Артур быў закапаны тварам уніз, рукі звязаны ззаду. Пад ім ляжала яшчэ шэсць чалавек

У сям'і яго пяшчотна называлі Артурчыкам. Ён любіў сваіх сясцёр-двайнятак. Любіў працаваць з дзецьмі. Марыў ажаніцца і завесці шчанюка. 26-гадовы Артур Рудэнка загінуў у Бучы ў сакавіку 2022-га.

13 чэрвеня яго цела знайшлі ў пасёлку Міроцкае. Дождж і сонца размылі глебу ў лесапаласе непадалёк ад населенага пункта, на паверхні апынулася рука хлопца.

Ён ляжаў тварам уніз на іншых целах у брацкай магіле. Рукі Артура былі звязаныя. Як ён загінуў? Сваякі да гэтага часу не ведаюць. У хлопца засталіся бацькі, маленькія сёстры і нявеста. Яны спадзяюцца — можа, тыя, хто будуць чытаць яго гісторыю, нешта ўзгадаюць і змогуць ім паведаміць, пры якіх абставінах скончылася жыццё іх Артура.

Жаніх

— Як цябе завуць?

— Як караля.

— Артур?

— А ты ведаеш яшчэ якіх-небудзь іншых каралёў?

Так 24-гадовая Каця Ерамеева з Запарожжа пазнаёмілася з Артурам Рудэнкам з Бучы. Размаўлялі ў Інтэрнэце. Каця была ў адносінах, і адразу ўстанавіла рамкі.

— Мы проста маем зносіны.

— Вядома, я ж цябе замуж не збіраюся клікаць.

Але ўжо ў кастрычніку 2021 года Каця прыехала да Артура ў Бучу. Гэта было за чатыры месяцы да поўнамаштабнай вайны. Яны пачалі жыць разам.

"Было адчуванне, што гэта маё, што мне не патрэбныя месяцы ці гады, каб зразумець гэта. Калі я сабрала свае рэчы і сказала, што прыязджаю, ён спытаў: "А на колькі?". Я сказала, што назусім. Артур жартаваў: "Вось зараз прыедзеш і будзеш казаць, што ў мяне пыл, і шкарпэткі прыйдзецца адразу класці ў пральную машыну. Ну добра, прыязджай". Нам было адведзена вельмі мала часу", — кажа Кацярына.

Артур валодаў выдатным пачуццём гумару, не быў канфліктным у адносінах. Каця кажа: "Часта мне хацелася нейкай драмы, але ён выконваў усе мае капрызы, не пярэчыў".

Артур працаваў у сферы дзіцячага вольнага часу. Таксама са сваім дзядзькам займаўся праектаваннем, вырабам і ўстаноўкай мэблі для кухні. Быў такім, кажа Каця, што і лямпачку ўкруціць, і боршч зварыць.

Тыя, хто ведаў Артура, узгадваюць — з'яўленне Кацярыны змяніла яго. Калі яны пачулі, што Артур будзе жыць з дзяўчынай, спачатку нават рабілі стаўкі, як хутка гэта яму надакучыць, але — дудкі.

Каці падабалася сям'я Артура: "Сям'я ў яго вельмі класная, як у фільмах, дзе ўсе адно аднаго любяць і ходзяць у аднолькавых швэдрах", — кажа яна.

Артур і Каця жылі асобна ад бацькоў у Бучы, але часта ездзілі ў госці да іх у Ворзель.

"Потым пачаліся размовы аб вяселлі, замене шпалер і фіранак у пакоях. Я верыла, што ўсё будзе ў парадку. Калі б не вайна, мы б пажаніліся, нарадзілі б дзетак", — кажа Кацярына.

22 лютага 2022 года Артур сказаў Каці:

— А ці не хочаш на выхадныя да бацькоў у Запарожжы з'ездзіць?

— Мабыць, хочаш вечарыну без мяне арганізаваць, — аджартавалася Каця.

— Пакуль спакойна, з'ездзі да бацькоў, пабудзь з імі. Таму што потым невядома, як будзе.

23 лютага Каця ўзяла квіткі на цягнік. Артур завёз яе на вакзал. Ужо перад самай адпраўкай абняў і раптам папрасіў нікуды не ехаць, сказаў, што мае дрэннае прадчуванне. Але потым яны ўсё звялі на жарты.

З тых часоў пара больш не сустрэлася.

У цягніку дзяўчына выключыла тэлефон. Калі ў шэсць раніцы ў Запарожжы ўключыла, то ўбачыла паведамленне Артура: "Каця, нас бамбяць па ўсёй краіне, пачытай навіны". Дзяўчына зайшла ў сетку: "Самалёты, пажары, звароты Зяленскага". Раптам яна пачула рэзкі гук, падняла галаву. Над вакзалам праляталі два знішчальнікі.

Сын

Артур быў выдатным сынам. Маці Таццяна кажа, што ён заўсёды вельмі хваляваўся, каб не засмуціць яе. Быў спагадлівым, добрым. Дапамагаў ёй з дочкамі — прывозіў, завозіў са школы. Быў безадмоўным. Ён вельмі любіў сваіх 11-гадовых сястрычак Валерыю і Лілію.

"Артурчык быў вельмі справядлівым чалавекам. Не лез на ражон, але і не цярпеў, калі крыўдзяць больш слабых", — кажа Уладзіслаў, названы бацька Артура.

Па словах айчыма, калі Артур прайшоў перыяд юнацкага максімалізму "я ўсё разумею лепш за ўсіх", то зносіны паміж імі перайшлі на іншы ўзровень. Артур стаў больш прыслухоўвацца да парад бацькоў.

Падчас вучобы ў школе Артур некалькі разоў ездзіў па абмене ў Італію. Скончыў Кіеўскі авіяцыйны прафесійны каледж і магістратуру Чаркаскага тэхналагічнага ўніверсітэта па спецыяльнасці "інжынер".

Яшчэ калі вучыўся ў школе, працаваў з дзецьмі быў важатым у летніках. Артур арганізоўваў для дзетак святы, конкурсы.

«Артурчыку гэта так падабалася! Ён казаў: “Мабыць, не тую адукацыю атрымаў, трэба ісці яшчэ на педагагічны», — успамінае Таццяна.

Артур займаўся футболам, удзельнічаў у турнірах па більярдзе, любіў рыбалку.

У лагеры на Закарпацце неяк ён упаў са спартыўнага ровара і стукнуўся плячом, парваў звязкі. Пасля траўмы Артуру ўсталявалі імпланты, таму цяжкай фізічнай працай займацца ён не мог.

З пачаткам поўнамаштабнага ўварвання Расеі ва Украіну мама Таццяна з сёстрамі Артура змагла эвакуявацца ў Польшчу. Артур і Уладзіслаў вырашылі заставацца ў Бучанской суполцы. Абодва пайшлі ў ваенкамат, хацелі запісацца ў абарону. Але іх адправілі дадому. Пасля яны штодня чакалі званка, пакуль Бучу не акупавалі расейскія вайскоўцы.

Застаючыся ў Бучы, Артур дапамагаў дзядулю, які меў праблемы са здароўем.

"Мой тата жыў на дачы. Меў хворае сэрца, а пасля ДТЗ яшчэ і дадаўся пералом хрыбетніка. Таму Артур шукаў яму лекі, прыносіў ежу. З прадуктамі ў акупацыі было складана, іх трэба было даставаць", — кажа Уладзіслаў.

Артур па некалькі разоў прыязджаў да дзядулі, клапаціўся і пра сваю бабулю.

Уладзіслаў апошні раз бачыў Артура 3 сакавіка ў Бучы. Потым бацька паехаў у Ворзель. А пасля апынуўся ў Ірпені.

"Нашы суседзі сям'я Уласенка, якія беглі ад "рускага свету" яшчэ з Крыма, вырашылі эвакуявацца 4 сакавіка. Іх машыну расстралялі ў 100 метрах ад нашага дома. Старэйшую дачку Кацярыну, яе маці Таццяну і мужа Рамана паранілі. Не закранула толькі малодшага сына Ігара", — кажа Уладзіслаў.

Мужчына вывез Уласенкаў у бальніцу Ірпеня. Яму давялося праехаць праз усе блокпасты акупантаў. Дзякуючы гэтаму ўчынку Кацярыне Уласенка ўдалося выратаваць жыццё. Цяпер сям'я працягвае лячэнне ў Германіі.

Як загінуў Артур

11 сакавіка каля 16:00 Артур узяў рыбу і сказаў сябру Арцёму, што ідзе да дзядулі. Ад месца, дзе жыў яго таварыш, туды было некалькі хвілін. Аднак Артур да дзядулі так і не прыйшоў. Юнак знік.

Ужо потым родныя даведаліся, што там, дзе пралягаў шлях хлопца, размяшчалася 64-я мотастралковая брыгада з Хабараўскага краю, салдаты якой катавалі і расстрэльвалі мірных жыхароў.

"Мабыць, на паўдарозе яго і перахапілі расейскія вайскоўцы. Артур мог сказаць ім нешта вострае. Але мы так і не знайшлі сведак, якія б дакладна бачылі, што адбылося з Артурам пасля 16.00 11 сакавіка", — кажа бацька.

11 сакавіка апошні раз з Артурам размаўляла Кацярына. Ёй ён таксама сказаў, што пойдзе да дзядулі. Спачатку, калі ад хлопца не было вестак, Каця не панікавала, а на наступную раніцу патэлефанавала Уладзіславу. Бацька быў усхваляваным: "Артур учора нікому не тэлефанаваў, штосьці не так".

Яшчэ на працягу 11 сакавіка тэлефон Артура быў дасяжны: нібыта ён заходзіў у Тэлеграм, з'яўляўся на мапе. Апошняя геалакацыя па яго тэлефоне — у Машчуне на вуліцы Лясной, 1.

Пасля вызвалення ў красавіку Кіеўшчыны Уладзіслаў з байцамі ВСУ абыходзіў увесь Машчун. Яны апыталі людзей на скрыжаванні вуліц Патона і Кіева-Міроцкай — там 30 мясцовых жыхароў распранулі і трымалі на марозе, правяраючы на наяўнасць "патрыятычных татуіровак", але Артура сярод іх ніхто не бачыў.

"Мы ўсюды падавалі заявы аб знікненні Артура: ад сацыяльных сетак да праваахоўных органаў. Была нават інфармацыя, што ён у палоне, але Артурчык як у ваду кануў. З сакавіка па ліпень, пакуль яго не знайшлі, я старалася ўсіх супакойваць. Казала бацькам, што хутка прыйдзе, што вернецца з палону... Усіх закатаваных знайшлі, здалі ДНК, супадзенняў не было, дакладна ў палоне...", — кажа Кацярына.

Праз тры месяцы ад знікнення Артура, 13 чэрвеня 2022 года, праваахоўнікі, атрымаўшы інфармацыю ад мясцовых жыхароў, прайшліся па пазіцыях, дзе ў пасёлку Міроцкае стаялі расейскія акупанты. Дождж і сонца размылі глебу ў лесапаласе недалёка ад населенага пункта, на паверхні апынулася чалавечая рука. Гэта была рука Артура. Дзякуючы ёй гэтую брацкую магілу і знайшлі.

Артур быў пахаваны тварам уніз, рукі звязаны ззаду. Пад ім ляжала яшчэ шэсць чалавек. Усе яны мелі прыкметы катаванняў. Акрамя Артура.

"Такое ўражанне, што яго прымусілі пахаваць шасцярых закатаваных людзей, а потым забілі... Калі б тады праваахоўнікі не заблюрылі загінулых, якіх знайшлі, мы, мабыць, яшчэ тады апазналі б Артура. Я некалькі разоў пераглядаў гэтае відэа (калі знайшлі гэтае пахаванне, відэа і фота размясцілі ў сацсетках, якія ўбачылі Каця і Улад) мабыць адчуваў, што ён там і зусім не мог даведацца. Яшчэ і следчы сказаў, апісваючы прыкметы, што гэта высокі мужчына 35-59 гадоў ...цела Артура доўга прабыла ў зямлі, і твар быў спрэс знішчаны", — успомніў Уладзіслаў.

Артур быў апрануты ў пяць кофт і аранжавую куртку, яго сподняя футболка была скрываўленая. У даведцы аб смерці хлопца пазначана — "прычына не ўстаноўлена". Верагодна, што прычынай смерці стала траўма горла. Але больш — нічога невядома. Родныя Артура спадзяюцца знайсці сведак, якія могуць што-небудзь расказаць аб тым, як загінуў хлопец. Ім важна пра гэта даведацца.

Напярэдадні таго, як знайшлі цела Артура, у сне да яго маці Таццяны прыйшоў загінулы бацька. Жанчына ўспамінае — ён узяў яе за плячо і сказаў: "Таня, мы вярнуліся з палону".

"Я спытала: "Хто мы? Цябе ж ужо няма!". Ён адказаў: "Танюша, не хвалюйся, Артурчык са мной". Я глянула, а за татам стаіць мой сын, апусціўшы галаву. Было такое адчуванне, што яму балюча, што ён мяне знерваваў", — кажа Таццяна.

Страта і памяць

Цела Артура ў моргу апазнаў Уладзіслаў. У той жа дзень патэлефанаваў Кацярыне.

"Улад заплакаў і сказаў: "Не наканавана табе стаць маёй нявесткай", — кажа Каця.

Пасля званка яна адразу ж узяла квіткі ў Кіеў, а адтуль паехала ў Бучу.

"У той момант, калі зразумела, што не стала Артура, я адчула, быццам памерла разам з ім. Ужо прайшоў час, але баліць. І будзе балець яшчэ вельмі доўга", — кажа Кацярына.

22 ліпеня 2022 года Артура Рудэнку пахавалі на могілках у Бучы. Уладзіслаў настаяў, каб Таццяна з дочкамі не прыязджалі. Таццяна прасіла мужа адкрыць труну і дакладна пераканацца, што "яна пахавала свайго сына".

Каця прыйшла на пахаванне Артура, як на апошняе спатканне.

"Я прыгожа апранулася, зрабіла прычоску, лёгкі макіяж. Ведала, што ўсё гэта паплыве ад слёз, але ўпэўненая, што Артурчык хацеў бы бачыць мяне менавіта такі. Гэта было наша апошняе зямное спатканне. Там, на небе, мы яшчэ сустрэнемся. Для нас усё скончана толькі на зямлі", — плача Кацярына.

Яна кажа, што боль ад страты быў мацнейшы за яе, і калі б не падтрымка маці, не ведае, ці вытрымала б.

"Падчас развітання я не магла яго адпусціць. Людзі стаяць вакол труны, бацюшка адпявае. А потым яго ўжо закопваюць... Я хацела кінуцца ў магілу. Потым скрозь вялікія намаганні спыніла сябе: "Куды ты? А хто будзе даглядаць мопса, пра якога марыў Артур?" — кажа Кацярына.

У верасні 2022-га ёй прысніўся каханы.

"Мы гуляем, ён хоча ісці, а я яго не адпускаю. Артурчык кажа: "Каця, мне трэба ісці". А я пярэчу: "Куды ты? Мы ж толькі прыйшлі, так мала часу правялі разам". Ён у сне паказаў мне, што я яго трымаю, а трэба адпусціць", — кажа дзяўчына.

Пасля гэтага сну Каця каторы раз паехала да Артура на могілкі.

"Я прыйшла да яго, сяджу перад магілай, п'ю віно з бутэлькі, размаўляю з ім, смяюся. Усё, што было непрагаворанае і хацела сказаць яму — сказала, развіталася з ім і адпусціла", — кажа Каця.

Каця з Артурам планавалі падарожжа ў Турцыю. А на дзень нараджэння яна хацела падарыць каханаму мопса. Ён вельмі любіў гэтых сабак.

"У яго ўсё было з гэтай пародай сабак: шкарпэткі, чахол на тэлефоне, нават застаўка на камп'ютары", — кажа Каця.

Летам Каця купіла сабе шчанюка. Цяпер працуе над тым, каб атрымаць вадзіцельскае пасведчанне, займаецца спортам, малюе, танчыць.

"Я раблю ўсё, што мы планавалі з Артурам. Хачу, каб ён ганарыўся мной", — кажа Кацярына.

Дзяўчына верыць, што Артур на небе і ён усё бачыць, суправаджае і падтрымлівае яе.

Каця мае зносіны з бацькамі Артура. Мама Таня неяк сказала ёй, што калісьці мела дзвюх дачок і сына, а цяпер мае трох дачок.

"Вось так і жывем, — усміхаецца Каця. — Дзве маці, два бацькі. Маю цяпер другую паўнавартасную сям'ю".

Бацькі Артура цяпер у ЗША. Да эміграцыі Уладзіслаў быў у шэрагах УСУ. Звольніўся ў сувязі са смерцю Артура, акрамя гэтага, адна з дачок мужа і жонкі мае інваліднасць.

Таня і Улад спрабуюць пачаць новае жыццё ў новай краіне. Пакуль гэта вельмі цяжка. Балюча бачыць у краме адзення хлопцаў целаскладу Артура, тады яны проста выходзяць і галосяць. Балюча бачыць маладую пару. Уладзіслаў кажа — вельмі цяжка прыняць той факт, што чалавека забілі проста за тое, што ён быў украінец.

"За што? Дзеля задавальнення хворай патрэбы? Я шмат чаго бачыў за некалькі месяцаў у УСУ, але не разумею, дзеля чаго расейцы гэта робяць. Проста беспадстаўна знішчаюць людзей...", — кажа Уладзіслаў.

У ЗША, кажа Уладзіслаў, не раз даводзіцца чуць пытанне пра зверствы расейцаў: "А гэта сапраўды так, гэта не фэйк?" На гэта бацька Артура адказвае: "Хочаш даведацца, ці гэта фэйк, я табе пакажу фота майго закатаванага сына".

Сваім дзецям, сябрам, знаёмым бацькі Артура кажуць: памятайце і раскажыце пра тое, што робяць ва Украіне расейскія вайскоўцы — каб увесь свет ведаў, што такое "русня".

Паводле Іны Кубай https://24tv.ua