Тышкевіч пра галасаванне ў ААН: Пуцін атрымаў выспятка ад былых «саюзнікаў»

Эксперт «Украінскага інстытута будучыні» — пра тое, як на ўзроўні ААН Расію зняважылі так званыя саюзнікі, уключаючы Кітай.

«На Генасамблеі ААН прынята рэзалюцыя аб супрацоўніцтве з Саветам Еўропы, — піша Ігар Тышкевіч. — Шараговы дакумент, у якім зацікаўлены абедзве міжнародныя арганізацыі: на фоне крызісу функцыянала ім неабходна задаць рамкі і прадэманстраваць гатоўнасць да актывізацыі і ўзаемадзеяння. Дарэчы, для СЕ гэта шанец знайсці новы функцыянал альбо нават сэнс існавання.

Але сутнасць не ў гэтым, а ў адным з фрагментаў прэамбулы дакумента: "З улікам беспрэцэдэнтных выклікаў, якія стаяць сёння перад Еўропай пасля агрэсіі Расійскай Федэрацыі супраць Украіны, а да гэтага супраць Грузіі, і спынення сяброўства Расійскай Федэрацыі ў Савеце Еўропы патрабуюць умацавання супрацоўніцтва паміж арганізацыяй Аб'яднаных Нацый і Саветам Еўропы...".

Мы маем:

1. Чарговую фіксацыю факта агрэсіі РФ;

2. Пашырэнне рамак успрымання агрэсіі не толькі на ўкраінскі кейс, але і на вайну 2008 года (якая, дарэчы, не мела наступстваў для Крамля).

Адпаведна большасць дзяржаў, якія галасавалі за рэзалюцыю [у тым ліку Кітай, Бразілія, Індыя, Казахстан, Арменія і іншыя, нібыта лаяльныя да Крамля], галасавалі менавіта за пытанні супрацоўніцтва паміж ААН і СЕ. З іншага боку, дзяржавы, якія галасавалі супраць, галасавалі так і па прычыне фіксацыі агрэсіі ў дакуменце, і па прычыне адсутнасці механізмаў узаемадзеяння (альбо наогул канфліктаў) з Саветам Еўропы — лагічна, што РФ і залежныя ад яе.

Але ёсць дзве групы дзяржаў, якія ў аналагічных выпадках устрымліваліся або галасавалі супраць.

1. Ядро БРІКС — Кітай, Бразілія, Індыя (дарэчы, ПАР). Але да гэтай групы можна аднесці і аравійскія манархіі (Саудаўская Аравія, ААЭ), і Егіпет, і таксама Турцыю.

2. «Саюзнікі РФ» па АДКБ. У першую чаргу Казахстан і Арменія (і зноў маем тых, хто ўстрымаўся — Кыргызстан і Таджыкістан).

Найбольш цікава разабрацца ў матывацыі дадзеных дзвюх груп. Таму што і адны і другія галасавалі, усведамляючы, што яны фіксуюць сваю пазіцыю ў частцы «агрэсіі Расіі» і што гэта выдатна разумеюць у Крамлі.

1. КНР. Мы маем актывізацыю кітайскай дыпламатыі ў рэгіёне. І жаданне КНР у той ці іншай меры ўвайсці ў склад пасрэднікаў па ўрэгуляванні. Сюды ж можна аднесці пазіцыю Бразіліі і ініцыятыву па стварэнні групы дзяржаў-пасрэднікаў.

Лукашэнка абраў іранскі варыянт транзіту

У абодвух варыянтах, на першы погляд, для іх няма сэнсу падымаць стаўкі ў адносінах з Крамлём. Але ёсць пазіцыя атачэння Пуціна. У прыватнасці, гэта: а) ядзерны шантаж (супраць чаго адкрытым тэкстам выступае Пекін); б) «гульня» Масквы па збожжавай здзелцы. Спроба «паставіць на паўзу» экспарт збожжа, стымулюючы рост коштаў на прадукты харчавання і (што больш важна) на ўгнаенні. Супраць гэтага выступаюць усе згаданыя дзяржавы: адны зарабляюць на ўкраінскім збожжы, іншыя залежаць ад паставак угнаенняў.

Таму цалкам лагічна, што ў адказ на спробы падняць стаўкі з боку Расіі рана ці позна павінен быў быць атрыманы адказ ад тых, чыім інтарэсам гэта супярэчыць. Пікантнасці дадае той факт, што сёння Крэмль моцна залежыць і ад КНР, і ад Турцыі, і ад Аравійскіх манархій.

2. Казахстан і Арменія. Тут не менш цікава. Але ёсць і супярэчнасці, якія ўзнікаюць. У Казахстана — у пытаннях экспарту вуглевадародаў і палітычнага ціску з боку Крамля. У Арменіі — выкручванне рук Масквой у пытаннях саступак для рэалізацыі праекта калідора «Поўнач — Поўдзень». Ну і старая раздражнёнасць ад гульні РФ на ўтрыманне Арменіі ў фармаце перманентнага канфлікту з усімі суседзямі.

Але ёсць яшчэ адзін аспект — Дагавор аб калектыўнай бяспецы і яго 4-ы пункт: «Калі адна з дзяржаў удзельніц падвергнецца агрэсіі (узброены напад, пагроза бяспецы, стабільнасці, тэрытарыяльнай цэласнасці і суверэнітэту), то гэта будзе разглядацца дзяржавамі-ўдзельніцамі як агрэсія (узброены напад, пагроза бяспецы, стабільнасці, тэрытарыяльнай цэласнасці і суверэнітэту) ў дачыненні да ўсіх дзяржаў-удзельніц гэтага Дагавора».

Ёсць небяспека, што на наступных этапах вайны Расія ўсё ж паспрабуе маштабаваць канфлікт, сярод іншага апелюючы да АДКБ.

Але армяне і казахі падстрахаваліся. Прагаласаваўшы за фармулёўку, дзе ўказана, што менавіта Расія — агрэсар ва Украіне (і ў Грузіі ў 2008), яны зафіксавалі той факт, што спроба Крамлём задзейнічаць Артыкул 4 Дамовы будзе асуджана. Бо ўжо ёсць прызнанне, што агрэсар — РФ. Таму любыя факты дзеянняў супраць Расіі (у тым ліку на расійскай тэрыторыі) могуць успрымацца як адэкватны адказ дзяржаў, якія падвергліся агрэсіі.

Па факце Пуцін атрымаў два выспяткі — ад дзяржаў, на якія разлічвае эканамічна, і ад дзяржаў, якія яшчэ год таму лічыліся зонай «выключнага расійскага ўплыву».