«Ну што ж вы такія наіўныя?» Дзяўчаты пашкадавалі міліцыянтаў — і трапілі за краты

У Брэсце затрымалі і судзілі дзяўчат, якія 10 жніўня прапанавалі міліцыянтам марозіва. Пасля затрымання берасцейкі спадзяваліся, што на іх складуць пратакол і адпусцяць. Аднак іх пратрымалі за кратамі трое сутак, а потым яшчэ і судзілі.

Сёстры Лізавета і Кацярына ўвечары 10 жніўня вярталіся з крамы з цэлай торбай марожанага для ўсёй сям'і. Убачыўшы каля аўтобуса супрацоўнікаў міліцыі, якія мучыліся ад спякоты, вырашылі пачаставаць іх. У адказ тыя "запакавалі" іх у свой аўтобус.
"Мне вельмі страшна, — прызналася 22-гадовая Берасцейка Лізавета ў самым пачатку нашай размовы. — Страшна лішні раз дзесьці свяціцца, нешта распавядаць. Страх суправаджае мяне да гэтага часу. У першыя дні я баялася хадзіць па вуліцах, баялася кожнага шоргату. Мне дагэтуль здаецца, што цяпер пад'едзе аўтобус, да мяне падыдуць нейкія мужчыны і мяне зноў забяруць".
Але нягледзячы на гэта, яна пагадзілася расказаць «БГ» пра тое, што з ёй адбылося. Дзеля тых, хто перажыў падобнае, але не можа пра гэта сказаць.
На наступны дзень пасля выбараў, каля васьмі вечара, Лізавета разам са старэйшай сястрой Кацярынай, якая гасцявала ў той час з маленькім дзіцем у Брэсце, адправіліся ў краму, каб купіць марожанага для ўсёй сям'і. Яны жывуць каля кінатэатра "Беларусь", на вуліцы Куйбышава. Выходзячы ў краму, нічога незвычайнага не заўважылі. На зваротным шляху ўбачылі недалёка ад іх дома аўтобус. Побач стаялі супрацоўнікі міліцыі, чалавек 25-30 маладых дужых хлопцаў.
У той дзень, успамінае Ліза, было горача. Падышоўшы бліжэй, дзяўчаты ўбачылі, што хлопцы знемагаюць ад спёкі: паздымалі з сябе шлемы, балаклавы, стаяць, абліваючыся потым. Паспачуваўшы ім, дзяўчыны падышлі бліжэй і прапанавалі пачаставацца марозівам... Іх абсалютна мірны намер, мабыць, быў расцэнена неяк інакш, паколькі ў адказ на загад старэйшага дзяўчат узялі пад рукі і завялі ў аўтобус.
У аўтобусе яны правялі гадзіны паўтары. Супрацоўнікі міліцыі забралі ў іх рэчы, але міласціва дазволілі з'есці па марозіву. Пасля таго, як у аўтобус «запакавалі» яшчэ пецярых мужчын, затрыманых перасадзілі ў міліцэйскую «Газэль» і кудысьці павезлі. Куды — дзяўчыны не бачылі. Але па тым, што будынак, куды яны былі дастаўлены, быў новым, з добрым рамонтам, выказалі здагадку: у падвал Дома правасуддзя.
У камеры два на тры метры з адной лавачкай, куды змясцілі трох затрыманых дзяўчат, давялося правесці амаль суткі. Ніхто не патлумачыў, за што яны затрыманыя. Трохі суцяшала тое, што работнікі суда ставіліся да іх з некаторым спачуваннем. На іх тварах, па словах дзяўчат, чыталася нейкае шкадаванне і здзіўленне: адкуль, маўляў, тут узяліся такія маладыя, прыгожыя дзяўчыны?
Лізу і Кацю не пакідалі думкі пра бацькоў, якія, не дачакаўшыся дачок, напэўна, кінуліся іх шукаць. Але паведаміць ім пра сябе не было ніякай магчымасці: тэлефоны забралі разам з рэчамі.
Ліза кажа, што вельмі ўдзячная адной з супрацоўніц, якая дазволіла ёй адправіць смс бацькам, каб паведаміць, што яны затрыманыя, без якіх-небудзь падрабязнасцяў.
"Мы не ўяўлялі, што будзе далей, — успамінае той дзень Ліза. — Калі пыталіся, што з намі будзе, нам казалі: мы не ведаем, у нас раней такога не было. Мы думалі, што нам скажуць: А-та-та, складуць які-небудзь пратакол і пад раніцу адпусцяць. У нас і ў думках не было, што наша знаходжанне ў зняволенні зацягнецца на трое сутак…»
За імі прыйшлі толькі каля 18.00 наступнага дня. З гэтага моманту, па словах Лізы, для яе і пачалося самае страшнае. Затрыманых, спачатку мужчын, а затым жанчын вывелі і запіхнулі ў аўтазак. Ехаць прыйшлося нядоўга, але за гэтыя хвіліны сёстры атрымалі стрэс большы, чым за ўсе папярэднія суткі. Іх не білі, але стаўленне да затрыманых з боку канваіраў, было вельмі жорсткім. Яны «лаяліся нецэнзурна і камандавалі крыкамі».
"У аўтазаку мне стала па-сапраўднаму страшна, прызнаецца Ліза. — У мяне была паніка. Мы кудысьці едзем, куды — не ведаем. Што адбываецца — не разумеем. Я заўсёды думала, што ўнутры аўтазака дзве лавачкі, а там — малюсенькія камеры з кратамі. Мы ўтрох сядзелі на вузкай, кароткай лаве ў малюсенькай камеры. Было вельмі горача і няма чым было дыхаць".
Яны апынуліся ў клетцы. Не бачылі вуліцу, не было паветра, было цяжка дыхаць.
"Канваір кожныя дзве секунды гарлапаніць. Было страшна проста ад яго крыку. Ты не ведаеш, што цябе чакае. Тое, што мы перажылі да гэтага, здавалася ўжо нейкім гатэлем пяць зорак, дзе ўсё ўключана, — успамінае Ліза.
Іх прывезлі ў СІЗА, што побач з "Інтурыстам". У двары, па словах дзяўчыны, ужо было каля паўсотні хлопцаў. Яны стаялі на каленях, рукі за галаву. Ахоўнікі на ўсіх аралі: "Бегам ідзем! Рукі за спіну! Прама не глядзім! Вочы долу!"
"Я, наколькі магла, сабрала ў сабе ўсю веру ў лепшае. Спрабавала думаць, што свет мяне любіць, што са мной нічога дрэннага не здарыцца. Я ў гэта верыла, — працягвае свой аповяд Ліза. — Можа, гэтая вера і дапамагла. Для мяне, ведаеце, любая сітуацыя, нават самая страшная, нясе ў сабе ўрокі. Я так на ўсё гляджу".
Затым іх павялі на дагляд. Дзяўчат, аглядалі жанчыны-наглядчыцы. Аглядалі як сапраўдных зняволеных. Прымусілі цалкам распрануцца і прысесці тры разы. Правяралі валасы, вушы, ступні, усе фізіялагічныя адтуліны. Знялі шнуркі, бранзалеты, рамяні, костачкі з бюстгалтэраў.
"Потым наглядчыцы суправадзілі нас у камеру з сарказмам і насмешкай: маўляў, паглядзіце, як тут у нас. Туалетнай паперы ў камеры няма, мыла таксама няма. А яшчэ сказалі, што карміць нас сёння не будуць. А мы ўжо суткі не елі. Мне так хацелася ўбачыць у вачах гэтых жанчын хоць нейкае спачуванне, жаль, шкадаванне, падтрымку. Спачатку нават падумалася, што яны — закладнікі сітуацыі. Але потым у маёй галаве ўзнікла думка: а нармальная жанчына, якая паважае сябе, стане працаваць у такім месцы? І ў мяне пытанні адпалі", — дзеліцца перажываннямі дзяўчына.
Сярод ночы ў камеру прывялі яшчэ дзесяцёх дзяўчат, праз нейкі час яшчэ. Так у пяцімеснай камеры аказалася 16 чалавек. Далі некалькі матрацаў, каб заслаць на падлогу.
"Раніцай прачынаюся, сэрца стукае, здавалася, выскачыць. Трывога, страх. У нас у камеры была жанчына з букетам хранічных захворванняў. Яна — астматык, гіпертонік і сардэчніца. Ёй стала дрэнна і яе выводзілі да лекара. Так я зразумела, што таксама магу папрасіць карвалол", — працягвала Ліза.
Жанчыны ў камеры знаёміліся і распавядалі, каго за што забралі, дзяліліся сваімі гісторыямі.
"Мае вочы пашыраліся кожны раз, як я чула чарговую гісторыю. Ніводная дзяўчынка не была затрыманая сапраўды за нейкія супрацьпраўныя дзеянні. Хтосьці ішоў дадому, хтосьці ехаў на машыне, хтосьці сядзеў з мужам на лавачцы, хтосьці ішоў у офіс аператара наконт інтэрнэту спытаць. Усіх па нейкім недарэчным прычынах забралі. Калі да нас зайшоў ахоўнік, першае, што я спытала: "А нас тут біць будуць?" На што ён адказаў: "Мы што, садысты?" Я гэта спытала таму, што многія дзячаты ў камеры былі моцна збітыя. У кагосьці — сінякі на жываце або спіне, у кагосьці — на нагах. У кагосьці разбіта дубінай губа і падбародак. Адну дзяўчыну, як яна патлумачыла, пераблыталі з хлопцам і "раздалі" ёй як мужчыну: у яе былі гематомы на галаве, твары, нагах. Я бачыла гэта на свае вочы, і хай не кажуць, што ўсе гэтыя сінякі — намаляваныя, што гэта грым або фотошоп!", — з абурэннем кажа Ліза.
У СІЗА Ліза і Каця былі да 13 жніўня.
"Мая сястра адчувала віну, што не зберагла мяне. А мне здавалася, што гэта была мая місія — яе зберагчы. Перажываючы адзін за аднаго, мы не дазвалялі сабе раскісаць. Кожная разумела, што калі я зараз здамся, то хто ж будзе ў адказе за сястру. Усе гэта час дзядзькі-міліцыянеры дзяліліся на дрэнных і добрых. Добрыя шкадавалі, прыносілі вады, ежы, нейкія сурвэткі. Але былі і тыя, якія падыходзілі і казалі прыкладна наступнае: так, вы будзеце сядзець тут месяц, што захочам, тое і зробім. Нас мелі права трымаць не больш, чым 72 гадзіны. Да нас з сястрой прыйшлі з допытам толькі праз 67 гадзін ад моманту затрымання. Мы ўсё распавядалі, як ёсць. Акрамя пратаколу, нам яшчэ далі падпісаць паперу з папярэджаннем, што калі трапімся паўторна пры абставінах, звязаных з масавымі мерапрыемствамі, нам свеціць крымінальны артыкул. Гэта прымушалі падпісваць усіх. Затым нам далі падпісаць позву ў суд з адкрытай датай (замест даты – прабел)".
Увечары 13 жніўня дзяўчат выпусцілі. Ля ізалятара іх сустракалі бацькі. Паколькі іх не было ў спісах, бацькі амаль двое сутак нічога не ведалі пра дачок. Перажылі першую ноч у невядомасці, а раніцой, калі пачулі навіны, страх ахапіў іх яшчэ мацней. У паніцы абзвоньвалі ўсіх знаёмых, спрабуючы хоць штосьці высветліць. І толькі ад сукамерніц, якія выйшлі з СІЗА суткамі раней, яны даведаліся, дзе іх дачкі.
Пра тое, што іх будуць судзіць 14 жніўня, дзяўчаты даведаліся выпадкова. Патэлефанаваў знаёмы праваабаронца, які ўбачыў у спісе судовых спраў, прызначаных судом Ленінскага раёна да разгляду на гэты дзень, іх прозвішчы.
"Так як мы падпісалі позвы, то абавязаны былі з'явіцца ў суд. Сабраліся за 5 хвілін і паехалі. І мой, і Кацін суддзі вельмі здзівіліся, убачыўшы нас: адкуль мы наогул ведаем, што сёння суд. Добрае пытанне, так? — каментуе сітуацыю Ліза. — Выпадкова затрыманыя, выпадкова даведаліся пра суд ... ці не шмат выпадковасцяў у працы так званай праваахоўнай сістэмы?"
Суддзя Семянчук А. вяршыў суд нядоўга. Лізе, прызнанай вінаватай па артыкуле 23.34 "Парушэнне парадку арганізацыі або правядзення масавых мерапрыемстваў" КаАП, было вынесена папярэджанне. Яе старэйшай сястры суддзя Вінаградава А. прысудзіла штраф у памеры пяці базавых велічынь.
"Наша гісторыя ў многіх з тых, хто яе чуў, канваіраў, следчых і суддзяў, выклікала нейкую ўсмешку: ну што ж вы наіўныя такія, марозівам вырашылі пачаставаць? Я хачу ім сказаць: наіўныя тыя, хто думае, што жыццё беларусаў будзе ранейшым. А нам за наш учынак не сорамна. Мы ішлі са светам і дабром, з адкрытай душой гэта рабілі, хацелі праявіць клопат. Наш давер да супрацоўнікаў міліцыі растапталі адназначна. І хоць давер падарваны, хачу сказаць, што ў іх ёсць час і шанец, каб пераацаніць падзеі, якія адбываюцца, і зрабіць высновы", – завяршае размову наша суразмоўніца.
Гэтая гісторыя сваёй абуральнай недарэчнасцю і несправядлівасцю, ілюструе тую страшную рэальнасць, у якой мы сёння жывем. Рэальнасць, дзе з усёй вастрынёй стаіць пытанне: каму сёння служыць праваахоўная сістэма?
b-g.by