Дыпламатыя табакерак. Як палітыка Пуціна адкінула Расію на 300 гадоў назад

4 красавіка 2023 года Фінляндыя ўступіла ў НАТА. Навіна гэтая выклікала вялікую злараднасць у сацсетках — вось, маўляў, адсунуў Пуцін альянс, — і зусім дарма. Калонка Юліі Латынінай у выданні «Новая газета. Еўропа».

Ад працягласці расійскай мяжы з НАТА для Расіі не мяняецца нічога. Дый калі Масквы баяліся сур'ёзна — у часы СССР — тады як раз ні ў якое НАТА Фінляндыя не ўступала. Гэта ўступленне — хутчэй, наглядная ілюстрацыя пуцінскага бяссілля і нябачанай міжнароднай ганьбы, да якой ён давёў краіну.

Затое на нашых вачах адбываюцца сапраўды фатальныя для Расіі геапалітычныя змены.

Першая з іх — гэта саюз Украіны і Польшчы, віртуальнае аднаўленне Рэчы Паспалітай. У свой час менавіта саюз Украіны з маскоўскімі царамі, не менш, чым пятроўскія рэформы, прадвызначыў нараджэнне Расійскай імперыі, і вызначыў, хто будзе панаваць у гэтай частцы Еўропы. Сапраўды гэтак жа, як аб'яднанне Шатландыі з Англіяй (а не Францыяй) было неабходнай умовай нараджэння Брытанскай імперыі. Брытанскай імперыі не было б без Шатландыі і Расійскай імперыі не было б без Украіны.

У гэтай вайне Польшча праявіла цуды самаахвярнасці. Палякі далі Украіне ўсю зброю, якая ў іх была. Яны фактычна служылі амбасадарамі Украіны ў НАТА. Яны прынялі мільёны ўкраінскіх уцекачоў, і не проста прынялі, а дэ-факта даравалі ім роўныя правы са сваімі грамадзянамі.

Усё гэта было зроблена без усялякіх умоў кшталту «а выбачыцеся за Валынскую разню» і інш. Польшча не патрабавала нічога, толькі давала, — толькі так і можна выпраўляць адносіны.

Вынікам гэтай шчодрасці Польшчы, вельмі імаверна, стане віртуальная, умоўная «Рэч Паспалітая», адзіная агульная прастора на заходняй мяжы Расіі, якая распасціраецца ад Балтыкі да Чорнага мора, і наглуха адразае Расію ад Еўропы. Калі да яго яшчэ далучыцца Беларусь і Балтыка, то ізаляцыя будзе поўнай. Расія перамесціцца ў Азію, адкуль яе выцягнуў Пётр I. Саюз Украіны і Польшчы стане нейкім «Еўрасаюзам у Еўрасаюзе», і яго палітыка, сапраўды будзе будавацца на поўным непрыманні Расіі і празе гістарычнага рэваншу. Нядаўняя сумесная прамова Уладзіміра Зяленскага і Анджэя Дуды ў Каралеўскім замку з'яўляюцца выдатнай ілюстрацыяй да гэтай будучыні.

Ваенны эксперт: Расія канчаткова вычарпае ваенныя рэзервы ўжо ў кастрычніку

Яшчэ адна важная змена, — гэта, вядома, інтэрв'ю кітайскага амбасадара ў ЕC Фу Цуна, якое той даў NYT.

Фу Цун заявіў, што Кітай не падтрымлівае расійскае ўварванне і не прызнае Крым і Данбас, а заявы Кітая аб «бязмежнай дружбе» — проста рыторыка. Гэтае інтэрв'ю рушыла ўслед адразу за абяцаннем Пуціна размясціць у Беларусі тактычную ядзерную зброю.

У інтэрв'ю цудоўна ўсё: па-першае, рэзкасць выразаў (Кітай звычайна аддае перавагу мудрагелістай ветлівасці), а, па-другое, ранг чалавека, якому даручылі высячы варварскага паўночнага князя. Пуцін не ўдастоіўся адказу ні ад Сі Цзіньпіна, ні ад кіраўніка яго МЗС. Экзекуцыю даручылі дробнаму чыноўніку, што, уласна, і адлюстроўвае статус Пуціна ў сапраўдным кітайскім табелі аб рангах. Нагадаю, што аб'ём кітайскага гандлю з паўночнымі нафтавымі варварамі складае каля 100 млрд даляраў у год (лес, нафта, пянька, вавёрчыны скуркі і іншае, усё амаль як у XVI стагоддзі). А ВУП адной правінцыі Гуандун для параўнання — 2 трлн даляраў.

Дваццаць гадоў таму, калі Пуцін прыйшоў да ўлады, Расія была членам «васьмёркі» і хутка развівалася як свабодная краіна з выдатнымі перспектывамі, а Кітай быў краінай трэцяга свету. За гэтыя 20 гадоў Кітай стаў другой звышдзяржавай свету, а Пуцін забіў Расію аб сцяну.

Насуперак марам крамлёўскіх схематэхнікаў, Кітаю ад Расіі нічога не трэба. Увесь лён і пяньку, якую Пуцін можа яму прадаць, Кітай можа купіць і ў Афрыцы.

Адзіная прычына, па якой Сі Цзіньпін паехаў у Расію, заключалася ў тым, каб прадаць Пуціна ЗША ў абмен на паляпшэнне адносін паміж дзвюма звышдзяржавамі.

Але Пуцін сам настолькі пастаянна паніжае каштоўнасць дамовы з сабой, што аказалася, што нават гандляваць ім не мае сэнсу. Тавар кісне на вачах.

І, нарэшце, трэцяя падзея, якая здарылася днямі, — інтэрв'ю, якое Джэймс Олсан, экс-кіраўнік контрвыведкі ЦРУ, даў брытанскаму таблоіду The Sun. У ім Олсан заявіў, што Пуцін асуджаны (a dead man walking), і ўмовай заканчэння вайны з'яўляецца смерць або звяржэнне Пуціна.

Высокапастаўленыя разведчыкі, хоць бы і былыя, такіх слоў так проста не прамаўляюць. Нельга сказаць, каб гэта першы сігнал такога роду, — ордэр, які выпісалі ў Гаазе, быў куды больш моцным сігналам. Але гэта ўсё ж такі беспрэцэдэнтна — каб пра жывога кіраўніка дзяржавы на трапяткім Захадзе, які змагаецца з глабальным пацяпленнем і гендарнай няроўнасцю, раптам загаварылі ў такіх табакерочных выразах.

Ну і, нарэшце, апошняе. На гэтым тыдні дзяржабвінаваўца запатрабаваў пасадзіць Уладзіміра Кара-Мурзу на 25 гадоў. Гэтае патрабаванне — заканамернае адлюстраванне тэрору, які на нашых вачах разгортваецца ў Расіі. Не здолеўшы перамагчы Украіну, Пуцін спрабуе перамагчы там, дзе можа, і каго можа. Гэта патрабаванне — вынік канчатковага пераходу ўлады ў Расіі да сілавікоў. Сілавікі не ўмеюць кіраваць дзяржавай і не ўмеюць кіраваць бізнесам. Яны ўмеюць толькі знаходзіць ворагаў гаспадара. Што ўмеюць — тое і робяць.

Зрэшты, дзіўна іншае. Усё ж адной з галоўных прычын уварвання Пуціна ва Украіну было павышэнне ўласнага рэйтынгу і згуртаванне нацыі вакол правадыра. Інструмент быў абраны бяспройгрышны. Яшчэ не было ў гісторыі прыкладу, каб правадыр нацкаваў народ на суседзяў, і гэта не прывяло да згуртавання вакол яго.

Дык вось: узмацненне пуцінскага тэрору — сведчанне, што і тут, у выпадку зусім бяспройгрышным, Пуцін праваліўся. Не саджаюць за пасты і лайкі, калі ўся нацыя — за правадыра.

У любой дыктатарскай, патрыярхальнай краіне вайна дзейнічае, як валяр'янка на котку: усе прарокі і вершапісцы неадкладна кідаюцца яе апяваць. У Расіі Пуцін праваліўся неверагодна. Усе вядучыя пісьменнікі Расіі, — ад Уліцкай да Акуніна, ад Быкава да Глухоўскага — супраць вайны. Пугачова супраць вайны! Галкін супраць вайны! Чулпан Хаматава супраць вайны. Футбаліст Кержакоў супраць вайны!

І гэта ваша валяр'янка?

Усаў: візіт Лукашэнкі ў Маскву — гэта далейшая ўтылізацыя беларускай дзяржаўнасці

Дайшло да таго, што дзяржпрапагандзе прыйшлося стварыць спецыяльную касту «ваенкараў». Ну, тых, якія радуюцца: «Усіх заб'ём, усіх абрабуем». І гэта ў свеце, у якім 90% літаратуры прысвечана вайне.

Першым ваенкарам быў Гамэр. І вось у гэтай сітуацыі не знайшлося вядучых пісьменнікаў, якія ўзялі б на сябе распаўсюд меседжа Пуціна, і давялося звяртацца за ідэйнай падтрымкай да крымінальніка з Макееўкі, які сядзеў за рабаванне.

І гэта называецца падтрымка народа?

Такім чынам, мы можам канстатаваць: за час свайго кіравання Пуцін адкінуў Расію не на дваццаць гадоў. Ён адкінуў яе гадоў на трыста. Пуцін разбурыў тое, што зрабілі Багдан Хмяльніцкі, Пётр I і Кацярына Вялікая.

І дзелавая, і творчая эліта, і нават эстрада — усе супраць яго, як гэта паказвае размова Іосіфа Прыгожына і Ахмедава. Адзіная яго падтрымка — гэта вялікая Лубянка. Паглядзім, колькі яшчэ яму ўдасца праседзець.