Фокус Лукашэнкі. Навошта абяцаць выбары пасля прыняцця новай Канстытуцыі

Аляксандр Лукашэнка паабяцаў, што выбары пройдуць пасля таго, як у краіне будзе прынятая новая Канстытуцыя. Што гэта было?

— Будзе так, мужыкі, нам трэба прыняць новую Канстытуцыю, што мы хочам. І нават альтэрнатыўшчыкі не былі супраць. Вы яе павінны прыняць на рэферэндуме, таму што ранейшую Канстытуцыю прымалі на рэферэндуме. І па новай канстытуцыі, калі вы хочаце, правесці выбары — і парламента, і прэзідэнта, і новых органаў улады, — заявіў Лукашэнка падчас размовы з рабочымі на МЗКЦ.
Сюжэт быў паказаны ў эфіры тэлеканала СТВ.
Лукашэнка таксама заклікаў рабочых да пошуку кампрамісу. Ён заявіў, што гатовы ў гэтым плане падзяліцца прэзідэнцкімі паўнамоцтвамі: "Але не пад ціскам і не праз вуліцу".
У прынцыпе, цалкам зразумела, чаму Лукашэнка загаварыў аб Канстытуцыі, рэферэндумах і іншых "законных фармальнасцях", на якія раней мала звяртаў увагі. Цяпер улады ўсяляк спрабуюць "забалбатаць" сітуацыю і зацягнуць час у надзеі збіць хвалю.
Магчыма, камусьці нават падасца, што ўлада такім чынам пайшла на нейкія саступкі. Але не варта мець ілюзіі.
І справа нават не ў тым, як у нас праходзяць любыя электаральныя кампаніі і які іх зыход — цяперашняя яркі таму прыклад. Нават калі раптам выказаць здагадку, што рэферэндум, пра які загаварыў Лукашэнка, пройдзе па ідэальным узоры з захаваннем дэмакратычных канонаў вынік потым можа вельмі моцна здзівіць грамадзян.
Тут хацелася б успомніць цікавы прыклад з будняў адной афрыканскай краіны.

Не так даўно прэзідэнт Чада Ідрыс Дэбі Ітно вырашыў вярнуць у Канстытуцыю абмежаванне на колькасць прэзідэнцкіх тэрмінаў, хоць у 2005 годзе сам жа гэты ліміт і адмяніў. Аказваецца, такімі вось сентыментальнымі дэмакратамі становяцца дыктатары, калі ў краіне перад чарговымі прэзідэнцкімі выбарамі проста кіпіць незадаволенасць.
Напярэдадні апошніх выбараў у 2016 народ не гарэў бачыць ва ўладзе пяты тэрмін адну і тую ж асобу, якая патанула ў карупцыі і ваенных канфліктах: масавыя акцыі пратэсту доўжыліся тыднямі і з гэтым трэба было нешта рабіць.
Вось тут-то прэзідэнт і завёў размовы аб транзіце ўлады і канстытуцыйнай рэформе, успомніўшы пра абмежаванне прэзідэнцкіх тэрмінаў.
Невядома, наколькі гэта натхніла грамадзян Чада, аднак свае чарговыя выбары Ідрыс Дэбі ўсё ж выйграў. Ну як выйграў ... апазіцыя вынік, вядома, не прызнала, нават нягледзячы на неэлегантныя 60% (раней Дэбі мог дазволіць сабе аж 87%). У дзень выбараў па традыцыі ва ўсім Чадзе "нечакана" адключыўся Інтэрнэт і смс-сэрвіс, а замежных журналістаў проста не дапусцілі да асвятлення кампаніі. А яшчэ кудысьці падзеліся каля 20 салдат, якія, як мяркуецца, адмовіліся галасаваць за Дэбі.
І вось надышоў час выконваць перадвыбарнае абяцанне — у Афрыцы кіраўнікі часам гэтым грашаць — у красавіку 2018 года парламент Чада прыняў новую Канстытуцыю.
У ёй сапраўды ўсталёўваўся ліміт на два прэзідэнцкія тэрміны, але самі тэрміны павялічваліся да 6 гадоў. А яшчэ стала зразумела, што для цяперашняга прэзідэнта гэты ліміт пачне дзейнічаць з наступных выбараў. Гэта значыць ён яшчэ разок абярэцца, а потым яшчэ разок.
Увогуле, пакідаць народ Чада Дэбі Ітно не збіраецца аж да 2033 года. Такі вось канстытуцыйны фокус.
Анастасія Зелянкова, Салідарнасць