Спрабаваў ратаваць жонку ад згвалтавання расійскімі акупантамі — яго рассеклі рыдлёўкай насмерць

Страшэнная ў падрабязнасцях гісторыя пра злачынствы расійцаў на вайне супраць Украіны. Гісторыю свайго брата Івана распавёў Віктар Рыбіцкі.

Іван Рыбіцкі стаў адным з чатырнаццаці забітых украінцаў падчас акупацыі ў Андрэеўцы.  Выданне «Важныя гісторыі» апублікавала маналог яго брата, які паспрабаваў разабрацца, што тады адбылося ў сяле.

«Капаю магілу камусьці і не магу зразумець, бацьку ці брату»

24 лютага я быў на працы ў Кіеве, выехаць ужо было немагчыма. Мая сям'я была ў Барадзянцы, а брат Ваня жыў у Андрэеўцы, 11 кіламетраў да яе. А паміж стаіць яшчэ адно сяло, Новая Грэбля, у якім у мяне прыватны дом. Падчас акупацыі мая жонка ўцякла менавіта туды з Барадзянкі. Я вярнуцца [туды] не магу, натуральна, перажываю за жонку, за дзяцей, за бацьку, за брата. Мы страцілі сувязь, калі яе там пачалі глушыць.
За гэты час я гурты ўсякія маніторыў [у «Вайберы» і ў «Фэйсбуку»], спрабуючы знайсці інфармацыю, ці жывыя мае блізкія. Усё гэта прайшло праз мяне. Страшна прайшло. У нейкі дзень мне прыснілася, што капаю магілу камусьці і не магу зразумець, бацьку ці брату. Якраз праз два дні я даведаўся з гуртоў, што мой брат Ваня забіты.

«Звычайны сельскі дзяцюк»

Мы выраслі ў Барадзянцы. Раслі як і ўсе: школа, праца, пажаніліся. Ваня скончыў 9 класаў, у войска з-за медыцынскіх паказанняў не ўзялі. У мяне свая сям'я, у яго свая. Не скажу, што я задаволены быў яго выбарам жонкі. Я казаў: "Спыніся, ні да чаго добрага гэта не давядзе". Усё па колу — сваркі, потым мірыліся, "я кахаю яе, ніколі не пакіну". Працягвалася вечнае каханне. Я мірыўся: жывуць і жывуць, калі ласка, не буду перашкаджаць.
Працаваў ён у асноўным з мэбляй — перацяжка там, умеў абутак падклеіць. Такі ўмелец, залатыя рукі, умее пагаварыць, душэўны хлопец. Ну, запальчывасць ёсць, як той казаў, калі ёсць нагода, разгараецца з паўабарота. Я, бывала, прыязджаў, заставаў яго часта паддатым, вясёлым. Звычайны сельскі дзяцюк. За чарачкай ён разам з жонкай сядзеў.
Я аднаўляў падзеі акупацыі са слоў жонкі Вані, Любы. Спачатку рускія прыйшлі з праверкай у дом — тры чалавекі, абшнырвалі рэчы. Потым у адзін з дзён мясцовая жыхарка, шматдзетная дзяўчынка Маша Карманава (мясцовыя жыхары ў сяле Андрэеўка падазравалі яе ў сувязях з расійскімі вайскоўцамі. - Заўв. рэд.), прыводзіць дадому да брата рускага. Гэта было недзе 14 сакавіка. Ён [расейскі вайсковец] пачаў прыставаць да жонкі Вані. Спачатку спытаў: "Ты мяне любіш?" З нейкага бадуна, незразумела, мусіць, які выпіў быў. Яна кажа: "Не". Ён ёй тыпу: "Дай мне". Яна яго цвёрда паслала.
Ён накінуўся на яе і пачаў душыць. І, натуральна, падчас таго, як душыў, спрабаваць згвалтаваць. Брат мой адцягваў яго і крычаў:

Яна вывярнулася і ўцякла да суседзяў. Там жыла бабуля, якую яна даглядала. Яна хавалася ноч, а пад раніцу прыйшоў мой брат. Ён залез праз акно і сказаў: "Я забіў гэтага хлопца, які да цябе прыставаў". Я яе перапытваў: “Што менавіта ты пачула? Забіў, расстраляў? Ці яшчэ як?» Яна пачула ўсё выразна: "Так, расстраляў".

«Мог дах паехаць»

Чуткі па вёсцы папаўзлі, што Ваня яго [расейскага вайскоўца] забіў. Людзі казалі, што бачылі, як Ваня бегае з аўтаматам па сяле, менавіта з рускім аўтаматам.
Мне мая цётка расказвала, што Ваня паспеў дабегчы да яе ў суседняе сяло, хацеў адтуль бегчы да бацькі ў Барадзянку. Цётка з маёй стрыечнай сястрой сказалі яму: «Ваня, не бегай, бо смерць цябе знойдзе. Перастань рызыкаваць». І ён вярнуўся вось той вуліцай, па якой былі забітыя тры чалавекі. Гэта вуліца вядзе праз палі ў наша сяло.
На наступны дзень пасля забойства ваеннага Маша Карманава прыйшла да жонкі Вані і аб'явіла, што яго [Ваню] забілі.
Я паглядзеў інтэрв'ю гэтага Фролкіна. Ён расказвае, што забілі яго калегу Чырасава падчас п'янкі. Дзівіцца, хто гэта зрабіў. У фільме паказалі фатаграфіі забітага Чырасава, я паказаў іх жонцы Вані. Так, кажа, гэта ён. Пытаўся, ці клічуць яго Саша. Пацвярджае. А іншага Сашы проста ў іх у доме і не было. Я спрабаваў выцягнуць з яе нешта яшчэ, але гэта цяжка, ёй балюча. Ёй непрыемна, што яе хацелі згвалтаваць, яна проста спрабуе гэта забыцца.
Я спрабую зразумець, чаму яго забілі. Хутчэй за ўсё, спрацавала логіка: Ваня заставаўся апошнім у гэтым доме [дзе збіраліся для распівання алкаголю], у яго ёсць прадмет нянавісці... Для яго акупант - гэта ўжо не чалавек.
Як Ваня там аказаўся, я не ведаю. Ваня ж не дурань. Ён баяўся рускіх з самага пачатку акупацыі. Я думаю, ён не мог проста так пайсці з імі на выпіўку, магчыма, яго прымусілі ісці з імі. Яны баяліся, што іх мясцовыя могуць травануць, бо былі такія выпадкі, што нешта падсыпалі ім, магчыма, яны бралі яго, каб на ім праверыць, ці не атручаны алкаголь. Рускія там напіваліся. На тэрыторыі дома, дзе пазней знайшлі Ваню забітым, стаяла машына. І рускія настолькі дапіваліся, што яны проста так кідалі ў адкрытай машыне зброю — і яе можна было проста браць.
Ваня мог затаіць крыўду, каб адпомсціць [ваеннаму]. Ён вельмі раўнаваў жонку, ён вельмі кахаў яе. У яго на вачах душаць яго жонку, спрабуюць згвалтаваць. Можа, там яшчэ ў гэты канфлікт нешта было падмяшана, не толькі рэўнасць, а яшчэ і абвінавачанне ў перадачы інфармацыі пра пазіцыі рускіх. Магчыма, там маглі быць апавяданні, што мы забілі тваіх аднавяскоўцаў. Гэта, вядома, магло закрануць Ваню, мог дах паехаць, і ён мог рэальна схапіцца за зброю і страляць.
Сведкаў мала, я не магу аднавіць увесь ланцужок падзей. Ёсць Карманава, якую ніяк не дастаць. Магчыма, яна ведае нават, як развіваўся канфлікт, як забілі Ваню. Хтосьці кажа, што яе пасадзілі СБУ (за калабарацыянізм), хтосьці - што яна з'ехала за мяжу, а дзяцей яе забралі. Карацей, розныя чуткі. Мы хадзілі да яе бацькоў, якія засталіся ў сяле. Нічога канкрэтнага яны не расказваюць, спрабуюць менш наогул казаць пра дачку.

«Асобы фактычна не было»

Калі знайшлі цела брата, мясцовыя яго адразу прыкапалі ў садзе. Ён праляжаў тыдзень у зямлі, потым, калі рускія выйшлі з сяла, прыехала паліцыя эксгумаваць. Жонка Люба кажа, што спалохалася, адразу адвярнулася: там асобы фактычна не было, замест яго была жыжка. Усё было заліта крывёй. Але яна апазнала яго па целе і вопратцы.
У моргу ён праляжаў яшчэ тыдні два. Я ўжо маліў паліцыянтаў: «Хлопцы, душа баліць, давайце яго пахаваем». Было настолькі шмат трупаў, хлопцы перапрашалі, не паспявалі ўсіх апрацоўваць, апазнаваць. Яны былі завалены трупамі.
У моргу сказалі: у брата рассячэнне твару, няма ніякіх агнястрэльных раненняў. Адкрытая чэрапна-мазгавая траўма. Гэта значыць я магу ўявіць, што ў ваеннага ёсць сапёрная рыдлёўка або сякера, якім можна стукнуць проста да смерці чалавека.

,ён быў у два скруткі заматаны. Паглядзець на яго - гэта значыць усё астатняе жыццё бачыць сны, у якіх твар брата рассечаны. Я не здолеў.
Яму рыць прыйшлося самому, таму што пасля акупацыі складана было знайсці кагосьці — не працавалі ніякія фірмы. Засталіся, вядома, жудасныя ўспаміны.

"Для мяне важна ведаць забойцу ў твар"

Я з маладосці хадзіў у царкву. У мяне няма такога: калі забіў, дык забіць у адказ. Так, я магу ненавідзець чалавека, але не каб жадаць яму смерці.
Гэтыя людзі прыйшлі забіваць украінцаў, яны застануцца без пакарання нават у сваёй краіне. Гэта несправядлівасць. Я нават пачынаю глядзець у неба і казаць: "Божа, ну чаму так?" Адны могуць забіваць і пры гэтым жыць спакойна, з усмешкай расказваць пра тое, як яны забівалі, а іншыя проста пахаваны пад абломкамі, расстраляны ў галаву ззаду… Я разумею, што не адзін я страціў чалавека, што не аднаму мне балюча. Камусьці за гэта ўсё ж рана ці позна трэба будзе адказваць. Калі мы будзем маўчаць аб тым, што яны зрабілі, гэта будзе з нашага боку проста нядобра.
Дабівацца тут няма чаго. Справядлівасці? Каб чалавек, які Ваню забіў, сядзеў, бо, як ні круці, гэта таксама забойства. Прынамсі, прызнаў, прызнаў бы сваю віну. Мне б было, мусіць, лягчэй проста ведаць, пры якіх абставінах мой брат быў забіты. Я спрабаваў з гэтым Фролкіным (расейскім вайскоўцам, які распавёў «Важным гісторыям» аб забойстве Чырасава. — Заўв. рэд.) знайсці кантакт у «Аднакласніках», каб даведацца нейкія яшчэ падрабязнасці забойства майго брата. Ён мне спачатку адказаў, а потым закрыў старонку.
Для мяне важна ведаць забойцу ў асобу. Проста ведаць. Вайна яшчэ не скончылася. Расея працягвае настойліва тэрарызаваць Украіну. Ёсць асцярогі, што ўсё [акупацыя] можа паўтарыцца. І хто ведае, можа, тыя самыя хлопцы сюды прыйдуць з такімі ж задачамі, з такімі ж подлымі намерамі. І, магчыма, варта было б нават маўчаць пра ўсё, што адбылося, бо калі яны сюды вернуцца, можа, паспрабуюць адпомсціць.
Навошта я ўсё гэта расказваю? Я хачу, каб грамадства ведала майго брата, як адпомсціў акупантам за сваю жонку. Я хачу яго рэабілітацыі пасмяротна.