Андрэй Казакевіч: Сітуацыя ў Беларусі не мае сілавога рашэння

Калі пратэсты ў Беларусі не спыняцца, у Крамлі задумаюцца аб больш хуткім транзіце ўлады ў нашай краіне, адмовіўшыся ад падтрымкі Лукашэнкі, заявіў "Беларускаму партызану" дырэктар інстытута "Палітычная сфера" Андрэй Казакевіч.

— Учора пратэставыя маршы скончыліся масавымі затрыманнямі. Чаму ўлады адмовіліся ад ранейшай тактыкі простага сузірання?
— Меркавалася, што пратэсты павінны сцішыцца самі па сабе, трэба толькі трохі пачакаць, пакуль людзі выпусцяць пар. Але гэтага не адбылося, а па-ранейшаму стаіць задача дамагчыся, каб людзі не выходзілі на вуліцу.
Пратэсты ствараюць негатыўны фон для Лукашэнкі ў перамовах з Пуціным і ўсё больш расхістваюць сістэму ўсярэдзіне — пры гэтым зразумела, што эканамічная сітуацыя складаная, і невядома, чаго чакаць насталай восенню.
— Што вы маеце на ўвазе, кажучы пра негатыўны фон для Лукашэнкі ў перамовах з Пуціным?
— Пратэсты саслабляюць яго перамоўныя пазіцыі. Лукашэнку важна цяпер вярнуцца ў стан моцнага лідара, які цалкам кантралюе сітуацыю ў краіне, уладу (не легітымнасць) якога ўсе прызнаюць. 
Але калі пратэст цягнецца ўжо месяц, калі велізарная колькасць людзей так ці інакш дэманструе сваю нязгоду з афіцыйнымі вынікамі выбараў і палітыкай уладаў — усё гэта робіць з Лукашэнкі кульгавую качку, пазіцыі якой ўнутры краіны вельмі аслабленыя.
Адпаведна гэта аслабляе яго перамоўныя пазіцыі ў Крамлі. Цяпер генеральная задача для кіраўніцтва Беларусі: атрымаць фінансавую падтрымку, ільготы па куплі энерганосьбітаў, па доступе на расійскі рынак і г.д. А слабы кіраўнік дзяржавы, вядома, можа дамагчыся шмат меншага.
Акрамя таго, чым даўжэй будуць доўжыцца пратэсты ў Беларусі, тым больш выразна ў Крамлі будуць прыходзіць да ўсведамлення неабходнасці транзіту ўлады ў нашай краіне, а не захавання Лукашэнкі на пасадзе кіраўніка дзяржавы.
— Да чаго прывядуць масавыя затрыманні: пратэст схлыне або будзе абвастрэнне?
— У мяне няма адчування, што пратэст схлыне. Магчыма, масавыя выступы будуць працягвацца, але пры гэтым будзе змененая іх форма.
Цяперашняя сітуацыя ў Беларусі не мае сілавога рашэння. Рашэнне павінна быць палітычным. Але, на жаль, улады нават блізка не падступілі да ўсведамлення неабходнасці шырокага палітычнага дыялогу, каб знайсці выхад з крызісу.
Мне здаецца, што стаўка на сілавыя метады не прынясе вынікаў. У рэшце рэшт, усе праблемы, што прывялі да пратэстаў, не вырашаюцца.
— Учора Караеў заявіў, што больш гуманнай міліцыі няма нідзе ў свеце, папрасіў не троліць МУС сінякамі. Але падчас пратэстаў загінула некалькі мірных грамадзян, а ўчора мы бачылі, як міліцыянты на чале з кіраўніком ГУБАЗіК грамяць вітрыны. Якой можа быць аб'ектыўная ацэнка дзеянняў МУС?
— Вядома, МУС пастаянна і на сістэмнай аснове парушае свае ж устаноўленыя законам правілы. Гэта працягваецца з першых дзён пасля выбараў, калі мы бачылі непрапарцыйнае прымяненне сілы, парушэнні ўсіх устаноўленых нормаў заканадаўства па абыходжанні з затрыманымі — прымяненне да іх катаванняў і збіванняў.
Такіх фактаў занадта шмат, каб можна было іх спакаваць у апавяданні пра фэйкі.
І многія практыкі працягваюцца: напрыклад, на людзей нападаюць, не прадстаўляючыся, ня носячы апазнавальных знакаў.
Па вялікім рахунку можна казаць пра тое, што адбываецца раскладанне беларускіх праваахоўных органаў і прымус іх да штодзённага парушэння закона на ўсіх узроўнях — ад кіраўніцтва розных падраздзяленняў да радавых супрацоўнікаў.
Гэта вельмі дрэнны знак наогул для Беларусі як дзяржавы.
— У панядзелак раніцай невядомыя затрымалі Марыю Калеснікаву. Магчыма, мы назіраем працяг практыкі па выдушванні з краіны прыкметных персон, якія ўвасабляюць апазіцыю. Ці лічыце вы гэтую практыку эфектыўнай?
— Упэўнена нешта сцвярджаць пакуль рана, бо гэтую практыку толькі пачалі ўжываць. Але мне здаецца, што гэтая тактыка акажацца малаэфектыўнай. Тыя людзі, якія былі выстаўленыя за межы Беларусі, вельмі мала былі звязаны з уласна арганізацыяй пратэстаў. А гэта асноўная праблема цяпер для ўладаў.
Хоць калі мы кажам пра магчымасць палітычнага дыялогу ўнутры краіны, то, не выключана, ёсць палітычны сэнс у паслабленні групы, якая аказалася на грэбні альтэрнатыўнай прэзідэнцкай кампаніі.