Класкоўскі: Лукашэнку ў любы момант могут замяніць, а незалежнасць знаходзіцца пад ударам

Палітычны аналітык Аляксандр Класкоўскі ў каментары «Салідарнасці» расказвае, што стаіць за словамі германскага канцлера Олафа Шольца пра размову з Пуціным наконт Беларусі і Украіны.

Аляксандр Класкоўскі

Аляксандр Класкоўскі


Напярэдадні канцлер ФРГ Олаф Шольц заявіў, што перад пачаткам вайны ва Украіне Уладзімір Пуцін гаварыў яму пра свае вар'яцкія ідэі, у тым ліку пра тое, што Беларусь і Украіна не павінны быць самастойнымі і суверэннымі дзяржавамі.
Што азначаюць словы Шольца і чаго ў рэальнасці трэба баяцца беларусам?
— Беларусь у гэтай заяве гучала «па датычнай», і галоўным у выказванні Шольца было не гэта, — дзеліцца сваім меркаваннем палітычны аналітык Аляксандр Класкоўскі. — Германія хоча падкрэсліць, што яна дапамагае Украіне і супраць імперскіх замашак Пуціна.
Гэтая фраза — паказчык таго, што Пуцін думае і дзейнічае як імперыяліст. Сёння германскае кіраўніцтва знаходзіцца ў двухсэнсоўнай і злёгку ўразлівай сітуацыі, таму што Берлін заняў не самую жорсткую лінію ў дачыненні да Крамля з цэлага шэрагу прычын. Шольц круціцца як вужак на патэльні і робіць такія выказванні, вырашаючы свае палітычныя задачы.
Эксперт лічыць, што Пуцін думае пра Беларусь дакладна гэтак жа, як і пра Украіну, лічыць, што беларуская дзяржаўнасць — гістарычнае непаразуменне. Пры гэтым, на думку Класкоўскага, такога роду заява не стала адкрыццём ні для праціўнікаў беларускага рэжыму, ні для Лукашэнкі.
— Беларуская апазіцыя і так увесь час кажа пра імперскія дамаганні Крамля і пагрозу незалежнасці Беларусі. Для Лукашэнкі гэта таксама не адкрыццё: калі ўспомніць канфлікты афіцыйнага Мінска і Крамля да 2020 года, то Лукашэнка сам гаварыў, што нас хочуць «скамячыць і пакласці ў кішэню». Гэта значыць, Лукашэнка выдатна ведае погляды Пуціна і яго скептычнае стаўленне да дзяржаўнасці Беларусі.
Нягледзячы на тое, што фармальна Лукашэнка з'яўляецца старшынёй Вышэйшага дзяржсавета Саюзнай дзяржавы, на самой справе ён вядзе рызыкоўную небяспечную гульню: у любы момант яго могуць змяніць, а незалежнасць Беларусі знаходзіцца пад ударам.
Аднак спецыфіка рэжыму і ўладалюбства Лукашэнкі штурхае яго на гэтую рызыкоўную гульню, бо іншых варыянтаў у яго няма. Ён не можа пайсці на збліжэнне з Захадам, выпусціць палітвязняў, зладзіць празрыстыя выбары, таму што гэта будзе канец яго рэжыму. З дзвюх халер ён выбірае меншую, якая ставіць пад удар беларускую незалежнасць.
Ён не можа адкрыта сказаць: «Я баюся Пуціна, і нашу незалежнасць могуць прыхлопнуць». Таму ён як бы гіпнатызуе Пуціна. Калі ён кажа: «Мы не настолькі дурныя, каб дзейнічаць старымі метадамі і ўключаць Беларусь у склад РФ», — на самой справе гэта трэба чытаць як мэсэдж са спадзевам: «Не будзьце вы там у Крамлі настолькі дурныя, каб нас паглынаць. Лепш прымайце мяне такім, як ёсць, а я вам буду верна служыць».
Пры гэтым аналітык лічыць: сёння Пуцін не бачыць неабходнасці ажыццяўляць ваенную аперацыю супраць Беларусі, таму што цяперашні беларускі рэжым і так трапіў у катастрафічную залежнасць ад Масквы. Аднак, на думку Класкоўскага, ёсць сітуацыі, якія могуць падштурхнуць на гэта Крэмль.
— Маскву задавальняе васальная залежнасць Лукашэнкі ад яе, таму пакуль што неабходнасці інкарпарацыі Пуцін не бачыць.
Але калі ў Маскве вырашаць, што пара далучаць, я думаю, беларускаму кіраўніку будзе цяжка гэтаму супрацьстаяць.
Кажуць, што Расія плануе правесці рэферэндум на захопленых тэрыторыях, і ў маскоўскіх колах мусіруецца варыянт дзеянняў, якія мяркуюць пашырэнне Саюзнай дзяржавы, уключаючы ў яе «ЛНР», «ДНР», Абхазію, Паўднёвую Асецію.
Такі варыянт пашырэння Саюзнай дзяржавы — гэта знішчэнне нават цяперашняга суверэннага (хоць і з вялікай ступенню залежнасці ад Масквы) статусу Беларусі. Таму што цяпер ёсць так званая саюзная двойка, у якой фармальна Беларусь і Расія маюць роўныя правы. Калі будзе новы фармат Саюзнай дзяржавы і Лукашэнку пасадзяць за адзін стол з правадырамі гэтых карыкатурных марыянетачных утварэнняў, то гэты эксклюзіўны статус фармальна роўнага партнёра страціцца, ён будзе «адным з».
Гэта вельмі непрыемны варыянт для Лукашэнкі: быццам бы гэта не агрэсія, не напад, але могуць выкруціць рукі, і ад суверэнітэту Беларусі ў рамках новага фармату Саюзнай дзяржавы нічога не застанецца.
Класкоўскі задаецца пытаннем: навошта Пуціну нападаць на Беларусь, калі яго войскі і так адчуваюць сябе тут, як дома?
Крэмль рэалізоўвае свае задачы, у тым ліку ваенныя, на тэрыторыі Беларусі без усялякіх перашкод. Калі б Лукашэнка паспрабаваў «тузануцца» і аслабіць гэтую залежнасць ад Крамля, то Крэмль мог бы ўжыць вайсковую сілу і замяніць Лукашэнку на больш зручнага чалавека. Лукашэнка гэта разумее і не супраціўляецца.
Яшчэ адзін варыянт, які нясе вялікую небяспеку — крызіс рэжыму. Калі пачнецца галодны бунт ці беларуская армія будзе кінутая ва ўкраінскую мясарубку, гэта можа выклікаць палітычны выбух і прывесці да паўстання беларусаў.
Тут трэба ўлічыць, што замежныя апазіцыйныя штабы цяпер зрабілі ацэнку ў тым ліку на сілавы сцэнар. Калі змадэляваць сітуацыю, што рэжым захістаўся і нацыянальна-вызваленчы рух пачынае браць верх, то Крэмль наўрад ці будзе назіраць за гэтым з алімпійскім спакоем. Тады над Беларуссю навісае небяспека расійскага ўварвання і прамой анэксіі.
Гэтую небяспеку трэба мець на ўвазе і трымаць у галаве. Тым жа лідарам апазіцыі ўлічваць у іх стратэгіях. Гаворка павінна ісці пра барацьбу супраць дзвюх небяспек: ворагі дэмакратыі ў асобе рэжыму Лукашэнкі і імперскі Крэмль з яго прэтэнзіямі на тое, каб жорстка кантраляваць былыя савецкія тэрыторыі.