«Гэта адзіныя дні, калі я жыву». Як украінскія жанчыны ездзяць на спатканні ў прыфрантавыя гарады і вёскі

Як хоць неяк спрабаваць жыць сямейным жыццём, калі муж — вайсковец і прыязджае дадому ў адпачынак на 10, максімум 20 дзён у годзе? Ездзіць да яго на спатканне ў прыфрантавую зону, лічаць некаторыя ўкраінскія жанчыны. Іх гісторыі прыводзіць украінская служба Бі-бі-сі.

Краматорск, Славянск, Канстанцінаўка — пероны гэтых гарадоў на Данбасе бачылі шмат пар, якія ў слязах сустракаюцца пасля месяцаў расстання.

Такім парам недастаткова анлайн-зносін, а некаторыя не вераць у адносіны на адлегласці.

Дэмабілізацыя ва Украіне да гэтага часу не прадугледжана, між тым, з кожным годам вайны колькасць разводаў у краіне расце.

Таму некаторыя жонкі гавораць, што для іх гэта спосаб захаваць сям'ю.

Іншыя лічаць, што гэтак яны падтрымліваюць мужчын, каб яны не жылі толькі вайной.

Як праходзяць такія небяспечныя спатканні?

«Мы марым аб дзіцяці»

Калі Расія пачала поўнамаштабнае ўварванне ва Украіну, Арцём і Аксана з Белай Царквы былі жанатыя толькі паўгода.

Муж пайшоў на фронт, і жанчына засталася дома адна.

Для яе гэтае адчуванне было невыносным.

«Прачынаешся раніцай, і ты адна ў чатырох сценах», — кажа Аксана Украінскай службе Бі-бі-сі.

"Да вайны ў нас былі бытавыя сваркі па дробязях, а калі ён з'ехаў, я як быццам страціла глебу пад нагамі".

Упершыню яна паехала на спатканне ў красавіку 2022 года — гэта было ў тыле, калі Арцём быў на вучобе, таму ён не пярэчыў.

Але потым стала ясна, што адпачынкі вайскоўцы атрымліваюць рэдка, а Арцём яшчэ і служыў танкістам і ўдзельнічаў у контрнаступленні ў Харкаўскай вобласці.

Наступная дата была прызначаная на лістапад, але акалічнасці склаліся неспрыяльна.

Муж атрымаў раненне, у Аксаны здарыўся выкідак, а праз некалькі дзён памерла яе бабуля. Арцём прыехаў на пахаванне на мыліцах, і другое іх спатканне прайшло ў вагоне цягніка, калі жанчына суправаджала яго назад у лякарню ў Харкаве.

Пасля гэтага Аксана пачала ездзіць да мужа рэгулярна.

Ён пярэчыў, угаворваў ехаць за мяжу.

«Але я не ўяўляю, як бы я жыла, не бачачы яго. Для мяне гэтыя дні адзіныя, калі я жыву, а не выжываю», — кажа жанчына.

Калі яны не бачаць адно аднаго больш за тры месяцы, Аксана пачынае прасіць яго ісці да камандзіра, каб той даў ім дзень-два пабачыцца.

Кіраўніцтва ідзе насустрач і разумее сітуацыю, гаворыць жанчына.

«Я не памятаю храналогіі ўсіх спатканняў у Харкаўскай і Данецкай абласцях. Памятаю, як знікаў страх. У 2022 годзе я баялася ехаць у Харкаў, а потым разбамбаваныя вёскі каля мяжы ўжо не палохалі», — кажа жанчына.

Спланаваць спатканне складана.

Пара марыць пра дзіця, таму трэба было ўсё ўладкаваць так, каб у мужа быў вольны час, і Аксане далі выхадны на працы, і былі білеты на цягнік, і каб спатканне выпала на дні, калі можна зацяжарыць, расказвае жанчына.

З паездак ёй запомніліся "позірк мужа, абдымкі ў першыя хвіліны". А яшчэ месцы, дзе даводзілася спаць.

Часта гэта былі закінутыя лядоўні хаткі, дзе мясцовыя жыхары дазвалялі ім начаваць бясплатна.

«І з аднаго боку радасна ад сустрэчы, а з другога — сумна, таму што засынаеш і бачыш вакол чужыя фатаграфіі, жыцці, якія знявечыла вайна».

Цяпер Аксана да мужа не ездзіць — яна цяжарная і вось-вось народзіць.

Гэта яе трэцяя цяжарнасць — яна шмат чаго перажыла падчас вайны і перанесла два выкідкі, таму на гэты раз яна больш асцярожная.

Муж, гаворыць Аксана, нават часам хавае, што едзе ў гарачыя кропкі, і прызнаецца толькі калі вяртаецца.

Часам яму ўдаецца вырывацца да жонкі ў Белую Царкву хаця б на паўдня.

Але ці атрымаецца яму вырвацца на роды — гэта вялікае пытанне.

Ваенным даюць водпускі па сямейных абставінах, гаворыць жанчына. Але ўсё залежыць ад сітуацыі на фронце, ды і дзень родаў не заплануеш.

"Вядома, кожная жанчына хоча, каб муж быў побач у такі час, але пакуль я тут выношваю наша дзіця, я ведаю, што мой муж у правільным месцы".

Двое сутак дарогі, 50 хвілін спаткання

Дабірацца ў прыфрантавую зону складана.

Часцей за ўсё жанчыны едуць цягнікамі ў буйныя гарады, а потым на аўтобусах ці таксі — у сяло, дзе жыве муж.

Квіткі на цягнік дастаць няпроста.

«Укрзалізніца» бранюе некалькі месцаў для сваякоў вайскоўцаў, але дабрацца на ўсход усё роўна складана.

Пасажыркі, якія едуць на спатканне бліжэй да фронту, часам адрозніваюцца сваім нетыповым вонкавым выглядам. На фота з перонаў Краматорска можна ўбачыць жанчын на абцасах.

«Са мной ехалі некалькі жанчын — відаць было, што вельмі змучаныя, але апранутыя прыгожа, не па-дарожнаму. Ехалі да сваіх мужоў і хацелі выглядаць як мага лепш, з-за чаго некаторыя пад раніцу моцна замярзалі», — распавядае Украінскай службе Бі-бі-сі Лілія з Чарнаўцоў.

"Адну жанчыну так трэсла, што я дала ёй сваю куртку, каб сагрэцца", – дадае яна.

Часам бывае так, што жанчыны праводзяць у дарозе больш часу, чым на самім спатканні, бо вайскоўцы ў такія моманты не ў адпачынку, а толькі на перапынку ад працы, і гэта можа раптоўна скончыцца.

Так адбылося зусім нядаўна, 12 лістапада, падчас паездкі Наталлі Асідач са Львова.

Яна ехала да Ігара Прыхода і везла прадукты яго братам па зброі, але ў той дзень быў страшны абстрэл.

«Мы былі ў Славянску, а калі прыехалі, стала вядома, што абстрэлы трапілі адразу 5 прымежных населеных пунктаў. Мы з мужам прабылі на платформе 50 хвілін, і ён пасадзіў мяне назад у той жа цягнік».

«І ўсё роўна гэтыя 50 хвілін былі лепшымі», — кажа са слязамі Наталля.

Жанчына імкнецца ездзіць да мужа кожныя два-тры месяцы, хоць падарожжа дарагое — прыкладна 5 тысяч грыўняў у абодва бакі.

Яшчэ трэба зняць кватэру пасуткава.

Кошты ў прыфрантавых гарадах даступныя, але здараецца ўсякае. Наталля збіралася да мужа на Новы год, і ў аб'яве было напісана 800 грыўняў за суткі, а аказалася 2, 5 тысячы, «таму што святы».

"А я хіба на курорт еду?" - кажа жанчына.

Муж Наталлі не надта рады, што жонка так рызыкуе, каб пабачыцца з ім.

"Ён кажа — "зноў мне нервы робіш", але я ўсё роўна езджу", — кажа Наталля.

Яна з Ігарам разам ужо 22 гады, у іх двое дарослых дзяцей. Жанчына прывыкла, што муж побач "усё жыццё, а тут раптам яго няма".

Такія паездкі — гэта магчымасць зноў пабыць "як сям'я", кажа жанчына.

Куды схадзіць у Славянску ці Пакроўску

Дыяне і Юрыю Лісавым за 40, гэта не першы іх шлюб.

Яны ажаніліся ўжо падчас поўнамаштабнай вайны. І з таго часу жонка была з ім на спатканнях усюды — у Краматорску, Славянску, Пакроўску, Запарожскай вобласці.

Яна прыязджала да мужа і на тры дні, і на дзесяць.

Юры — аператар ударных БПЛА ў штурмавых брыгадах, і працуе ў асноўным ноччу, а таму днём можа праводзіць час з жонкай.

асам днём ён заняты, а яна гатуе ежу на здымнай кватэры або шпацыруе з сабачкам, знаёмячыся з мясцовымі, якія яе ўжо пазнаюць.

«Можа быць, гэта крыху несур'ёзна, але мы верым у лёс і вырашылі, што ніхто не ведае — прыляціць у Кіеве або бліжэй да фронту », — кажа жанчына.

Былі моманты, што побач падалі КАБы, кажа Дыяна, а неяк яна прыехала менавіта тады, калі ВСУ выходзілі з Аўдзееўкі, «і неба ўвесь час было чырвоным, і было адчуванне, што там землятрус, калі бамбуюць».

«Не ведаю, можа гэта ў мяне так, але з каханым чалавекам мне чамусьці спакайней у Пакроўску пад сталымі абстрэламі, чым калі ў Кіеве за акном чуеш „шахеды“, ці калі над маёй хатай ляцелі дзве крылатыя ракеты».

Спатканні часта праходзяць проста — "мы не палім і не п'ем, таму ў нас сок, кветкі, садавіна, такая не юнацкая рамантыка, а вельмі цёплыя і класныя адносіны".

Амаль усе жанчыны, з якімі пагутарыла Украінская служба Бі-бі-сі, раней не бывалі ва ўсходніх абласцях Украіны.

Яны са здзіўленнем адзначаюць, якія прыгожыя месцы ёсць у Данбасе і ўвогуле на ўсходзе. Дыяна з Юрыем так аблюбавалі Хорціцу, востраў у Запарожжы, што неяк ездзілі туды спецыяльна з Пакроўска.

«Я ніколі так шмат не падарожнічала па Украіне», — кажа жанчына.

Тое ж самае гаворыць і Лізавета з Сум.

Яе муж Ігар — камандзір узвода мінамётнай батарэі.

«Разам з ім я ўбачыла Славянск — там такі неверагодны парк. Яшчэ ездзілі на Салёныя азёры, мне там спадабалася», — распавядае яна.

Многія жанчыны прызнаюцца, што для іх гэтыя паездкі - як маленькае жыццё.

“Пасьля іх вельмі цяжка вяртацца ў пустую кватэру. Я тыдзень валяюся і плачу, дык мне цяжка настроіцца на паўсядзённы рытм», — кажа Лізавета.

Ці сапраўды спатканні ратуюць адносіны

Многія жанчыны кажуць, што спатканні ў прыфрантавых зонах умацавалі іх адносіны з мужчынамі.

Але ёсць і іншыя гісторыі.

У сацсетках жанчыны дзеляцца, як яны цяжка дабіраліся да каханага, а потым аказвалася, што мужчына завёў сабе палюбоўніцу ці «палявую жонку» ў прыфрантавым сяле.

Падобная гісторыя адбылася і з Марыяй (імя зменена).

«Я ездзіла на спатканне да былога мужа, калі мы былі жанатыя. Але ён не ацаніў гэтую ахвяру», — кажа жанчына Украінскай службе Бі-бі-сі.

Гэта адбылося ў 2015 годзе, калі баявыя дзеянні вяліся толькі на Данбасе.

Яе муж, кадравы вайсковец, сышоў на вайну, а яна засталася з дзецьмі.

Нягледзячы на ​​праблемы са здароўем, яна часам па трое сутак дабіралася на спатканні з Кіева цягнікамі і аўтобусамі, цягнучы з сабой вялізныя сумкі.

«На адной станцыі паліцыянты ўжо пазналі мяне, пашкадавалі і падвялі да цягніка», — успамінае Марыя.

Разам з мужам яны хадзілі ў кавярню ў прыфрантавой зоне і здымалі нумары ў гатэлях.

Але ўсё пачало мяняцца «пасля пекла ў Дэбальцава».

Пасля тых падзей муж стаў "зусім іншым чалавекам" і звольніўся з войска. З-за посттраўматычнага стрэсавага расстройства яго сталі баяцца дзеці і жонка, здаралася фізічнае насілле, кажа жанчына, і ў рэшце рэшт мужчына пачаў заводзіць раманы на баку і ажаніўся з падначаленай.

Нягледзячы на ​​непрыемны вопыт, праз некалькі гадоў Марыя таксама выйшла замуж — і таксама за ваеннага, які ваюе яшчэ з часоў АТА.

Але на гэты раз усё інакш, гаворыць яна.

«Ён такі прыстойны, добры. Я магла на яго пакрыўдзіцца і паслаць, а ён усё роўна пытаецца — ці ёсць у мяне грошы? Ці ёсць цёплыя панчохі? А ці ёсць у маіх дзяцей што паесці?

Новы муж не дазваляе Марыі ездзіць да яго на спатканні.

Спачатку яна ездзіла, а потым перастала.

Насамрэч гэта вялікія рызыкі, кажа жанчына, таму што ў дарозе можа адбыцца што заўгодна.

Аднойчы яна дабіралася на машыне сэрвісу Bla Bla Car, і кіроўца пачаў да яе прыставаць — жанчыне прыйшлося выйсці з машыны ў "чыстае поле ў мароз" і прайсці пешшу некалькі кіламетраў.

«Цяпер, калі я кажу, што мне трэба да бацькоў у Харкаў — муж ужо нервуецца », — кажа яна.

Спатканне на фронце — не гарантыя захавання сям'і, кажа Марыя.

«Захаваць адносіны можна, калі разам прагаворваеце мэты, калі ёсць агульнае бачанне сітуацыі. Насамрэч падтрымліваць адносіны можна па-рознаму».