Ключы ад перамір'я — у руках Зяленскага
Зяленскі па сутнасці апынуўся сёння ў становішчы Пашыняна, якому трэба выбіраць паміж надзеяй на цуд і прыняццем вельмі непапулярных рашэнняў у інтарэсах выратавання нацыянальнай дзяржаўнасці, лічыць гісторык і палітолаг Уладзімір Пастухоў.
Алгарытмы Пуціна — не біном Ньютана. Праз ірацыянальнасць учынкаў лёгка праглядаецца рацыянальнасць матывацыі. У самай агульнай форме, яму вельмі хочацца прайсці паміж бруй. Пуцін не можа прайграць вайну, але хоча выйграць яе палітычна танна, каб кошт перамогі пасля не звольніў яго на дно.
Каменем перапоны з'яўляецца перавод эканомікі на ваенныя рэйкі. Пуцін не можа да гэтага не рыхтавацца (таму што прайграць цяпер у любым выпадку горш, чым прайграць потым), але гэта тое, чаго ён вельмі хоча пазбегнуць.
Пуцін можа дазволіць сабе пакласці пару сотняў тысяч на фронце, але яму важна пры гэтым захаваць даваенны лад жыцця для мільёнаў, якія засталіся жывымі. У гэтай сітуацыі тактычна ён цяпер гатовы пайсці на паўзу ў вайне на ўмовах, якія можна прадаць унутры краіны як перамогу. Гэта дасць яму некаторы выйгрыш у часе, пашырыўшы «плато стабільнасці» рэжыму на тэрмін прыблізна ад двух да дзесяці гадоў. Далей у Крамлі ніхто не лічыць.
Аднак гэтая гатоўнасць не абсалютная. Яна абмежаваная шэрагам абставінаў.
- Па-першае, яна існуе, пакуль Украіна трымае фронт. Калі фронт абрынецца, то ніякай матывацыі ў Пуціна спыняцца на паўдарозе не будзе.
- Па-другое, матывацыя знікне і калі пераход эканомікі Расіі на вайсковыя рэйкі адбудзецца. Гэта незваротны працэс, далей Расія вымушаная будзе ваяваць бесперапынна, пакуль цалкам не знясіліць свае рэсурсы, таму што Канверсія будзе гэтак жа пагібельная для пуцінскай Расіі, як для савецкай Расіі.
У сітуацыі, якая склалася, ключы ад перамір'я аказваюцца ў руках у Зяленскага. Каб пазл склаўся, у апошняга павінна паўстаць сіметрычная матывацыя да спынення агню. Гэтай матывацыі ў яго няма, і таму Пуцін і Байдэн (матывацыя якога відавочная — Трамп і выбары) яму (Зяленскаму) яе цяпер інтэнсіўна ствараюць: Пуцін — бамбёжкамі, а Байдэн — затрымкай паставак узбраенняў.
Логіку дзеянняў Зяленскага зразумець можна. Перамір'е не абяцае нічога добрага ні яму, ні Украіне. Яно будзе ўспрынятае грамадствам як параза, нават калі такім па сутнасці не з'яўляецца, з усімі вынікаючымі з гэтага палітычнымі наступствамі.
Здаецца, Зяленскі стаіць перад выбарам паміж дрэнным і вельмі дрэнным варыянтам. Калі яму не ўдасца здзейсніць палітычнага цуду і дамагчыся нарошчвання ваеннай і фінансавай дапамогі Украіне ў разы, гэта значыць да ўзроўню 2022–2023 гадоў і нават вышэй, то вайна працягнецца ў тым ключы, у якім яна ідзе з восені 2023 года: Украіна ў бясконцай стратэгічнай абароне пад дывановымі ракетнымі ўдарамі пры абмежаванай знешняй падтрымцы.
Рана ці позна гэта выкліча дэградацыю вайсковай і грамадзянскай інфраструктуры да крытычнага ўзроўню, што прывядзе да стратэгічных пераменаў у расстаноўцы сіл не на карысць Украіны.
Пры гэтым Пуцін, становішча якога зусім не такое бліскучае, як гэта малююць расійскія прапагандысцкія каналы, будзе таксама вымушаны перайсці Рубікон, гэта значыць зваліцца ў вайсковую эканоміку плюс дадатковую мабілізацыю. Можа, ён гэтага не перажыве. Але калі перажыве, то якой-небудзь матывацыі ў перамір'і ў яго ўжо не будзе — ён вымушаны будзе карміць сваю вайсковую машыну да таго часу, пакуль яна не з'есць яго самога разам з ягоным рэжымам.
Але да гэтага ён паспрабуе сам заглынуць Украіну. Таму ёсць рызыка, што наступныя перамовы аб перамір'і будуць адбывацца ў фармаце, дзе ўдзел Украіны будзе абмежаваны фармальнай прысутнасцю на перамовах Расіі з умоўным NATO пры пасярэдніцтве Кітая.
Зяленскі па сутнасці апынуўся сёння ў становішчы Пашыняна, якому трэба выбіраць паміж надзеяй на цуд і прыняццем вельмі непапулярных рашэнняў у інтарэсах выратавання нацыянальнай дзяржаўнасці. Думаю, тое, што адбываецца ў Арменіі, яго не натхняе. Выбар і праўда няпросты. Быць праклятым сучаснікамі як здраднік, але разлічваць на падзяку нашчадкаў, або быць прызнаным героем пры жыцці і быць укрыжаваным няўдзячнымі нашчадкамі.