Барыс Акунін: «На ўсіх паверхах улады — майстры дагаджаць, якія нічога іншага не могуць»

Пісьменнік, аўтар гістарычных дэтэктываў, які з'ехаў з Расіі, разважае ў сваім тэлеграм-канале пра тое, што адбываецца цяпер у расійскай арміі. 

akunin05_1.jpg

На яго думку, тое ж самае адбывалася ў арміі царскай Расіі і ў Крымскую вайну, і ў Японскую, і ў Першую сусветную. Але цяпер яна яшчэ больш цяжка.

— Мы ўсе бачым, што пуцінскае войска цалкам спасавала перад украінскім, як бы прызнаўшы сваю нізкую баяздольнасць. Замест таго, каб ваяваць з украінскімі жаўнерамі, расійскае камандаванне разгарнула вайну з мірным насельніцтвам: імкнецца пакінуць людзей зімой без ацяплення і электрычнасці.

Гэта ў іх такі «прымус да перамоваў», разлік на тое, што змучаны цяжкасцямі народ стоміцца ад супраціву і пачне ціснуць на свой урад, патрабуючы спыніць вайну.

Стратэгія гэтая лішні раз сведчыць пра тое, што маскоўскія стратэгі дрэнна ведаюць гісторыю. Не бывае, каб краіна, армія якой атрымлівае перамогу за перамогай, падала духам ад нягод. Цяжкасці толькі павышаюць градус жорсткасці.

Узнікае пытанне: а чаму расійская армія так дрэнна ваюе, так ганебна забяспечваецца і так паршыва камплектуецца? Бо грошай траціцца нямерана, на іх можна было б вывесці з галечы ўсю краіну.

Тое, што расійскія жаўнеры, у адрозненне ад украінскіх, якія абараняюць радзіму, не разумеюць, за што ім трэба рызыкаваць жыццём, — гэта толькі адна прычына, і не галоўная. Урэшце, мазгі можна нафаршаваць прапагандай. Але ёсць іншая прычына, зусім невырашальная.

Тая самая «вертыкальная» сістэма кіравання, стварэнню якой Пуцін прысвяціў усё сваё прэзідэнцтва, з аднаго боку, забяспечвае беспярэчнае выкананне паступаючых загадаў, але з другога — гарантуе вельмі нізкую якасць выканання.

Усё вельмі проста і лагічна. З-за адсутнасці паралельных сістэм кантралявання (дэпутаты, незалежная прэса, незалежная судовая ўлада) уключаецца механізм некантралюемай карупцыі, якая ўсё што можна раскрадае, і адмоўнай селекцыі, такая антымерыёкратыя, пры якой наверх выбіваюцца людзі, якія валодаюць адным-адзіным талентам: падабацца начальству.

Для паспяховай кар'еры больш нічога не патрабуецца. За дваццаць з лішнім гадоў на ўсіх паверхах улады размясціліся толькі майстры дагаджаць, якія нічога іншага не ўмеюць і не могуць.

Карупцыя і некампетэнтнасць — вось дзве канстанты «вертыкальнай» дзяржавы. Падобная сітуацыя ўзнікала ў расійскай гісторыі не раз: і ў Крымскую вайну, і ў Японскую, і ў Першую сусветную, але цяпер яна яшчэ больш цяжкая.

Прынамсі ў царскай арміі быў моцны афіцэрскі корпус, таму што ў той час ваенная служба лічылася чымсьці прэстыжным, яна прыцягвала адукаваную, славалюбівую моладзь, ды і ўяўленні аб гонару мундзіра не былі пустым гукам, таму на вышэйшыя пасады зрэдку траплялі моцныя ваеначальнікі. З гнілой сістэмай, праўда, і яны нічога зрабіць не маглі.

Зараз жа адбываецца поўны крах і ганьба, няма з чым нават параўноўваць. У Пуціна павінна быць адчуванне, што ён знаходзіцца ў кабіне ліфта, які падае. Ён тыкае ў кнопачкі, і быццам бы загараюцца агеньчыкі, дыспетчары бадзёра рапартуюць: аварыйная каманда працуе і ўсё зараз паправіць. Але хуткасць усё большае, і закладвае ў вушах.

Чорт бы з ім, з Пуціным, але ў ліфце, які падае, яшчэ 140 мільёнаў чалавек.