Паўсотні нобелеўскіх лаўрэатаў заклікалі да перамір’я падчас Алімпіяды — у тым ліку Святлана Алексіевіч
Напярэдадні нацыянальнага свята, Дня ўзяцця Бастыліі, 13 ліпеня, французская газета Le Mond апублікавала заклік больш чым 50 лаўрэатаў Нобелеўскай прэміі, адрасаваны папе рымскаму, іншым рэлігійным лідарам свету, урадам ваюючых краін і міжнародным арганізацыям.
Дакумент падкрэслівае ўнікальную ролю рэлігійных лідараў: «Мы просім папу рымскага Францыска, усяленскага патрыярха Варфаламея, Далай-ламу XIV, прадстаўнікоў ісламу і юдаізму звярнуцца да ўсіх грамадзян свету і ўрадаў ад імя Бога, выбраннікамі і слугамі якога яны з'яўляюцца, прама падчас Алімпійскіх гульняў. Хай мільярды людзей, якія будуць іх глядзець, далучацца да гэтай малітвы».
Нобелеўскія лаўрэаты заклікаюць прымяніць да канфліктаў ва Украіне і ў сектары Газа наступныя прынцыпы: «Неадкладнае спыненне агню, абмен усіх палонных на ўсіх, вызваленне закладнікаў і вяртанне целаў загінулых, пачатак перамоваў».
Традыцыя алімпійскага перамір'я, якая налічвае ўжо больш за 28 стагоддзяў, паўстала задоўга да Раства Хрыстова. Чарговыя летнія Алімпійскія Гульні 2024 года адкрываюцца ў Парыжы 26 ліпеня. Згодна з алімпійскай хартыяй у рэдакцыі 2017 года, падпісанай і Расіяй, адной з мэтаў алімпійскага руху з'яўляецца «стварэнне мірнага грамадства, якое клапоціцца аб чалавечай годнасці».
25 кастрычніка 1993 года Генеральная асамблея ААН прыняла рэзалюцыю 28/11 (якую падтрымала і Расія), якая заклікае ўсе краіны — члены арганізацыі прытрымлівацца рэжыму спынення агню ва ўсіх узброеных канфліктах на працягу перыяду часу, які пачынаецца за сем дзён да Алімпіяды і завяршаецца праз сем дзён пасля яе закрыцця.
У Дэкларацыі тысячагоддзя ААН, зацверджанай Генасамблеяй арганізацыі 8 верасня 2000 года пры асабістым удзеле кіраўнікоў дзяржаў і ўрадаў большасці краін-членаў, таксама гаворыцца аб захаванні алімпійскага перамір'я «індывідуальна і калектыўна, у цяперашні час і ў будучыні». Адным з рытуалаў адкрыцця Алімпійскіх гульняў стала ўзняцце сцяга міру, на якім намаляваны белы голуб з аліўкавай галіной у дзюбе — вядомы біблейскі вобраз.
Папа рымскі Францыск — першы адрасат паслання нобелеўскіх лаўрэатаў — выступаў у апошнія гады з мноствам мірных ініцыятыў, мабілізуючы сілы больш чым мільярднай каталіцкай супольнасці на спыненне агню ва Украіне. Створаны па яго благаславенні фонд Fratelli tutti («Усе — браты») правёў у Рыме дзве сустрэчы з удзелам нобелеўскіх лаўрэатаў , па выніках якіх была падпісана Дэкларацыя чалавечага братэрства. Базавая ідэя дэкларацыі сугучная вучэнню папы аб тым, што ваенная перамога любога боку не з'яўляецца шляхам да прымірэння, а дасягаць міру трэба толькі «праз дыялог і адкрытыя, сумленныя і цярплівыя перамовы».
Глядзіце таксама
Вельмі сугучныя пазіцыі Францыска словы з закліку нобелеўскіх лаўрэатаў: «Лакальных войнаў больш не існуе. Крывавая вайна — расійска-ўкраінскі канфлікт — упершыню за дзесяцігоддзі ідзе на еўрапейскім кантыненце. І наступствы гэтай вайны ўжо адгукнуліся ў самых розных краінах, выклікаўшы абвастрэнне голаду ў краінах Афрыкі, міграцыйны крызіс у краінах Еўропы, і інш. Колькасць забітых і параненых у цэнтры Еўропы да канца гэтага года перавысіць 1 млн чалавек. Гэта — упершыню з часоў Другой сусветнай вайны».
Звяртаецца ўвага, што дзеянні Пуціна вымусілі многія дзяржавы значна павялічыць бюджэты на абарону, якія маглі быць накіраваныя на запаволенне глабальнага змянення клімату і барацьбу з сацыяльнымі бедствамі.
«Удумайцеся, — заклікаюць аўтары дакумента, — ніхто б не галадаў, ніхто б не паміраў ад знясілення, ні адно дзіця ў свеце не клаўся б спаць галодным. Але рэсурсы трацяцца не на падтрыманне жыцця, а на множанне смерці».
Дасягненне Алімпійскага перамір'я, хоць бы ў мінімальным фармаце, стане пераканаўчым паказчыкам эфектыўнасці папы рымскага і яго партнёраў па міжканфесійным супрацоўніцтве (у першую чаргу, праваслаўнага сусветнага патрыярха Варфаламея) як міратворцаў, лічаць аўтары зварота. У надзеі, што «ў іх усё атрымаецца», у рэлігійных колах усё часцей гавораць аб сумеснай намінацыі Францыска і Варфаламея на Нобелеўскую прэмію міру 2025 года — калі каталіцкая і праваслаўная (без РПЦ) цэрквы сумесна адзначаць 1700-годдзе I Усяленскага сабора, які азнаменаваў пачатак хрысціянскай дзяржаўнасці Рымскай імперыі. Поспех міратворчых намаганняў папы старога Рыма і патрыярха новага Рыма — Канстанцінопаля — значыць сёння для чалавецтва вельмі шмат — значна больш, чым калі-небудзь у найноўшай гісторыі, падкрэсліваецца ў закліку.
Агулам пад пасланнем падпісаўся 51 нобелеўскі лаўрэат,
у тым ліку беларуская пісьменніца Святлана Алексіевіч.