Юлія Латыніна: Вайной ва Украіне Пуцін аднаўляе Асманскую імперыю

Нета-бенефіцыярамі гэтай вайны становяцца эканамічна паспяховыя аўтакратыі — Кітай і Турцыя. Не Пуцін, зразумела. Але і не заходняе адкрытае грамадства.

Ужо калі якая імперыя ў выніку пуцінскай агрэсіі і будзе адноўленая, дык гэта не расійская, а турэцкая. Ва ўсялякім выпадку нета-бенефіцыярам расійска-ўкраінскай вайны пакуль з'яўляецца Рэджэп Таіп Эрдаган, пішаЮлія Латыніна ў «Новай газеце. Еўропа».

У сучасных войнах выйграе не той, хто ўдзельнічае, а той, хто пасрэднічае і забяспечвае. Ад самага пачатку гэтай вайны Эрдаган з'яўляецца пасярэднікам і апорай для абодвух бакоў, і абодва бакі імкнуцца заручыцца яго падтрымкай, увесь час падвышаючы стаўкі.

У пачатку вайны Турцыя закрыла пралівы для расійскіх дэсантных судоў, якія ў той час чыста выпадкова стаялі ў Тартусе, і ўжо адным гэтым сарвала высадку дэсанту ў Адэсе. Яна пастаўляла «Байрактары» Украіне. Характэрна, што Пуцін, які ў гэты момант старанна пагражаў Захаду ядзерным ударам, калі той хоць неяк умяшаецца ў вайну, слова не сказаў супраць Эрдагана.

Турцыя аказалася бенефіцыярам заходніх санкцый супраць Расіі. Яна ператварылася ў хаб, праз які закупляюцца тавары і ў якім ляжаць расійскія грошы.

Турцыя стала галоўным бенефіцыярам «збожжавай здзелкі», украінскае збожжа куплялася ёю ўтрая танней і прадавалася ўтрая даражэй. Цяпер Пуцін прапануе замяніць украінскае збожжа расійскім, мабыць на тых жа ўмовах. Якое б не было рашэнне Эрдагана, ён з'яўляецца і арбітрам, і галоўным бенефіцыярам любога рашэння.

Сірыя дастанецца яму і так: рана ці позна расійскія войскі з яе прыбяруцца, бо яны будуць патрэбныя ў іншым месцы. Эрдагану важна, каб Пуцін добраахвотна перадаў яму ўсе свае ваенныя базы і Асада; афіцыйна абвясціў Эрдагана спадчыннікам.

Тое ж самае тычыцца Закаўказзя. Пачаўшы вайну ва Украіне, Пуцін у Закаўказзі канчаткова стаў закладнікам Эрдагана. У найбліжэйшай перспектыве гэта азначае, што 120 тысяч армян у Нагорным Карабаху больш не змогуць спадзявацца на расійскіх вайскоўцаў.

Ніякага іншага рэальнага заступніка, акрамя Расіі, у Арменіі ў гэтым рэгіёне няма, а яе адчайныя спробы запрасіць у заступнікі ЗША ці Еўропу прывялі да таго, што Захад даў зразумець Эрдагану: з армянамі ў Нагорным Карабаху можна зрабіць усё што заўгодна, толькі, калі ласка, без крыві. Вось іх і выжываюць — блакадай.

На гэтым фоне прызначэнне Рустэма Умерава міністрам абароны Украіны таксама вельмі паказальна. ЗША і Еўропа з'яўляюцца галоўнымі саюзнікамі Украіны, і, па чутках, Рустэм Умераў на сваёй папярэдняй пасадзе вельмі добра зарэкамендаваў сябе як сумленны чыноўнік, і таму карыстаўся сур'ёзнай падтрымкай ЗША. Аднак ён адначасова з'яўляецца вядомым прадстаўніком крымскататарскага народа, памочнікам Мустафы Джамілева, адным з заснавальнікаў зямляцтва крымскіх татараў і ключавой фігурай у абменах ваеннапалоннымі — менавіта дзякуючы сваім турэцкім кантактам.

Прызначэнне Умерава яскрава нагадвае і Пуціну, і Захаду, што наогул не толькі Захад можа даць зброю для дэакупацыі Крыма. Запарожскія казакі зноў пішуць турэцкаму султану, і на гэты раз змест ліста дыяметральна супрацьлеглы. Урэшце, калі падчас баёў за Крым з яго збяжыць расійскамоўнае насельніцтва, то крымскія татары там дакладна застануцца. І хто тады будзе вырашаць яго лёс?

Гэты поспех Эрдагана — толькі прыватны выпадак агульнага прынцыпу, які я сфармулявала б так.

Гэтая вайна, па вялікім рахунку, — вайна паміж дэмакратыяй і аўтарытарызмам як двума спосабамі грамадскага ладу. І дэмакратыі яе, па вялікім рахунку, прайграюць.

Не Пуцін выйграе, Пуцін — лузер. А прайграюць заходнія дэмакратыі.

Посткавідныя постіндустрыяльныя дэмакратыі Захаду ва ўмовах гегемоніі сацыяльных сетак і ўсеагульнага выбарчага права не змаглі адэкватна адрэагаваць на кінуты ім выклік. Іх рэакцыі не былі аптымальнымі і не маглі прывесці да станоўчых вынікаў.

Яны ўвялі супраць Расіі эканамічныя санкцыі. Санкцыі прынеслі нязначныя нязручнасці іх уласным эканомікам і нязначныя нязручнасці эканоміцы Расіі. Аднак ва ўмовах, калі Захад губляе тэхналагічную, эканамічную і навуковую гегемонію, санкцыі проста прывялі да пераразмеркавання тых даходаў, якія раней атрымлівалі Еўропа і ЗША, на карысць Індыі, Кітая і Турцыі.

Краіны Захаду ўвялі санкцыі супраць расійскіх алігархаў. Гэта быў цалкам натуральны парыў цяперашняга заходняга чыноўніка і палітыка. У выніку — упершыню за доўгі час у гісторыі Еўропы і ЗША — мы маем масавыя пазасудовыя абмежаванні, накладзеныя на прыватную ўласнасць. Улічваючы, што значная частка даходаў сучасных еўрапейскіх таварыстваў вынікае ад продажу выхадцам з краін «трэцяга свету» паслугі пад назвай the rule of law, гэта мае сур'ёзныя доўгатэрміновыя наступствы. Захад перастаў быць бяспечным месцам для інвестыцый.

І самае галоўнае: аказалася, што Захад не гатовы забяспечваць Украіну зброяй у той колькасці, якое ёй неабходна для хуткай перамогі. Па-першае, таму што гэтай зброі няма: усе выдаткавалі на пенсіі, сацыяльныя дапамогі і барацьбу з глабальным пацяпленнем. Па-другое, таму што баяцца. Загані Пуціна ў кут, а ён ударыць ядзернай зброяй па Харкаву — і што рабіць?

У правых колах цяпер папулярная канспіралагічная тэорыя, што заходнімі дэмакратыямі кіруе нейкае злавеснае і глыбока заканспіраванае deep state. Калі deep state сапраўды існуе, то яго галоўная таямніца ў тым, што яно бязмозглае. У астатнім яно робіць тое, што падабаецца ў дадзеную секунду натоўпу, а натоўп не проста не ўмее думаць наперад — ён наогул не ўмее думаць.

У выніку, як ужо было сказана, нета-бенефіцыярамі гэтай вайны становяцца эканамічна паспяховыя аўтакратыі — Кітай і Турцыя. Не Пуцін, зразумела. Але і не заходняе адкрытае грамадства.