Класкоўскі: «Лукашэнка баіцца эфекту даміно»
Палітычны аглядальнік Аляксандр Класкоўскі разважае, чаму ўлады так учапіліся за «збеглых» і полк Каліноўскага. На яго думку, гэтыя заявы адлюстроўваюць агульны нервовы стан афіцыйнага Мінска. Бо «спецаперацыя» Расіі даўно ідзе не па плане.
Дзяржсакратар Савета бяспекі Аляксандр Вальфовіч абвінаваціў Украіну ў спробе нанесці ўдар па Беларусі, «выкарыстоўваючы збеглых»: «На Захадзе насаджаецца меркаванне, што беларускае войска можа ўступіць у спецыяльную ваенную аперацыю на тэрыторыі Украіны. Паддаўшыся гэтым укідам, вайскова-палітычнае кіраўніцтва Паўночнаатлантычнага альянсу і шэрагу еўрапейскіх краін ужо адкрыта разглядае магчымыя варыянты агрэсіі супраць нашай краіны».
Паводле яго слоў, у вышэйшых эшалонах улады Украіны нібыта абмяркоўваецца магчымасць нанясення ўдару па Беларусі, у першую чаргу, выкарыстоўваючы «нашых збеглых, якія там знаходзяцца: полк Каліноўскага, батальён Літвіна і іншыя незаконныя ўзброеныя фармаванні».
У гэты ж дзень стала вядома аб узбуджэнні СК крымінальнай справы ў дачыненні да стваральнікаў і ўдзельнікаў які ваюе на баку Украіны палка Каліноўскага.
Што стаіць за рыторыкай Вальфовіча? Ці сапраўды беларускія ўлады баяцца нападу з Украіны «каліноўцаў»? Пра гэта Філін пагаварыў з палітычным аналітыкам Аляксандрам Класкоўскім.
— Па-першае, хацеў бы адзначыць, што генерал Вальфовіч — фігура не самастойная. Тое, што ён кажа, гэта паўтор думак і заяваў Аляксандра Лукашэнкі.
Так і ў гэтым выпадку — хачу нагадаць, што ўчора Лукашэнка праводзіў нараду з сілавікамі і менавіта там гучала гэтая думка, што заходнія краіны хочуць легалізаваць нашых «збеглых» (як называе Лукашэнку вымушаных з'ехаць за мяжу палітычных праціўнікаў) і нават пры іх дапамозе адкрыць другі фронт. Так што Вальфовіч — гэта рэха Лукашэнка ў дадзеным выпадку.
Тут сапраўды варта задумацца, чаму ўлады так нервуюцца і панікуюць, пры тым, што і Лукашэнка, і Вальфовіч заклікаюць беларусаў не панікаваць, запэўніваючы, што абстаноўка пад кантролем.
Лукашэнка ўжо некалькі разоў за апошнія тыдні ўспамінаў полк Каліноўскага. Калі паглядзець аб'ектыўна, то гэта не такое вялікае фарміраванне, мяркуючы па ўскосных дадзеных, некалькі сотняў чалавек. Прычым гэта частка Узброеных Сіл Украіны, гэта значыць цяпер яны ваююць супраць расійскіх войскаў.
І нават калі ўявіць сабе, што нейкім чынам гэтая вайна заканчваецца або надыходзіць перамір'е, гэта не значыць, што яны могуць адвязацца, што называецца, з усёй зброяй, з боекамплектам і на джыпах з кулямётамі паехаць вызваляць Мінск ад дыктатуры. Таму што яны падпарадкоўваюцца ваеннай дысцыпліне.
Пры гэтым, адзначае суразмоўца, запыт на сілавое развязанне крызісу ўзмацніўся сярод пратэстнай часткі грамадства. Гэта паказвае, у прыватнасці, сацыялогія.
— Нядаўна была прэзентацыя чарговага даследавання ў рамках праекта «Беларускі трэкер пераменаў». Палітолаг Арцём Шрайбман і сацыёлаг Філіп Беканаў адзначалі, што сярод праціўнікаў Лукашэнкі рэзка ўзрасла колькасць тых, хто лічыць, што трэба гэтую ўладу мяняць менавіта сілавым шляхам.
Гэта зразумела, таму што мірныя пратэсты пацярпелі паразу і рэжым загартаваўся. Сілавікі дзейнічаюць брутальна. Выбары і раней былі ўвогуле бутафорскімі, а цяпер Лукашэнка наогул загаварыў пра тое, што, можа быць, мы дарма не адмянілі выбары прэзідэнта. Глядзіш, яшчэ і адменяць да 2025 года. Гэта значыць нейкіх легальных, мірных, тым больш, электаральных шляхоў змены рэжыму не праглядаецца. Таму дрэйф грамадскай свядомасці пратэстнай часткі грамадства зразумелы. Зразумела і тое, што каманда Ціханоўскай вымушаная рэагаваць на гэты грамадскі запыт і мяняць сваю стратэгію.
Мы бачым, што ў кабінеце ўвялі пасады двух сілавых міністраў і ў цэлым больш баявая рыторыка ўзятая на ўзбраенне — і Ціханоўскай, і іншымі апазіцыйнымі лідарамі. У гэтым плане гэты трэнд, зрух стратэгіі зразумелы.
Але разам з тым цэлы шэраг аналітыкаў досыць стрымана ставіцца да перспектыў такога сцэнара па шэрагу прычын. Як я ўжо сказаў, узброеныя фарміравання беларусаў ва Украіне падпарадкоўваюцца ўкраінскім ваеначальнікам, ну і ў канчатковым выніку кіраўніцтва краіны.
Мы бачым, што да гэтага часу Кіеў спрабуе не раздражняць залішне Аляксандра Лукашэнкі. І не разрывае дыпламатычныя адносіны з Беларуссю. Нядаўна ўкраінскага амбасадара Ігара Кізіма выклікалі, уручалі чарговую ноту.
Гэта значыць Кіеў, груба кажучы, гэтыя аплявухі, пляўкі трывае, не робіць ніякіх рэзкіх жэстаў. І сустрэча Уладзіміра Зяленскага са Святланай Ціханоўскай усё ніяк не адбудзецца. Хоць з беларускага боку відавочна даўно прагаворваецца гэтае жаданне.
Усё гэта сведчанні таго, што Кіеў цяпер не хоча нажываць дадатковыя праблемы. Скажам так, адкрыццё яшчэ аднаго фронту на поўначы і ўступленне арміі Лукашэнкі ў вайну — гэта Кіеву абсалютна не трэба.
Як будзе сябе ўкраінскае кіраўніцтва сябе далей паводзіць у дачыненні да Беларусі — пытанне адкрытае. Не факт, што будзе дадзеная адмашка гэтых частках пайсці на Мінск і здзейсніць вызваленчы паход. Таму што Украіна ў першую чаргу пераследуе свае нацыянальныя інтарэсы.
Чаму Лукашэнка нервуецца? Я думаю, што ён баіцца эфекту даміно. Разумеючы, што цяпер перспектывы сілавога сцэнару досыць хісткія, можна сказаць, прывідныя, Лукашэнка разам з тым бачыць, што «спецаперацыя» Крамля пайшла відавочна не па плане, а калі казаць больш адкрыта, Крэмль рызыкуе пацярпець паразу ва Украіне.
І адпаведна, я думаю, што Лукашэнка мадэлюе далейшае развіццё падзей, у прыватнасці, можа быць крызіс у самой Расіі, паўстане смута, як цяпер расійскія палітолагі кажуць. У гісторыі гэта ўжо не раз было: вайна ўсіх супраць усіх, ніхто нікому не падпарадкоўваецца, розныя групоўкі змагаюцца за ўладу і гэтак далей.
Магчыма адхіленне Пуціна ад улады. Можа быць, наогул ліквідацыя. І такі сцэнар не выключаны, таму што напэўна ў яго асяроддзі ёсць больш разважлівыя людзі, якія думаюць пра тое, каб адсунуць гэтага чалавека, які страціў сувязь з рэальнасцю.
Гэта значыць, самыя розныя магчымыя сцэнары, у тым ліку і прыход да ўлады яшчэ больш заўзятых «ястрабаў». Далёка не факт, што нейкія «галубы»-лібералы прыйдуць пасля Пуціна да ўлады ў Крамлі. Хутчэй — наадварот, таму што цяпер асноўная крытыка Пуціна ідзе ад ура-патрыётаў, шавіністаў, якія мяркуюць, што значна больш жорстка трэба дзейнічаць.
Калі такі варыянт змадэляваць, то тады ўжо Лукашэнка, які Пуціну можа даказваць, што я ад натаўскага ўдару ў спіну цябе абараняю, маўляў, не трэба мае войскі ва ўкраінскую мясарубку кідаць, пачуе ў свой адрас ад новых расійскіх уладаў: няма чаго тут увільваць, давай наперад, на міны.
Можа зменшыцца або знікнуць эканамічная падтрымка, таму што будуць узмацняцца санкцыі супраць Расіі, будзе ўзмацняцца развал яе эканомікі, дэградацыя тэхналогій і гэтак далей. Нарэшце, смута ў Расіі можа дасягнуць такой ступені, што тамтэйшыя кіраўнікі не змогуць прыйсці на дапамогу Лукашэнку ў цяжкі момант.
Гэта ў 2020 годзе Лукашэнка папрасіў — і Пуцін адразу ж высунуў на мяжу рэзерв сваёй Расгвардыі, якой быў гатовы дапамагчы ў падаўленні пратэстаў. А калі будзе дубль два гэтых пратэстаў, то не факт, што ў Масквы хопіць сіл магчымасцяў часу перакінуць нейкія войскі на дапамогу.
Калі расійскі рэжым захістаецца, то зразумела, што гэта натхніць праціўнікаў Лукашэнкі ўнутры краіны. Можа быць уздым пратэснага руху. Гэта можа быць звязана і з пагаршэннем эканамічнага становішча. Тады і пралетарыі, якія былі недастаткова актыўныя ў жніўні 20-га, могуць уключыцца, і нарэшце стане рэальнасцю тая самая нацыянальная стачка, якую безвынікова спрабавала арганізаваць Ціханоўская восенню 2020-га года.
І гэта было б страшным ударам, таму што стачка — гэта не маніфестацыя. Яе цяжэй разагнаць: людзі проста не выходзяць на працу — і ўсё. І ў той жа час, гэта можа паралізаваць эканоміку і выклікаць калапс усяго рэжыму.
Ну і нарэшце, у такой гіпатэтычнай крызіснай сітуацыі можа пачацца хістанне ў беларускіх элітах. А адна з прычын паразы мірнага паўстання 20-га ў тым, што эліта апынулася досыць згуртаванай. Сёй-той, як казаў Лукашэнка, схаваўся пад плінтус на пару тыдняў, каб убачыць, чыя возьме, але ў прынцыпе і грамадзянская вертыкаль, і сілавікі дастаткова кансалідавана дзейнічалі.
А вось у новай сітуацыі, калі рэсурс ужо будзе не той, калі дапамога ад Масквы будзе пад пытаннем, магчыма, ужо і наменклатура, і частка сілавікоў стане вагацца. З іншага боку, выходзіць бравы былы камандзір дэсантнікаў Сахашчык, які сярод часткі сілавікоў мае аўтарытэт, і кажа: вось у нас ёсць праграма, хто пераходзіць на наш бок, таму нічога не будзе; нам у новай Беларусі таксама спатрэбіцца сілавы кампанент.
Можа скласціся такая сітуацыя, калі ўсе папаўзе, затрашчыць па швах рэжым. Калі ўявіць, што на баку пратэсту ў жніўні 20-га года была б такая сіла, як некалькі сотняў навучаных матываваных узброеных мужчын, яшчэ невядома, чым бы ўсё скончылася. А ў больш крызіснай сітуацыі — тым больш.
Думаю, што Лукашэнка мадэлюе эфект даміно — складанне цэлага шэрагу форсмажорных неспрыяльных для яго фактараў, якія могуць прывесці да такой сітуацыі, калі той жа полк Каліноўскага і іншыя фармаванні згуляюць сваю ролю.
Таму Лукашэнка як дасведчаны, прапалены чулы палітык ужо сёння на гэты конт трывожыцца і хоча прыняць нейкія меры, каб мінімізаваць гэтую пагрозу.