Якім будзе адказ РФ на ўдары заходняй зброяй па расійскай тэрыторыі?

Раней з Масквы ўвесь час гучалі заявы, што ўдары заходняй зброяй па Расіі – гэта «чырвоная лінія» і пагражалі рознымі дзеяннямі ў адказ, аж да ядзернага ўдару.

Прэм'ер-міністр Бельгіі Аляксандр дэ Кроа (крайні злева) і прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі аглядаюць бельгійскі F-16. 28 траўня 2024 года. Olivier Hoslet / EPA / Scanpix / LETA

Прэм'ер-міністр Бельгіі Аляксандр дэ Кроа (крайні злева) і прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі аглядаюць бельгійскі F-16. 28 траўня 2024 года. Olivier Hoslet / EPA / Scanpix / LETA

Што зараз чакаць ад Крамля, калі права на выкарыстанне заходняй зброі па тэрыторыі РФ пацверджана афіцыйна? Аналізуе выданне «Cтрана.ua».

Перш за ўсё, трэба сказаць, што пастаянныя пагрозы з Масквы аб выкарыстанні ядзернай зброі не азначаюць, што яна мае намер іх выканаць «тут і зараз».

Расійская ядзерная зброя — гэта адзінае, што стрымлівае краіны NATO ад прамога ўмяшання ў вайну на баку Украіны і ад максімальнага пашырэння ваеннай дапамогі.

Таму РФ увесь час і нагадвае на розных узроўнях, што яго можа прымяніць.

Таксама варта адзначыць, што выкарыстанне ядзернай зброі нясе вялізныя рызыкі для самой Расіі. Напрыклад, ядзерны ўдар па Украіне можа адправіць РФ у міжнародную ізаляцыю, разбурыўшы адносіны з краінамі «глабальнага поўдня» і, у першую чаргу з Кітаем.

А ядзерны ўдар па краінах NATO можа выклікаць ядзерны ўдар у адказ па Расіі і сусветную вайну з пагрозай гібелі ўсяго чалавецтва. 

Таму нагода і абставіны будуць адыгрываць вялікае значэнне для прыняцця Масквой рашэння па выкарыстанні ядзернай зброі.

Цяпер пяройдзем да магчымай рэакцыі Масквы на ўдары заходняй зброяй.

Сёння Расія ўжо і так выкарыстоўвае амаль усю сваю магчымую ваенную моц ва Украіне і таму ў Масквы застаецца ў запасе толькі два варыянты, які яна яшчэ не прымяняла.

Першы — выкарыстанне ядзернай зброі ва Украіне.

Другі — удары па краінах NATO альбо звычайнай зброяй, альбо ядзернай.

Глядзіце таксама

Магчымыя нагоды для таго, каб Масква вырашылася на задзейнічанне гэтых варыянтаў, дзеляцца на тры групы.

Першы — пагроза ваеннага разгрому. Мяркуючы па публікацыях у заходніх СМІ, у 2022 годзе ў Вашынгтоне сур'ёзна асцерагаліся таго, што Масква прыменіць ядзерную зброю ў выпадку, калі РФ апынецца перад тварам паразы ў вайне. Больш за тое, як пісалі СМІ, што менавіта з-за гэтага ЗША не далі дабро УСУ на наступ на запарожскім напрамку восенню 2022 года для прарыву ў Крым, хоць тады, у адрозненне ад сітуацыі 2023 года, ён мог увянчацца поспехам, бо расійцы яшчэ не паспелі там пабудаваць лініі ўмацаванняў.

Менавіта з пагрозай прымянення Расіяй ядзернай зброі і звязана тое, што Зяленскі называе «страхам Захаду перад паразай РФ». Аднак зараз сітуацыя на фронце, у адрозненне ад канца 2022-га і пачатку 2023 года, не пагражае Расіі разгромам. Наадварот, расійскае войска наступае і валодае ініцыятывай.

Цяперашні «абмежаваны» дазвол на выкарыстанне заходняй зброі можа паўплываць на сітуацыю на Харкаўскім фронце, але не на вайну ў цэлым. Таму рабіць якія-небудзь рэзкія зваротныя рухі (наносіць удары па краінах NATO або выкарыстоўваць ядзерную зброю) для Масквы, з чыста ваеннага пункта гледжання, няма неабходнасці. Дакладна таксама не будзе неабходнасці іх рабіць у выпадку ўводу ва Украіну інструктараў NATO. Іншая будзе сітуацыя, калі NATO наўпрост умяшаецца ў вайну на баку Украіны. Тады, з улікам несумяшчальнасці патэнцыялаў РФ і NATO у галіне традыцыйных узбраенняў, перад Масквой стане пытанне аб выкарыстанні ядзернай зброі, каб пазбегнуць ваеннага разгрому.

І з такой перспектывай звязаная другая магчымая нагода — скрыжаванне «чырвоных ліній».

На Захадзе ёсць свая «партыя вайны», якая лічыць, што Масква не вырашыцца прымяніць ядзерную зброю, а таму не трэба баяцца яе пагроз, а ўключацца ў вайну па поўнай праграме, не зважаючы ні на якія «чырвоныя лініі» Крамля. Але «партыя вайны» ёсць і ў Расіі, якая кажа, што калі дазваляць «беспакарана» Захаду перасякаць «чырвоныя лініі», то сіла ўздзеяння ядзерных пагроз Масквы дэвальвуецца і NATO будзе крок за крокам ісці далей — дазволіць ўдары дальнабойнымі ракетамі, пачне пастаўкі любой зброі без абмежаванняў, закрые неба і ўрэшце ўвядзе войскі ва Украіну.

Глядзіце таксама

Таксама гуляе сваю ролю і інфармаціск. Ужо зараз, пасля ўдараў заходняй зброяй па Белгараду, у расійскіх ваенных тэлеграм-каналах паднімаецца хваля абурэння — «дзе нашы чырвоныя лініі», «чым мы на гэтыя ўдары адкажам», «чаму хусіты не баяцца атакаваць амерыканскія авіяносцы, а мы баімся» і г.д.

У Расіі ёсць і іншы пункт гледжання. Ён грунтуецца на тым, што цяпер час працуе на РФ: Украіна знясільваецца, вядучыя краіны «глабальнага поўдня» не далучыліся да санкцый Захаду і не падтрымліваюць «формулу Зяленскага», на Захадзе ідуць складаныя ўнутрыпалітычныя працэсы, звязаныя, у прыватнасці, з магчымай перамогай Трампа, што ставіць пад пытанне стабільнасць падтрымкі Украіны. Удары заходняй зброяй па Расіі не зменяць ход вайны. І таму рабіць рэзкія рухі, якія могуць прывесці да паўнавартаснай міжнароднай ізаляцыі РФ, зараз не ў інтарэсах Масквы. Прынамсі пакуль NATO не вырашыцца ўмяшацца ў вайну напростава і па сваёй ініцыятыве, што дазволіць Крамлю апраўдаць «рэзкія рухі» у вачах Глабальнага поўдня.

Дакладна невядома, дзе менавіта для Крамля ў рэальнасці пралягаюць «лініі», скрыжаванне якіх прывядзе да выкарыстання ім ядзернай зброі або ўдараў па краінах NATO. Што да цяперашняга «абмежаванага» дазволу на ўдары заходняй зброяй, то яго на афіцыйным узроўні Масква каментуе даволі скупа. А блізкія да Крамля СМІ і блогеры падаюць гэта як «лакальную» праблему, якая на ход вайны ніяк не паўплывае. Але гэта зараз. Як будзе далей, асабліва калі ўдары па Белгараду будуць узмацняцца, не вельмі зразумела.

Аднак як мінімум адзін раз Масква «чырвоную лінію» пазначыла афіцыйна — пасля заяў Кэмерана аб дазволе на ўдары дальнабойнымі ракетамі па тэрыторыі РФ МЗС РФ заявіў, што ў адказ будуць нанесеныя ўдары па брытанскіх ваенных аб'ектах.

Таксама Пуцін неаднаразова даваў зразумець, што Расея нанясе ўдары па краінах NATO, магчыма нават ядзернай зброяй, калі яны ўвядуць войскі ва Украіну.

Калі РФ вырашыцца на «адказ» пасля перасячэння чарговай «чырвонай лініі», то верагодна, спачатку гэта будзе нейкі папераджальны ўдар па краінах NATO звычайнай зброяй. Напрыклад, па якім-небудзь аб'екце (у расійскіх СМІ у гэтай якасці часта называюць аэрапорт Жэшаў). Або, як варыянт, расейцы пачнуць збіваць заходнія самалёты-выведнікі над Чорным морам. А далей усё будзе залежаць ад рэакцыі НАТА. Таксама ў якасці «папярэджання» для Захаду некаторыя дзеячы ў Расіі прапануюць нанесці «паказальны» ядзерны ўдар па Украіне.

Нарэшце трэці варыянт, калі РФ можа выкарыстоўваць ядзерную зброю (ці, дакладней, афіцыйна аб'явіць аб такім намеры), звязаны з папулярнай у пэўных колах у Расіі тэорыі аб тым, што можна хутка дасягнуць усіх мэтаў вайны, калі падвесці справу да мяжы прамога ваеннага сутыкнення РФ і NATO, выставіць ультыматум з пагрозай выкарыстання ядзернай зброі і, скарыстаўшыся страхам Захаду перад ядзернай вайной, навязаць яму свае ўмовы. І па Украіне, і па новым светапарадку. Мяркуючы па дыскусіі, якая ідзе ў Расеі, тамака далёка не ўсё падтрымліваюць гэтую тэорыю. Аднак тэма актыўна прасоўваецца «партыяй вайны». І чым больш «чырвоных ліній» пераходзіць Захад, тым гучней гучыць яе голас.

Абагульняючы: і ў Расіі, і на Захадзе ёсць сілы, якія выступаюць за максімальную эскалацыю, а ёсць сілы, якія пярэчаць гэтаму.

Да гэтага часу, ваенна-палітычнае кіраўніцтва і ЗША, і РФ, нягледзячы на ​​рэзкую ўзаемную рыторыку, стрымлівалася ад скочвання ў радыкальныя варыянты, не перасякаючы пэўныя межы.

Аднак позва «партыі вайны» па-ранейшаму дамінуе ў інфармапрасторы і Украіны, і Расіі, і Захаду, тлумачачы ўмеранасць і нежаданне ісці на абвастрэнне не як мудрасць, а як баязлівасць, а то і здраду.

У такой атмасферы любая іскра можа прывесці да глабальнага пажару.

Гарантаваць, што яго не будзе, можна толькі найхутчэйшае завяршэнне вайны.