Заходнія ракеты па Расіі: Як, куды і калі можа ўдарыць Украіна?

Удзень 17 лістапада заходнія СМІ са спасылкай на ўласныя крыніцы напісалі, што ўлады ЗША далі Украіне дазвол на нанясенне ўдараў амерыканскімі ракетамі далёкага радыусу дзеяння ўглыб тэрыторыі Расіі. А сёння, 19 лістапада, стала вядома, што ў Дзярждэпе ЗША не сталі адмаўляць атрыманне такога дазволу.

Калі Кіеў сапраўды атрымаў такі дазвол, ці дапаможа гэта яму наблізіць «пераломны момант» у вайне?

Дзярждэп ЗША фактычна пацвердзіў дазвол

У Дзярждэпе ЗША не сталі адмаўляць, што Байдэн дазволіў Украіне выкарыстоўваць дальнабойныя ракеты для ўдараў па Расіі, піша meduza.io.

Памочнік дзяржсакратара ЗША па справах Заходняга паўшар'я Браян Нікалс фактычна пацвердзіў, што Вашынгтон дазволіў Кіеву наносіць удары па тэрыторыі Расіі ракетамі вялікай далёкасці. Яго словы прыводзіць бразільскае выданне O Globo. 

Пытанне журналіста Нікалсу гучала так: «У нядзелю ЗША дазволілі Украіне выкарыстоўваць амерыканскія ракеты вялікай далёкасці. Ці не можа гэта яшчэ больш абвастрыць вайну?»

У адказ памочнік дзяржсакратара заявіў, што вайна пачалася з «нічым не справакаванага ўварвання Расіі ва Украіну». На ягоную думку, расійска-ўкраінскі канфлікт можа скончыцца «проста цяпер», калі Расія выведзе войскі з тэрыторыі Украіны. 

«Зброя, якую прэзідэнт Байдэн дазволіў Украіне выкарыстоўваць, дасць ёй больш магчымасцяў для самаабароны і, як мы спадзяемся, дазволіць Расійскай Федэрацыі зразумець, што ўжыванне сілы для захопу ўкраінскай тэрыторыі не ўвянчаецца поспехам, і, магчыма, яна пачне перамовы аб міры або, што яшчэ лепш, проста сыдзе з украінскай тэрыторыі», — заявіў Нікалс. 

У сваім адказе ён не ўдакладніў, пра якую менавіта зброю ідзе гаворка.

Украінскі «План перамогі» і дазвол ЗША

Заявы аб крытычнай важнасці атрымання дазволу на нанясенне ўдараў углыб тэрыторыі РФ гучаць украінскімі ўладамі амаль год. Гэта быў адзін з галоўных складнікаў украінскага «Плана перамогі», піша ВВС.

Першыя падзеі адбыліся ў чэрвені гэтага года, калі Белы дом часткова дазволіў выкарыстоўваць заходнюю зброю для адбіцця расійскага наступу на Харкаўскую вобласць. Але тады абмежаванне на радыус дзеяння заходніх узбраенняў распаўсюджвалася толькі на блізкія межы РФ.

Так што пра выкарыстанне балістычных ракет вялікай далёкасці ATACMS і крылатых ракет Storm Shadow/Scalp, далёкасць дзеяння якіх складае каля 300 км, гаворкі не ішло.

Кіеў працягваў пастаянна падымаць гэтае пытанне ў перамовах з Вашынгтонам.

І, здаецца, свайго дасягнуў. Хоць поўнай яснасці адносна гэтага «дазволу на ўдары» яшчэ няма.

Папярэдні слайдНаступны слайд

Як паведамляюць заходнія СМІ, у тым ліку тэлекампанія CBS (партнёр BBC у ЗША), такое рашэнне прэзідэнт Джо Байдэн прыняў у адказ на адпраўку паўночнакарэйскіх войскаў на дапамогу Расіі ў Курскую вобласць. Мяркуючы па ўсім, гэты крок захаду накіраваны на тое, каб не даць Пхеньяну накіраваць новыя вайсковыя часткі.

Афіцыйнай інфармацыі аб тым, ці можа Украіна выкарыстоўваць заходнія ракеты ў іншых рэгіёнах Расіі, акрамя Куршчыны, няма.

Ад уладаў Вялікабрытаніі і Францыі таксама няма публічнага пацверджання аб зняцці аналагічнага абмежавання на выкарыстанне іх крылатых ракет Storm Shadow/Scalp на тэрыторыі Расіі.

Прэзідэнт Уладзімір Зяленскі ў вячэрнім відэазвароце 17 лістапада падкрэсліў, што такія рашэнні «не трэба агучваць у СМІ».

«Але словамі ўдары не наносяцца, такія рэчы не агучваюцца. Ракеты самі за сябе скажуць», — сказаў ён.

Па словах крыніц BBC, украінскія ўлады былі вельмі абураныя тым, што адбылася ўцечка інфармацыі з амерыканскага боку па гэтым пытанні.

У Крамлі ўжо заявілі, што магчымыя ўдары заходніх ракет па РФ — гэта «новы віток напружання».

Вайна ідзе кепска: Украіне і яе саюзнікам трэба змяніць курс — The Economist

Навошта Украіне наносіць удары ўглыб Расіі?

Паводле заходніх СМІ, Украіна «ў бліжэйшыя дні» выкарыстае амерыканскія ракеты на тэрыторыі Расіі. Калі і дзе гэта адбудзецца, дакладна невядома.

Аднак ваенныя эксперты ўпэўненыя, што такія атакі будуць мець вялікае значэнне для далейшага ходу вайны.

«Нельга ваяваць, калі нельга ваяваць «па правілах». Гэта азначае, што праціўнік павінен адчуваць уздзеянне вашай зброі на ўсю глыбіню аператыўнага строя войскаў», — тлумачыць ваенны аналітык BBC Міхаіл Самусь, дырэктар New Geopolitics Research Network.

Ён адзначае, што аператыўнае нарошчванне расійскай арміі пачынаецца не з-за лініі фронту, а ўглыб расійскай тэрыторыі на 300 км, дзе знаходзяцца матэрыяльна-тэхнічныя вузлы, месцы дыслакацыі асабістага складу, палігоны і аэрадромы базіравання ваеннай авіяцыі. 

У зоне прыцэльвання амерыканскіх ракет знаходзяцца сотні ваенных аб'ектаў, у тым ліку расійскія авіябазы.

Прыкладна на такой жа глыбіні таксама знаходзяцца буйныя склады боепрыпасаў, камандныя пункты, штабы сувязі і разведкі, пускавыя ўстаноўкі «Іскандэр» або зенітна-ракетныя комплексы.

«Усё гэта трэба знішчыць. Украіне не давалі тысячу дзён, мы ваявалі не так, мы ваявалі ва ўмовах, калі нам не далі магчымасці ваяваць так, як супраць нас ваюе Расійская Федэрацыя», — кажа Самусь.

Расія, тлумачыць ён, рэгулярна наносіць аператыўныя і нават стратэгічныя глыбокія ракетныя ўдары па тэрыторыі Украіны.

Украіна, у сваю чаргу, доўга не мела такой магчымасці. Атакі ўкраінскіх беспілотнікаў, хоць і адбываюцца даволі рэгулярна, не мелі магчымасці знішчыць або сур'ёзна пашкодзіць вайсковую інфраструктуру Расіі.

Аднак, кажа вайсковы эксперт, важна, каб узброеныя сілы Украіны мелі дазвол наносіць ракетныя ўдары не толькі па Куршчыне, але і па іншых рэгіёнах РФ. Абмежаванне толькі адной сферай з'яўляецца «зманам», адзначае ён.

«Гэта значыць расійскі вайсковец пераехаў з Курска ў Бранскую вобласць і да яго ўжо немагчыма дабрацца? Калі такія незразумелыя палітычныя абмежаванні, то нічога ад гэтага не зменіцца».

Прыярытэтныя мэты

Сваё нежаданне даць Украіне дазвол на ракетныя ўдары амерыканскія ўлады доўгі час тлумачылі тым, што РФ ужо перанесла свае асноўныя вайсковыя аб'екты, у першую чаргу авіябазы, за 300 км ад мяжы.

То-бок асаблівага эфекту ад удараў ATACMS у такой сітуацыі не будзе.

З гэтым часткова згодны азербайджанскі вайсковы спецыяліст Агіль Рустамзадэ. Працяглае публічнае абмеркаванне гэтай тэмы і «аб'весткі» ў СМІ далі расіянам час перанесці свае буйныя склады боепрыпасаў, крытычна важныя авіябазы і рассеяць войскі за межы атакі, растлумачыў ён ВВС Украіны.

Аднак у 300-кіламетровай зоне засталіся ваенныя і інфраструктурныя аб'екты, удары па якіх могуць істотна паўплываць на матэрыяльна-тэхнічнае забеспячэнне расійскай арміі.

Гаворка ідзе аб нафтабазах і нафтаперапрацоўчых заводах, складах узбраення і пунктах рамонту тэхнікі.

Украіна ўжо працяглы час выкарыстоўвае англа-французскія ракеты Storm Shadow/Scalp для ўдараў, у прыватнасці, па расійскіх аб'ектах у Крыме. Так, яны атакавалі штаб Чарнаморскага флоту ў Севастопалі ў кастрычніку 2023 года. Фота GETTY IMAGES

«Таксама адназначна гэта павінны быць тыя ваенныя аэрадромы, якія немагчыма «адсунуць» далёка ад лініі фронту, бо армейская авіяцыя ляціць ад лініі фронту за 100-150 км, штурмавая — каля 120 км», — кажа Рустамзадэ.

Акрамя таго, прыкладна ў 200 км ад лініі фронту ў Растове-на-Доне знаходзіцца штаб Паўднёвай групоўкі ЗС РФ, а ў іншых памежных раёнах — штабы дывізій, кажа ўкраінскі аналітык Міхаіл Самусь.

Яны, а таксама палігоны, трэніровачныя цэнтры, стартавыя пазіцыі ракетных установак і сістэм супрацьпаветранай абароны павінны стаць асноўнымі аб'ектамі для ўдараў заходніх узбраенняў, упэўнены ён.

Мір дзякуючы сіле. Уладзімір Зяленскі прадставіў план перамогі Украіны ў вайне

Пераломны момант вайны?

Аднак ці стануць верагодныя ўдары заходніх ракет па расійскай тэрыторыі рэальным «пераломам» або пераломным момантам у вайне?

Агіль Рустамзадэ лічыць, што на гэта паўплываюць два ключавыя фактары.

Па-першае, гэта залежыць ад колькасці пускавых установак, якія мае Украіна для пуску ракет ATACMS. Гаворка ідзе пра сістэмы «ХІМАРС» і РСЗА, якіх ва Украіну, паводле публічнай інфармацыі, было перакінута прыкладна 50-60 адзінак. Такія пускавыя ўстаноўкі могуць запускаць па адной ракеце ATACMS.

Другі фактар, яшчэ больш важны, — колькі ракет далёкага радыусу дзеяння Украіна атрымае ад сваіх заходніх партнёраў. Раней украінскія ўлады казалі аб даволі абмежаваных пастаўках гэтых боепрыпасаў.

«Думаю, што пэўнага выніку па нанясенні шкоды тылавой інфраструктуры РФ можна дамагчыся, запускаючы па 40-50 ракет у суткі. Але ці будзе столькі ракет перакідвацца ва Украіну ці не — гэта складанае пытанне», — разважае Рустамзадэ.

Толькі прадастаўленне Украіне партыі ў 200-300 ракет можа паўплываць на поле бою, лічыць ён.

З такім тэзісам згодная Эвелін Фаркас, якая курыравала адносіны ЗША з Расіяй і Украінай у Міністэрстве абароны ЗША пры прэзідэнце Бараку Абаме.

«Вядома, галоўнае пытанне ў тым, колькі ў іх будзе ракет. Як мы чулі, Пентагон ужо папярэджваў, што ЗША могуць даць Украіне не так шмат гэтых ракет», — сказала яна BBC.

Што вядома?

Нагадаем, 17 лістапада адразу некалькі амерыканскіх СМІ паведамілі, што Байдэн дазволіў Украіне наносіць удары па цэлях у Расіі амерыканскімі ракетамі ATACMS. Паводле інфармацыі the New York Times, першапачаткова амерыканскія ракеты мяркуецца выкарыстоўваць супраць войскаў Расіі і КНДР у Курскай вобласці. Намеснік дарадцы прэзідэнта ЗША ў нацыянальнай бяспецы Джонатан Файнер не пацвердзіў і не зняпраўдзіў гэтую інфармацыю.

Вярхоўны прадстаўнік ЕС па замежных справах і палітыцы бяспекі Жазэп Барэль заявіў, што адміністрацыя Байдэна дазволіла Украіне ўжываць ракеты на адлегласці да 300 кіламетраў углыб расійскай тэрыторыі і ў радыусе 300 кіламетраў.

Прэс-сакратар прэзідэнта Расіі Дзмітрый Пяскоў заявіў, што калі Інфармацыя, якая публікуецца амерыканскімі СМІ, пацвердзіцца, то гэта будзе «якасна новы віток напружанасці і якасна новая сітуацыя з пункту гледжання ўцягнутасці Злучаных Штатаў у гэты канфлікт».

Паводле ВВС