«Летам можа адбыцца зачыстка Крыма». Калі чакаць контрнаступу Украіны?

Пасля захлынання расійскага наступу асноўнай інтрыгай вайны стала чаканае контрнаступленне Украіны. Многія эксперты перакананыя, што яно пачнецца ўжо ў найбліжэйшай будучыні, тады як прэзідэнт Уладзімір Зяленскі сцвярджае, што УСУ не гатовыя да актыўных дзеянняў.

Фота з сацсетак

Выданне «Новая газета. Еўропа» разбіраецца ў тым, ці варта неўзабаве чакаць ад украінскіх войскаў атакуючых аперацый.

У чаканні снарадаў

Уладзімір Зяленскі заявіў японскаму выданню Yomiuri Shimbun, што Украіна пакуль не можа пачаць контрнаступленне праз недахоп узбраенняў і снарадаў. «Мы чакаем паступлення боекамплекта ад нашых партнёраў, — заявіў украінскі прэзідэнт. — Мы пакуль не можам пачаць [контрнаступленне]». Зяленскі дадаў, што расійскія сілы штодня выкарыстоўваюць утрая больш боепрыпасаў, чым УСУ. Украіна чакае ад саюзнікаў не толькі боепрыпасы, але і знішчальнікі.

Здагадкі, што Украіне не хапае боекамплекту, а таксама тэхнікі і навучаных вайскоўцаў, раней выказвалі некаторыя папулярныя СМІ. У нашумелым артыкуле The Washington Post гаварылася, што за час поўнамаштабнай вайны страты УСУ забітымі і параненымі маглі скласці да 120 тысяч чалавек. Што прывяло да зніжэння эфектыўнасці войскаў, паколькі на перадавой амаль не засталося вопытных байцоў. Акрамя таго, амерыканскае выданне сцвярджала, што ўкраінскі бок адчувае востры недахоп узбраенняў, які саюзнікі не паспяваюць задаволіць. У сувязі з усім гэтым газета, са спасылкай на ўкраінскіх чыноўнікаў і вайскоўцаў, сумнявалася ў магчымасці арганізацыі Кіевам у агляднай будучыні паспяховага наступу.

«УСУ, зразумела, панеслі вялікія страты, у тым ліку ў кадравай кампаненце, — тлумачыць ізраільскі ваенны эксперт Давід Гендэльман. — Гэта непазбежнае следства вялікай вайны. Аналагічны працэс адбываецца і ў УС РФ. Гэта, як ні дзіўна, «нармальная з'ява», гэтага не магло не быць у існуючай сітуацыі».

Нягледзячы на жудасную колькасць страт, многія спецыялісты не называюць іх вырашальнымі. «Нават калі лічыць дакладнай прыведзеную ў артыкуле лічбу ў 120 тысяч забітых і параненых украінскіх вайскоўцаў, ніякага крытычнага разгрому гэта не азначае, — кажа ўкраінскі ваенны эксперт Раман Світан. — На аднаго загінулага вайскоўца Украіны прыпадае пяцёра параненых. Гэта значыць, мы бачым 20 тысяч «двухсотых» і 100 тысяч «трохсотых». Мінімум палова тых, хто атрымаў раненні, а гэта 50 тысяч, пасля лячэння вяртаецца ў строй. Так што ўсё не так страшна. За 9 гадоў вайны праз фронт ва Украіне прайшло каля паўмільёна чалавек. Яны маюць баявы вопыт і неабходныя ваенныя навыкі. Патэнцыял узброеных сіл пастаянна нарошчваецца за кошт свежых кадраў, якія замяняюць па ратацыі стомленыя і выдыхлыя часткі на пярэднім краі».

Расія збіраецца знайсці ў Беларусі 2000 наймітаў для вайны ва Украіне

Са слоў суразмоўцы, пасля таго, як краіны-саюзнікі ў антырасійскай кааліцыі пачалі масава навучаць украінскіх жаўнераў, якасць падрыхтоўкі вайскоўцаў Украіны і іх вайсковае майстэрства значна выраслі.

«Паводле наяўных дадзеных, павінны былі падрыхтаваць тры армейскіх корпуса (корпус у дадзеным выпадку — прыкладна 20 тысяч байцоў), але частка сіл выдаткаваная за гэты час на абарону, таму, магчыма, гатовыя два, — заяўляе Давід Гендэльман. — Але гэта дынамічны параметр, падрыхтоўка працягваецца і наступ прызначаны не на сёння, таму паглядзім, колькі будзе натрэніравана салдат да яго пачатку».

Раман Світанак згодны з гэтымі лічбамі. Паводле ягоных звестак, за мяжой ужо прайшлі і праходзяць цяпер падрыхтоўку блізу 50-60 тысяч украінскіх вайскоўцаў. Іх трэніруюць на дзясятках палігонаў у ЗША, Вялікабрытаніі, Польшчы, Германіі і іншых краін Паўночнаатлантычнага альянсу. Пасля прыняцця рашэння аб перадачы Кіеву цяжкай тэхнікі гэты працэс пайшоў з асаблівай інтэнсіўнасцю. Ужо вярнуўшыся ва Украіну, салдаты і афіцэры праходзяць баявое зладжванне. Менавіта такія часткі на пастаўленым Захадам ўзбраенні, як мяркуе эксперт, і складуць касцяк наступальных сіл Украіны.

Паўтысячы танкаў

Паводле даных Рамана Світана, уся абяцаная Захадам тэхніка ўжо паступае на ўзбраенне УСУ. Гаворка і пра танкі, і пра БМП, і пра артылерыю і РСЗА. Суразмоўца лічыць, што агульная колькасць перададзеных саюзнікамі танкаў, уключаючы як заходнія, так і савецкія ўзоры, можа дайсці да паўтысячы адзінак. Тады як усяго разам з БТР і БМП будзе пастаўлена больш за тысячу розных браніраваных машын.

«Па тэхніцы магу выказаць здагадку, што яе максімальна доўга ўтрымаюць пад «парасонам» на тэрыторыі нашых партнёраў з блока НАТА або ў выдаленні ад лініі фронту для таго, каб зберагчы ад удараў праціўніка, — кажа Раман Світан. — Асноўныя сілы пачнуць падцягвацца да моманту маштабнага прарыву фронту. Да даты наступлення ўсе машыны будуць кіравацца добра натрэніраванымі экіпажамі».

Больш за мільён снарадаў

Нядаўна стала вядома, што дзяржавы ЕС паставяць у бліжэйшы год Украіне 1 мільён артылерыйскіх снарадаў стандарту НАТА калібра 155 міліметраў. Па выніках сустрэчы еўрапейскіх міністраў у Брусэлі пра гэта распавёў міністр абароны Эстоніі Хано Пеўкур.

Расійскім вайскоўцам перастаюць плаціць грошы за вайну?

«Пытанне боепрыпасаў, асабліва артылерыйскіх, з'яўляецца крытычным для працягу вайны ў цэлым і планаванага наступу УСУ ў прыватнасці, — кажа Давід Гендэльман. — Таму міністр абароны Украіны Аляксей Рэзнікаў неаднаразова падкрэсліваў гэтае пытанне, у тым ліку на Рамштайнах, і таму еўрапейскія краіны прынялі план па павелічэнні вытворчасці і паставак боепрыпасаў, агульнай сумай на 2 млрд еўра».

Вярхоўны прадстаўнік Еўрасаюза па замежных справах і палітыцы бяспекі Жазэп Барэль прапанаваў трохэтапны план падтрымкі Украіны і павелічэння абароназдольнасці Еўропы. Для гэтага Агульнаеўрапейскаму фонду міру дадаткова спатрэбіцца вылучыць Украіне 1 мільярд еўра на набыццё боепрыпасаў. Яшчэ 1 мільярд пойдзе на папаўненне ўласных запасаў краін-удзельнікаў кааліцыі. Трэцім этапам стане развіццё абароннай прамысловасці ў краінах Еўропы.

«На 5 тысяч стрэленых УСУ снарадаў у суткі цяпер прыпадае прыкладна 15-20 тысяч стрэлаў артылерыі РФ, — заяўляе Раман Світан. — Мінулым летам гэтыя суадносіны складалі 1 да 10 на карысць Расіі, якая выдаткоўвала да 50-60 тысяч боепрыпасаў у дзень.

Сітуацыю зменіць 1 мільён снарадаў калібра 155 мм, якія будуць перададзеныя Еўрасаюзам. Прычым пераважная большасць з іх пойдзе адразу са складоў, запасы на якіх будуць аднаўляцца за кошт прынятай праграмы.

Плюс пастаўкі ЗША, Вялікабрытаніі і іншых нееўрапейскіх краін. Гэта дазволіць на працягу трох месяцаў наступу ўкраінскай арміі расходаваць па 10-15 тысяч снарадаў штодня. Гэтага будзе дастаткова для прарыву абароны і паразы сіл праціўніка. Магу выказаць здагадку, што пры перадачы снарадаў і тэхнікі ўлічваецца верагодная шчыльнасць баявых дзеянняў пры дэакупацыі захопленых тэрыторый Херсонскай, Запарожскай абласцей і Крыма. На тое, каб вызваліць Данецкую і Луганскую вобласці, спатрэбіцца яшчэ прыкладна столькі ж боепрыпасаў».

Давід Гендэльман упэўнены, што графік будучых паставак боепрыпасаў і ўзбраенняў ляжыць на стале ва ўкраінскага ваенна-палітычнага кіраўніцтва, і гэтыя лічбы будуць вызначальным фактарам для пачатку наступу. «Калі ўсе ўжо абяцаныя колькасці ўзбраенняў паступяць у бліжэйшыя месяц-другі, — распавядае Ізраільскі эксперт, — гэтага ў прынцыпе дастаткова, каб пачаць наступ новымі падрыхтаванымі карпусамі рэзерву».

Шмат крыві

Падрыхтоўка да наступальных дзеянняў, на думку Рамана Світана, ужо пачалася. На Запарожскім і Херсонскім напрамках прыкладна тыдзень праводзяцца выведвальныя і баявыя аперацыі, ідуць рэкагнасцыроўкі. Артылерыя, РСЗА і беспілотнікі УСУ «накрываюць» усю глыбіню расійскай абароны аж да азоўскага ўзбярэжжа. Звычайна падобныя дзеянні пачынаюцца прыкладна за месяц да пачатку поўнамаштабнага наступу. Да сярэдзіны красавіка можна чакаць сур'ёзнага нападу на расійскія пазіцыі.

Цікава, што кіраўнік ПВК «Вагнер» Яўген Прыгожын запрасіў дапамогі ў Генштаба МА РФ, прагназуючы шырокамаштабнае контрнаступленне Украіны пад Бахмутам са спробай адрэзаць падраздзяленні «прыватнікаў» ад асноўных сіл войска РФ. Праз некалькі дзён камандуючы ўкраінскімі сухапутнымі войскамі генерал-палкоўнік Аляксандр Сырскі заявіў, што расійскія часткі губляюць значныя сілы і выдыхаюцца.

«Зусім хутка мы скарыстаемся гэтай магчымасцю, як у свой час рабілі гэта пад Кіевам, Харкавам, Балаклеяй і Купянскам», — сказаў Сырскі.

Раман Світан упэўнены, што генеральны наступ разгорнецца ў іншых кірунках. А пад Бахмутам УСУ могуць быць толькі праведзены аперацыі па атачэнні залішне прасунутых у бок Славянска атрадаў расійскіх наймітаў. У выніку асноўная частка фарміраванняў ПВК будзе знішчана.

«На тэрыторыі Данбаса шмат старых гор і ўзвышэнняў, якія няма сэнсу атакаваць у лоб. Гаворка, акрамя іншага, аб Данецку, Луганску і іншых гарадах рэгіёна, — кажа ўкраінскі эксперт. — Умацаваныя ўзвышшы больш выгадна абыходзіць і адсякаць, змушаючы да здачы ў палон або адступлення. Магу выказаць здагадку, што асноўныя напрамкі наступу будуць ісці на Мелітопаль з боку горада Арэхаў, на Марыупаль ад Угледара і з новай Кахоўкі на Армянск.

Прыярытэтным, верагодна, апынецца ўчастак, дзе атакі прынясуць найлепшыя вынікі. Туды будуць накіраваныя рэзервы для пашырэння прарыву. Упэўнены, што гаворка ідзе аб выхадзе да азоўскага ўзбярэжжа. Гэта можа здарыцца ўжо бягучай вясной. Калі наступ будзе развівацца паспяхова, то летам можа адбыцца зачыстка Крыма. А ўвосень УСУ трэба будзе брацца за Данбас. Наступаць туды раней, маючы ў тыле ў Крыме расійскія войскі, — памылка, якую мы ўжо дапускалі».