«Яны не вераць, што людзі могуць проста выказаць сваё жаданне, бясплатна! Для іх ты — здраднік радзімы»

Аляксандр — актывіст мінскіх мітынгаў. Таму ён у поўнай меры адчуў на сабе беспакаранасць АМАПу. Па яго зламанай руцэ скакалі, выдасканалена збівалі і стралялі ва ўпор гумовымі кулямі. Пасля выхаду з Акрэсціна ён прайшоў медэкспертызу, пісаў звароты ў розныя органы ўлады, каб прыцягнуць злачынцаў да адказнасці. Але яму ясна далі зразумець, што калі ён працягне ў тым жа духу, то "адпачываць" будзе ў іншым месцы. Аляксандр намёк зразумеў — цяпер хлопец знаходзіцца ў лагеры ўцекачоў у Польшчы.

Зараз Аляксандр у лагеры бежанцаў у Польшчы. Пасля выхаду з Акрэсціна ён пісаў заяву ў міліцыю аб збіцці, прайшоў медэкспертызу, накіроўваў звароты ў розныя органы ўлады, каб прыцягнуць людзей да адказнасці. Пашпарт Аляксандру не аддавалі на працягу месяца ні ў РУУС, ні ў судзе.
— Следчы мне сказаў, што калі я працягну гэта рабіць (дамагацца справядлівасці), то паеду ў іншае месца адпачываць (ну вы зразумелі). Увогуле, я пачаў атрымліваць пагрозы. Тэлефон быў разбіты, калі мне яго аддавалі. Google акаўнт, email і ўсе паролі знесены, фатаграфіі з мінулых мітынгаў выдаленыя. Я тэрмінова зрабіў візу, купіў квіткі і з'ехаў. Я быў вымушаны так паступіць. У Беларусі засталіся мама і бабуля, сябры і мая дзяўчына.
Аляксандр — актыўны ўдзельнік руху за перамены ў краіне, хадзіў на перадвыбарчыя акцыі. Пасля выбараў 9 жніўня чакаў абвяшчэння вынікаў на сваім участку.
— Да нас выйшла камісія з фразай: "Ну што, вы не ведаеце, хто будзе прэзідэнтам? 26 гадоў нічога не змянялася, а вы тут хочаце чагосьці новага!”
У гэты ж вечар Аляксандр з сябрамі паехалі да стэлы, а 10 і 11 жніўня ён удзельнічаў у маршах на Пушкінскай.
— Я стараўся трапіць на ўсе мінскія тусоўкі і быць у першых шэрагах. Шанцаванне было на нашым баку, нам удавалася схавацца ад праваахоўных органаў.

12 жніўня Аляксандр таксама быў на мітынгу ў раёне Серабранкі. Вяртаўся дадому разам з дзяўчынай. Ужо каля дома (у Фрунзенскім раёне) яны вырашылі паўдзельнічаць яшчэ ў адным маршы.
— Мы вырашылі пайсці напрыканцы перад сном, каб сумленне было чыстае. Я прыпаркаваў машыну далей. Моўчкі стаялі са сцягамі ўздоўж дарогі, ніхто нічога не кідаў, не выкрыкваў. Раптам здалёку выехалі два бусы, адчынілі дзверы і на хаду закідалі прыпынак святлошумавымі гранатамі (дарэчы, там знаходзіліся людзі, якія проста ехалі дадому). Стала ясна, што трэба сыходзіць, але мне патэлефанавала мама і папрасіла сустрэць яе з працы. Я вярнуўся да прыпынку, але мама патэлефанавала зноў і сказала, каб ішоў дадому, бо ў наш бок едзе шмат бусаў.

Напад

— Дайшоўшы да вуліцы Шаранговіча, да паркоўкі, я ўбачыў, як у двары заязджаюць таніраваныя бусы без нумароў, людзі ў іх былі ва ўсім чорным і без апазнавальных знакаў. Мне да гэтага часу сніцца зялёны перагорнуты трохкутнік з лічбамі 2083, ужо потым я зразумеў, што гэта быў спецатрад. Яны выбеглі з крыкамі: "Стой! Страляць будзем!"Да іх трапіць я, вядома, не хацеў, таму стаў уцякаць. Паколькі я быў з дзяўчынай, вельмі перажываў за яе, думаў, што лепш хай мяне схопяць, чым яе.
Я вырашыў, што прабегу праз паркоўку, таму што яна скразная, а яны пабягуць за мной. Так я і зрабіў. Дзякуючы гэтаму мая дзяўчына ўцякла ў двор і змагла схавацца. Дабегшы да канца паркоўкі, я зразумеў, што яна не скразная. Пераскокваць праз плот — не варыянт, таму я пабег далей уздоўж машын. Там мяне і затрымаў адзін з супрацоўнікаў, які, мабыць, ужо чакаў.
Мяне павалілі на зямлю, іх было пяцёра. Збівалі нагамі і дубінкамі. Я стараўся згрупавацца і закрыць галаву. Мне адбілі ногі, ісці я не мог, таму яны правалаклі мяне па зямлі да бусу. На каленях да гэтага часу засталіся шнары.

Аляксандр распавядае, што дубінка працуе па такім прынцыпе — разбівае скуру і ўнутраныя пласты, пасля чаго адбываецца ўнутранае кровазліццё, гематомы. Ён сцвярджае, што гэта быў спецатрад і яны ведалі, куды правільна біць, каб абезрухоміць і зрабіць балюча, пакінуўшы пры гэтым мінімум слядоў.
— У бусе паклалі за сядзенне кіроўцы. Адзін з супрацоўнікаў стаў на мяне нагамі, каб я нікуды не ўцёк, і працягнуў збіццё з фразамі: "Хто табе плаціць? Што табе не падабаецца ў краіне? На каго ты працуеш? Можа ты каардынатар і на Польшчу працуеш?" Гэтыя пытанні ў іх на аўтамаце, яны не вераць, што людзі могуць проста выявіць сваё жаданне, бясплатна! Для іх ты — здраднік радзімы.
Яны крычалі: "Мы цябе вывезем у лес і выкінем у рэчку"! Паступалі пагрозы і сексуальнага характару. Мой тэлефон пастаянна тэлефанаваў. Амапаўца гэта пачало злаваць, ён узяў нож і сказаў: "Не варушыся, калі не хочаш, каб я прайшоўся з ім па табе. Мне за гэта нічога не будзе". Яны скідалі званкі і працягвалі збіваць мяне, але званкі працягваліся, і адзін з іх сказаў: "Калі яшчэ раз патэлефануюць, то мы будзе цябе біць увесь час, пакуль будзе тэлефанаваць тэлефон".
Так усё і працягвалася. Тэлефон тэлефанаваў, а Аляксандра білі. Але ў нейкі момант карнікам гэта надакучыла, і яны выключылі тэлефон. Аляксандр сказаў, што ў яго пашкоджаная рука (ён усё яшчэ спадзяваўся на іх пачуццё сумлення і спагады), але гэта было яго памылкай.
— Супрацоўнік, які стаяў нагамі на мне, выпрастаў маю руку і скокнуў на яе пяць разоў, у выніку ў мяне быў пералом прамянёвай косткі. Пазней я зафіксаваў яе байкай. Білі па пятках, каб я не змог хадзіць, але ў мяне была аэра падэшва, і таму я не крычаў — гэта была мая другая памылка. Адзін з супрацоўнікаў пачаў скакаць па назе (мабыць, гэта адна з іх забавак), таму ў мяне цяжкія ўдары ў трох месцах. Добра, што я досыць шчыльнай камплекцыі, але да пералому там было недалёка. Потым супрацоўнік прыставіў мне нешта да рэбраў са словамі: "Калі тузанешся, я ў цябе стрэлю".
Затым бус спыніўся, закінулі яшчэ хлопцаў і пачалі іх збіваць. Хлопцы вельмі крычалі, я думаў, што іх заб'юць да смерці, а я — наступны. Было вельмі цяжка маральна.
Аляксандра працягвалі збіваць, гучалі пагрозы сексуальнай накіраванасці: маўляў, даведаешся жыццё ў турме. Усіх затрыманых давезлі на месца збору АМАПа і міліцыі, выкінулі на асфальт і паставілі ў позу на калені ўніз галавой.
—  Адзін з затрыманых пачаў крычаць: "Ды вас усіх пасадзяць!" Яму зрабілі папярэджанне, але ён працягваў —і ў яго стрэлілі. Гэта было ружжо з гумовымі кулямі. Затым гэты ж чалавек уставіў стрэльбу ў маю левую ягадзіцу і стрэліў ва ўпор два разы. Боль я адчуў не адразу, толькі пасля таго, як пачаў спадаць шок, і гэта, паверце, было вельмі балюча. Нават яны самі пачалі штурхаць мяне, тыпу жывы ці не.
Затым Аляксандра правялі па "знакамітым" калідоры, зноў збіваючы па нагах. Ён упаў і не змог ісці далей. Яго яшчэ раз збілі і пацягнулі да аўтазака.
— Выпадкова я трапіў локцем аднаму супрацоўніку ў калена, і яно здранцвела. Ён сказаў: "Вось, ты ўдарыў супрацоўніка міліцыі!" І чатыры разы з кулака даў мне ў дыхло. Я адхаркаўся крывёю, мяне зноў збілі і закінулі ў аўтазак. У мяне пацямнела ў вачах, пачалася млоснасць, усё цела невыносна балела.

Сінія рукі ў РУУС

Аляксандра і іншых затрыманых адвезлі ў Кастрычніцкае РУУС. У будынку ўсіх паставілі на калені і зацягнулі сцяжкі. Пачаліся вопіс рэчаў, паходы па розных кабінэтах і, вядома ж, допыт. Аляксандр чакаў сваёй чаргі дзве гадзіны. Калі знялі сцяжкі, яго рукі былі сінія, ён не мог імі паварушыць. На розум прыходзілі думкі аб ампутацыі. Аляксандру размялі рукі і загадалі расцерці ногі, каб ён хоць неяк мог стаяць сам, і вывелі на допыты.
— Калі разблакавалі мой тэлефон, убачылі, што я падпісаны на "Нехта". Я сказаў, што на Onliner і TUT.BY таксама падпісаны. Мне прыляцела фраза, што я гумарыст, і затым мяне зноў збілі. З гэтымі хлопцамі і пажартаваць зусім нельга. Пратакол я адмовіўся падпісваць, мяне спачатку спрабавалі ўгаварыць, а потым пачалі біць па руках: "Калі не падпішаш — зламаем косткі на руках" (не ўлічылі яны, што рука ў мяне ўжо зламаная). Так я падпісаў пратакол, якога не бачыў.

Аляксандра завялі ў пакой, падобную на актавую залу. З-за моцнага болю ва ўсім целе ён не змог заснуць. Уся ноч прайшла ў разважаннях. Толькі раніцай пацярпелым прынеслі ваду і дазволілі схадзіць у прыбіральню. А пасля адвезлі на Акрэсціна.

Акрэсціна, суд, вызваленне

— Нас выкінулі ў двары, дзе мы праляжалі дзве гадзіны на траве. Пачалі хадзіць медыкі, і ў нейкі момант я падумаў, што мне акажуць дапамогу. Да мяне падышла медсястра, але адзін з супрацоўнікаў сказаў: "Не падыходзь да яго, ён пазначаны"! Толькі потым я зразумеў, што я быў пазначаны чырвонай фарбай (асабліва небяспечныя). Нас пераклалі на асфальт яшчэ гадзіны на дзве, і ўвесь гэты час усе мае думкі былі пра тое, дзе лепш ляжаць, на траве або на асфальце.
Пачаўся суд. Ён праходзіў на трэцім паверсе, куды Аляксандр фізічна не мог падняцца, таму яго проста правалаклі па лесвіцы і паставілі да акна.
— Я дагэтуль памятаю гэтую карціну, як я стаю каля акна з кратамі і бачу кучу валанцёраў. Я падумаў, што там могуць стаяць мае бацькі і блізкія. Цяжка было не падаць духам. Але я разумеў, што фізічна змагу ўсё перажыць, а вось калі мяне зламаюць маральна — гэта будзе канец.
Жанчына-суддзя сказала: "Сядайце! "Я адказаў, што не магу сядзець, мне балюча. "Што ў вас такога здарылася, што вы сесці не можаце?" Я паказаў сваю ягадзіцу і сказаў, што ў мяне два стрэлы ва ўпор. Яна сказала: "Што вы тут прыдумалі, упалі з лесвіцы на сваім мітынгу, а цяпер на супрацоўнікаў міліцыі будзеце нагаворваць! Не хочаце — не трэба, толькі потым будзеце казаць, што вам і крэсла не прапанавалі". Яна паказала мне падпісаны мною раней пратакол. Я сказаў, што з ім не згодны, і мяне прымусілі яго падпісаць. Яна спытала маю версію таго, што здарылася.
Але даслухаць Аляксандра суддзя не захацела. Сказала, што ў пратаколе пазначана, што ён аказваў супраціў супрацоўніку міліцыі, на мітынгу кідаў камяні і крычаў лозунгі. У выніку — 12 сутак арышту. Аляксандра І яшчэ 26 чалавек завялі ў пяцімесную камеру. Замест прыбіральні была дзірка, прыкрытая фанерай. Піў ён іржавую ваду з-пад крана, іншага варыянту не было. З ежы — хлеб, адзін раз давалі поліўку, але ёсць яе было немагчыма.
— Ягадзіца была фіялетавай, сіняк перайшоў на спіну і нагу. Іншыя затрыманыя паклалі мяне на ложак, далі некалькі падушак, але з-за моцнага болю заснуць я так і не змог.

У камеру да затрыманых прыходзілі людзі з больш высокіх структур і задавалі стандартныя пытанні: дзе, пры якіх абставінах быў затрыманы. Прыходзіла і медсястра.
— Я паказаў ёй ягадзіцу і папрасіў даць мне мазь. Была хвілінная паўза, затым фраза: "Б * * * ь, як гэта адбылося?" Затым яшчэ адна хвіліна маўчання :"Я не ведаю, як вам дапамагчы, трымаеце два пластыры".
Прыйшоў супрацоўнік міліцыі і сказаў, што нас адпусцяць сёння. Мы думалі, што гэта жарт ці праверка. Да абеду нас вывелі ў калідор, дзе краем вуха я пачуў, што нас выпускаюць пад амністыю прэзідэнта, што ён такі добры, а мы — авечкі, якія заблукалі. Аляксандр падпісаў паперы аб тым, што ніколі больш не будзе ўдзельнічаць у мітынгах і калі яшчэ раз будзе заўважаны — атрымае крымінальны тэрмін. Пратакол і копію, вядома, на рукі не аддалі. Толькі зноў ударылі дубінкай, выкрыкваючы пагрозы.
— Я не верыў, што нас выпускаюць, у мяне трэсліся рукі. Але я ведаў, што 100 моцна збітых людзей не выведуць праз галоўныя вароты, нас пачалі выкідваць па раёнах, дзе менш за ўсё мінакоў. Мяне выкінулі ў Аўтазаводскім. Па мяне прыехалі сябры.

Дома я не застаўся, жыў у дзяўчыны, не хацеў, каб мяне бачылі ў такім выглядзе мама і бабуля. На наступны дзень звярнуўся ў бальніцу, напісаў заяву аб збіцці і зрабіў медыцынскую экспертызу. Прайшоў час, і цела гоіцца. Абсалютна ўсе лекары сказалі, што мне пашанцавала: будзь я крыху менш або хударлявым, магло б быць усё вельмі і вельмі дрэнна. Добра б яшчэ і ўспаміны гэтыя сцерці.
P. S. Звяртаўся ў Следчы камітэт, справа была прыпынена. Пабоі зафіксаваныя.
august2020.info