайны, я думаю, што пазбегнуць яе можна было б толькі пагадзіўшыся на ўмовы ўльтыматуму Пуціна.

Тады гэта было б не ўварванне, а паступовае падпарадкаванне нашай дзяржавы, яе планавая акупацыя. І Буча аказалася б тады не толькі ў Бучы, але і па ўсёй краіне, куды б ні пайшоў расійскі акупант. Ці было б прымальна пазбегнуць уварвання такой цаной? Думаю, адказ відавочны. Здаецца, Чэрчыль пасля Мюнхена сказаў, што той, хто выбірае ганьбу, каб пазбегнуць вайны, атрымае спачатку ганьбу, а потым вайну. Лепш не скажаш, як па мяне.

Уварванне можна было б зрабіць немагчымым, калі б усе гады ад пачатку расійскай паўзучай агрэсіі рыхтаваліся да адпору. Развівалі і мадэрнізавалі нашы Узброеныя Сілы — па-сапраўднаму, поўна, комплексна.

Так, з першых хвілінаў расійскага ўварвання ўкраінская армія сапраўды паказвае сябе як армія герояў. Нашы воіны знішчылі не толькі эліту рускай арміі, але і легенду аб яе непераможнасці. Яны паказалі ўсяму свету, што гэта нават не легенда, а «руская народная казка».

Але гераізм можа даць яшчэ больш уражальныя вынікі, калі ён падмацаваны найноўшымі тэхналогіямі, самай сучаснай зброяй. Усе сем адносна «мірных» гадоў пасля мінскіх пагадненняў уладам Украіны даводзілася рыхтавацца да непазбежнага маштабнага ваеннага сутыкнення з РФ. І, рыхтуючыся да гэтага, максімальна выкарыстоўваць унікальны кадравы і вытворчы патэнцыял украінскага ваенна-прамысловага комплексу.

Кучма: Рухацца далей у выкананні мінскіх пагадненняў немагчыма

— На вашую думку, чаго хоча Расія і ці варта размаўляць з Пуціным?

— Мне здаецца, што, насамрэч, калі казаць пра эмацыйны складнік, то сёння Пуцін хацеў бы, каб усё, як у казцы, неяк раскруцілася, неяк адыгралася б назад. Каб не было 24 лютага.

Бо бліцкрыг праваліўся, і праваліўся ў выніку фатальнага праліку Пуціна. Правільна — фатальны пралік у злачынных планах, а не нейкая нявінная «памылка», пра якую кажуць тыя, хто хоча «захаваць твар» Пуціну. Позна. Не адкруціш, не захаваеш.

Калі глядзець з больш функцыянальнага пункту гледжання, то Пуцін і ягонае бліжэйшае атачэнне цяпер жадаюць найперш захавання сваёй улады, гарантыі таго, што расійская дзяржава фактычна застанецца іх уласнасцю.

Для гэтага трэба, каб аснова рэжыму не пахіснулася. Каб рускі абывацель з маніяй вялікасці атрымаў сваю дозу наркотыку, які стварае тую самую віртуальную рэальнасць, дзе ён адчувае сябе гаспадаром свету і гераічным пераможцам.

Калі рэзюмаваць адным сказам, Пуцін хацеў знішчэння ўкраінскай дзяржавы, аднак замест гэтага ён атрымае наша другое нараджэнне. Гэта шлях, па якім мы сёння ідзём, — шлях станаўлення адзінай украінскай нацыі, якая ўсвядоміла сябе і гатовая змагацца за ўласную ідэнтычнасць.

І наконт перамоваў з Пуціным. Нядаўна міністар замежных спраў Дзмітрый Кулеба даволі выразна сфармуляваў нашу пазіцыю: мы сядзем за стол перамоваў толькі пасля паразы Расіі на полі бою. То-бок мы будзем абмяркоўваць менавіта нашы ўмовы і нашы патрабаванні, — і гэта правільна. І абмяркоўваць іх можна з кім заўгодна.

— Ці бачыце вы канец гэтай вайне, як вы думаеце, чым яна можа скончыцца?

— Па-першае, не варта разлічваць на тое, што Пуцін вось-вось памрэ. Што санкцыі вось-вось заб'юць Расію эканамічна. Што расіяне раптам выйдуць на антываенны пратэст. Нічога такога не будзе. Украіна павінна змагацца — і ўсё вырашаць на полі бою.

Безумоўна, падсвядома ўсім нам хацелася б, каб вайна скончылася як мага хутчэй, прама зараз, таму што кожнае імгненне на фронце можа загінуць яшчэ адзін наш салдат, яшчэ адно дзіця пад расійскім агнём. Але я не думаю, што вайна хутка скончыцца. Тое, як Пуцін ліхаманкава збірае армію з турмаў і зброю з усходніх аўтакратый, паказвае, што ён усё яшчэ хоча адгрызці нейкую «перамогу».

Чым можа скончыцца вайна? У канфліктах сучаснага цывілізаванага свету звычайна спрабуюць знайсці бяспройгрышнае рашэнне, прымальны вынік, калі ў той ці іншай ступені выйграюць усе, і няма «чыстых» прайграўшых.

Гэта не наш выпадак. Пуцін прынёс занадта шмат гора, разбурэнняў і жаху на нашу зямлю. Сотні забітых украінскіх дзяцей — я не ведаю, як пасля гэтага знайсці кампраміс. Градус ужо падняты, каб у гэтай вайне быў толькі адзін пераможца — і я веру, што мы гэтым пераможцам будзем.

Аднак цяпер «прымальны вынік» для розных бакоў настолькі розны, што нават пры наяўнасці добрай волі — калі дапусціць такую ​​фантазію ў дачыненні да Крамля — агульнага практычна няма.

Для Украіны недапушчальна пакідаць свае землі, а галоўнае — людзей, пад акупацыяй. Для расійскіх уладаў недапушчальна выглядаць у вачах свайго насельніцтва і Захаду лузерамі, што, на думку Крамля, азначала б адыход з акупаваных тэрыторый.