Ад вайны пакутуюць не толькі людзі. Як выжываюць гадаванцы Кіеўскага заапарка

Расія заяўляе, што б'е па стратэгічна важных аб'ектах, пакідаючы без святла і цяпла мільёны ўкраінцаў. Але пакутуюць не толькі людзі. Дырэктар Кіеўскага заапарка Кірыл Транцін распавёў «The Insider», як выжываюць жывёлы, якія не могуць пры абвяшчэнні паветранай трывогі бегчы ў бамбасховішча і жыццё якіх залежыць ад генератараў і ліхтароў.

file_3bb9492db710d5069fa2cf9adadf33f6.jpg

«Мы становімся экспертамі па выжыванні без вады і электрычнасці»

Кіеўскі заапарк з'яўляецца аб'ектам прыродна-запаведнага фонду Украіны агульнадзяржаўнага значэння. Як паведамляецца на сайце ўстановы, там утрымліваецца 2170 асобін жывёл каля 300 відаў. Мэты звярынца не толькі забаўляльныя: у заапарку таксама праводзіцца навукова-даследчая праца, накіраваная на паляпшэнне ўмоў утрымання жывёл, збор даных па біялогіі, паводзінах і рэабілітацыі жывёл, неабходных для захавання рэдкіх відаў у дзікай прыродзе і для развіцця прыкладной і фундаментальнай навукі.
Па словах Кірыла Транціна, жывёл Кіеўскага заапарка нікуды не перамяшчалі з 24 лютага.
«Навучаныя горкім вопытам першых месяцаў вайны, мы падрыхтаваліся да гэтых праблем — купілі генератары, замовілі і дрывяныя печы. Далей уцяплілі ўсе будынкі, нават набылі невялікі цеплавізар, каб правяраць уцечку цяпла са старых будынкаў. Ёсць запас дроў і невялікі запас паліва, кармоў на паўтара месяца наперад. Гатовыя да ўсяго самага горшага. Акрамя прамых траплянняў, але да гэтага ніяк не падрыхтавацца.
Жывёлы ўсе з пачатку верасня атрымалі дадатковыя рацыёны. Яны ў нас на зіму набіраюць 10% вагі. Мы іх добра адкормліваем, каб яны ўваходзілі ў зіму ў максімальна камфортнай форме. Плюс у нас 200 жывёл, якіх мы выратавалі і прытулілі за гэты перыяд».

file_2646f3ba3a28c7df9574985898e52e78.jpg


Удары Расіі па Кіеве жывёлы адчулі на сабе. Па словах Транціна, «былі выбіты шыбы», але абышлося без страт. Аднак на стане гадаванцаў заапарка гэта ўсё роўна адбіваецца: напрыклад, у выніку абстрэлаў пеліканы знішчылі яйкі ў першы месяц — ад стрэсу, а самка лемура кінула малога, яго выкормлівалі сіламі заапарка. Выжыць дапамагаюць ахвяраванні ўкраінцаў і еўрапейскіх заапаркаў. У лютым-сакавіку людзі закрылі досыць буйную суму, за кошт чаго кіраўніцтва заапарка змагло плаціць за газ, святло, ваду і кармы.
«Калі вам на цэнтральны ўваход кідаюць скрынку, а там змяя — гэта экстрэмальны выпадак ці не? І што з ёй рабіць? Не, мы разумелі, што з ёй рабіць, і мы ўсіх ратавалі — і папугаяў, і чарапах, і малпаў. Калі ў вас спланаваны бюджэт свой, а вам яшчэ прыносяць 10% жывёл ад агульнай вашай жыўнасці, то вы гэта цягнеце, сціснуўшы зубы. Калі б не дапамога радавых людзей і еўрапейскіх заапаркаў, то мы б не выцягнулі сітуацыю».

file_ade44cf7d7d566f51174fbcda686733f.jpg


Самая вялікая праблема — адсутнасць цяпла, асабліва яно важна для прыматаў, кажа Транцін. Нават зніжэнне тэмпературы паветра да + 10°C смяротна небяспечна. Выратаваць іх дапамогуць печы, якія неўзабаве прыбудуць у заапарк. Таксама былі перабоі са святлом. Жывёлы не хацелі есці ў цемры, не хацелі пераходзіць у вальеры для ўборкі.
«Мы купілі вулічныя ліхтары, а да іх ёсць невялікія сонечныя батарэі, цяпер гэтыя ліхтары ўсталёўваюцца ў памяшканнях, так што, калі няма святла, то ёсць незалежная крыніца асвятлення. Купілі 30 панэляў з убудаванай батарэяй, так што калі знікае святло, то гадзіны на чатыры ёсць панэлі з батарэямі. Мы становімся экспертамі па выжыванні без вады і электрычнасці. У нас задача ў тым, каб нашых гадаванцаў гэтая вайна не тычылася. Людзі могуць схавацца ў бамбасховішча, а жывёлам не патлумачыш, што нейкія ідыёты бамбяць горад і б'юць па вадзе і газе».

Місія вярнуць херсонскіх янотаў пакуль невыканальная

17 лістапада на сайце заапарка з'явілася навіна аб тым, што мясцовы янот Сеня «ледзь не падавіўся херсонскім кавуном, пачуўшы навіну аб выкрадзеным оркамі «браце» з заакутка Херсона».

file_4a08d462eb647bed6efbd1ee0d4f6510.jpg


Гаворка ідзе аб нашумелай сітуацыі вакол Херсонскага заакутка, адкуль уладальнік крымскага парку львоў «Тайган» Алег Зубкоў вывез жывёл: янотаў, ослікаў, ламу, паўлінаў і іншых. Сам Зубкоў паведаміў «The Insider», што эвакуяваў жывёл на выпадак абстрэлаў і магчымага ўдару па дамбе Кахоўскай ГЭС — у выпадку прарыву дамбы заапарк затопіць. Ён таксама заявіў, што гатовы па запыце Украіны вярнуць ёй вывезеных жывёл. Транцін адзначыў, што Кіеўскі заапарк гатовы забраць жывёл сабе, аднак весці перамовы з Зубковым ён не мае намеру.
«Мы б з задавальненнем узначалілі танкавую калону, але нас не пусцяць «аджаць» янота назад. Калі нашы ЗСУ назад яго забяруць, то мы з задавальненнем яго прытулім. Не забывайце пра тое, што вось гэты Херсонскі куток — гэта куток пры рэстаране, а не заакуток. У такіх умовах жывёлы наогул не павінны жыць. Да жывёл трэба ставіцца з павагай, так што калі ЗСУ іх забяруць, то я іх прытулю. У наступным годзе мы ўсё роўна плануем адкрыццё вялікай экспазіцыі для янотаў — выратаваных, якіх мы прытулілі. Зубкоў за хвост цягаў янота — поўны прыдурак. Для гэтага ёсць жа сетка. Мы з ім прынцыпова не супрацоўнічаем, бо для нас ён вораг і здраднік. Мы яго памятаем яшчэ па 2014 годзе».
Пераклад «НЧ»