Адкапаць сабе магілу ў «Каменных магілах». Расійцы знішчылі яшчэ два прыродныя помнікі Украіны

Расійскія акупанты працягваюць здзекавацца над прыроднымі славутасцямі, якія яшчэ тры гады таму былі райскім домам для жывёл і птушак. Візітоўкі Украіны, што збіралі авантурыстаў з усёй дзяржавы сваёй унікальнасцю і прыгажосцю, або набываюць твар «расійскага свету», пасечаны снарадамі ды бесчалавечнасцю, альбо ўвогуле перастаюць існаваць.

Раней мы распавядалі, што расійцы робяць з прыродаахоўнымі зонамі, запаведнікамі і нацыянальнымі паркамі на часова акупаваных тэрыторыях Украіны. Серабранскі лес чужынцы ператварылі ў пекла з попелу і абгарэлых ствалоў, Алешкаўскія пяскі — у баявы палігон для ваеннай тэхнікі, Курган-Дзед у Марыупалі — у будпляцоўку для чарговых кардонных панэлек, а ўнікальную чарнаморскую выспу Джыралагач, верагодна, адмыслова падпалілі, у выніку чаго ў полымі зажыва згарэлі замкнёныя сярод мора жывёлы і птушкі.

 «Каменныя магілы»

Сёння, 20 жніўня, раднік легітымнага гарадскога главы Марыупаля Пятро Андрыюшчанка паведаміў, што расійскія вайскоўцы знішчылі заказнік «Каменныя магілы» каля вёсцы Розаўка Марыупальскага раёна, размясціўшы свае лагеры з цяжкой ваеннай тэхнікай на тэрыторыі помніка прыроды. Па яго словах, у апошнія месяцы ў гэтым раёне назіраецца значнае назапашванне сіл праціўніка, і нядаўна ўдалося ўсталяваць іх дакладнае месцазнаходжанне. 

«Менавіта тут мы апошні месяц назіраем павышаную назапашванне, а нядаўна ўдалося ўстанавіць, дзе менавіта. Улічваючы паводзіны і характар ​​базіравання (у прыватнасці, стужкавы палігон і выкарыстанне ўсіх відаў тэхнікі), можна канстатаваць, што заказнік «Каменныя магілы» знішчаны», — напісаў Андрыюшчанка.

У лістападзе 2022 года ўкраінская выведка адсачыла рух расійскай калоны па гэтым кірунку. Было дакладна вызначана, што калона ў колькасці каля 350 адзінак цяжкой баявой тэхнікі не дайшла да Розаўкі і з'ехала з шашы ў заказнік «Каменныя магілы». Акупанты размясцілі ўмацаванні і абарончыя рубяжы ў прыродаахоўнай тэрыторыі, выгадна размешчанай удалечыні ад населеных пунктаў. 

«Мы лічым, што падобнае варварства, калі яно пацвердзіцца, павінна быць высветлена і ўключана ў спіс ваенных злачынстваў Расіі. Таму мы звяртаемся да журналістаў, якія маюць доступ да спадарожнікавых даных, з просьбай дапамагчы ўстанавіць рэальны стан заказніка “Каменныя магілы"», — падкрэсліў Андрыюшчанка ў першы год вайны.

«Каменныя магілы» — гэта запаведнік з найбуйнейшай па плошчы і вышыні магматычнай горнай пародай на Данбасе і Прыазоўі. Яго ўнікальныя граніты, узрост якіх дасягае 2 мільярдаў гадоў, не маюць аналагаў у свеце, а надзвычайная энергетычнасць масіва неаднаразова падкрэслівалася сусветныміі геадаследнікамі. Вядома, што ў старажытнасці гэтае ўрочышча было культавым для прадстаўнікоў ямнай, катакомбнай і зрубнай культур. Запаведнік па ўсім перыметры апаясвае вянок курганоў тых старажытных цывілізацый. 

Раней магматычныя пароды былі гарманічна абгорнуты паўтысячай відаў раслін, сярод якіх мноства абсалютна ўнікальных для Усходняй Еўропы. Тут квітнелі альпійская папараць, крываўнік ды іншыя стэпавыя травы, якія сустракаюцца за тысячы кіламетраў ад «Каменных магіл». У крыніцах запаведніка была выяўлена найсмачнейшая і найбольш мінералізаваная вада ў Прыазоўі. 

«Асканія-Нова»

Учора, 19 жніўня, два афіцыйныя прадстаўнікі Херсонскай вобласці пацвердзілі, што расійскія акупанты знішчаюць біясферны запаведнік «Асканія-Нова» імя Фрыдрыха Фальц-Фейна, які знаходзіцца пад кантролем ворага з першых дзён вайны. У сакавіку 2023 года акупацыйная адміністрацыя ўстанавіла кантроль над установай.

Кіраўнік Херсонскай абласной ваеннай адміністрацыі Аляксандр Пракудзін расказаў Суспільне, што расійцы вывозяць жывёл у Крым і Расію, што можна лічыць фактычнай ліквідацыяй запаведніка. Яго словы пацвердзіў дырэктар «Асканія-Нова» Віктар Шапава: гэтыя факты зафіксаваны спецыяльнай камісіяй пры Херсонскай АВА, распачаты шэраг крымінальных спраў.

 «На сённяшні дзень у Расійскую Федэрацыю і на часова акупаваную тэрыторыю Крыма вывезена 20 жывёл. Частка жывёл загінула праз недагляд, адсутнасць кваліфікаванага навуковага суправаджэння і ветэрынарнай дапамогі. З-за пажараў рознага характару згарэла вялікая частка запаведнай тэрыторыі - больш за 2 тысячы гектараў», — сказаў дырэктар запаведніка.

На жывёл моцна ўздзейнічае авіяцыя, якая штодзень рухаецца над заказнікам і выклікае стрэс у жывых істот. Але найбольшы эфект выклікаюць пажары — з пачатку акупацыі і па стане на жнівень 2024 года ў межах запаведнага фонду «Асканія-Нова» згарэла больш за сем тысяч гектараў прыродаахоўнай тэрыторыі. 

Цалінны стэп «Асканія-Нова», занесены ў спіс 7 прыродных цудаў Украіны, — адзіны ў Еўропе ўчастак унікальнага стэпу, які ніколі ў гісторыі не кранаўся плугам.

У 1898 годзе багаты памешчык Фрыдрых Фальц-Фейн па ўласнай ініцыятыве вывеў з гаспадарчага абароту ўчастак сваёй зямлі ў сваім родавым маёнтку, які стаў ядром найбуйнейшага ў Еўропе стэпу. Мірнай вясной тут квітнелі рознакаляровыя цюльпаны, улетку — аўстрыйскі лён, восенню — дыван са стэпавых кветак.

Ва ўмовах, набліжаных да натуральных, тут утрымлівалі статкі дзікіх капытных з розных кантынентаў. У «Асканія-Нова» круглы год жылі зубры, еўрапейскія лані, коні Пржэвальскага, туркменскія куланы, высакародныя алені, а летам — нільгау і нават зебры!

Цяпер усё гэта ў гісторыі і ўспамінах наведвальнікаў.

«Куды ні ступіць расійскі жаўнер, усё ператвараецца ў руіны. Так адбылося з запаведнікам “Асканія-Нова”», — адзначыў Аляксандр Пракудзін.