«Мы падзяляем іх пазіцыю быць пачутымі». Бізнес-школы бясплатна навучаць пацярпелых ад рэпрэсій

Палітычныя падзеі ў Беларусі ў ходзе перадвыбарнай кампаніі прынялі нечаканы абарот. У нейкі момант раней апалітычнае грамадства стала адкрыта выказваць сваю незадаволенасць, што прыводзіць да затрыманняў і нават арыштаў. Праваабаронцы спрабуюць дапамагаць людзям у прававым полі, нямала людзей аказвае суграмадзянам маральную падтрымку ў сацыяльных сетках, хтосьці бясплатна прапануе свае паслугі. Напрыклад, дзве сталічныя бізнес-школы прапануюць бясплатнае навучанне тым, хто ў выніку сваёй грамадзянскай актыўнасці страціў працу. І не толькі ім.

Палітолагі называюць гэтае лета для Беларусі нязвыкла палітызаваным. З 18 па 20 чэрвеня ў розных гарадах людзі ўдзельнічалі ў мірных акцыях салідарнасці, у якія кожны з прысутных уносіў свой сэнс. Адны — падтрымку затрыманых раней удзельнікаў выбарчай кампаніі, іншыя — незадаволенасць асобнымі з'явамі ў краіне.
Праваахоўныя органы назвалі спантаныя акцыі парушаючымі правапарадак, і толькі за вечар 19 чэрвеня і ноч 20 чэрвень было складзена больш за 270 адміністрацыйных пратаколаў на тых, хто, як мяркуецца, прысутнічаў на гэтых акцыях. Але напал у грамадстве стаў разгарацца задоўга да гэтых падзей, калі жыхары розных гарадоў сталі паведамляць пра ціск, звальненні і павышану ўвагу да іх сем'яў з боку дзяржаўных структур у сувязі з грамадзянскай пазіцыяй саміх людзей або іх блізкіх.
У адказ на падзеі, карыстальнікі сацыяльных сетак сталі актыўна падтрымліваць адзін з апаніруючых бакоў. А хтосьці вырашыў аказаць людзям з блізкай яму пазіцыяй рэальную падтрымку. Адзін з такіх людзей — Дзмітрый Чарнаморац, CEO кампаніі Humathèq і дырэктар па развіцці міжнароднай групы кампаній Apply Logistic Group. У нядзелю ўвечары ён апублікаваў у Facebook анонс бясплатных навучальных курсаў у яго бізнэс-школе тым, «хто страціў працу ці патрапіў у СІЗА, а таксама стаў ахвярай гвалту, абараняючы сваю грамадзянскую пазіцыю, адмовіўся выконваць антыграмадзянскія загады».

«Мы падзяляем грамадзянскую пазіцыю людзей, якія выйшлі на вуліцы»

Дзмітрый Чарнаморац патлумачыў TUT.BY, што гэта быў эмацыйны парыў, які пазней перарос у рацыянальны. У панядзелак ён абмеркаваў сваю прапанову ў кампаніі: «Я не мог прыняць гэта рашэнне аднаасобна, таму што ў нас у кампаніі ёсць дамоўленасць па сістэме прыняцця рашэнняў». Пасля таго як яго прапанову падзялілі калегі і партнёры па бізнесе, на старонках абедзвюх кампаній у сацыяльных сетках з'явіліся афіцыйныя пасты, у якіх гэтая пазіцыя пазначаная як карпаратыўная. Там жа пазначаны кантакты, па якіх тыя, хто падпадае пад названыя катэгорыі, могуць звярнуцца, каб «атрымаць гэта карысць».
— Гэта наш крок салідарнасці, у якім мы хочам дапамагчы тым, хто пацярпеў, выказваючы сваю грамадзянскую пазіцыю, таму што тым самым яны выказвалі і нашую грамадзянскую пазіцыю. Я лічу, што не дапамагчы гэтым людзям пры наяўнасці такой магчымасці — гэта далучыцца да той падступнасці, якая адбываецца ў адносінах да іх, — каментуе суразмоўца.
Бізнэсмэн кажа, што прапанова не носіць палітычнага характару.
— Наш бізнес ніяк не звязаны з палітыкай. Мы займаемся распрацоўкай новых прадуктаў. Да нас звяртаюцца кампаніі, і мы дапамагаем ім знаходзіць ідэі, дапамагаем з прамысловым дызайнам, інжынірынгам, высновай прадуктаў на рынак. Як бачыце, нічога з нашай дзейнасці не мае да палітыкі ніякага дачынення. Але працэсы, якія адбываюцца цяпер, на мой погляд, не могуць пакінуць абыякавым наогул нікога. Таксама наша падтрымка — гэта не маркетынг, а наша грамадзянская пазіцыя, — тлумачыць ён.
Адразу пасля публікацыі аўтару паста сталі пісаць людзі, якіх закранулі падзеі, што адбываюцца, і тыя, хто проста хацеў дзякаваць яму за прапанову падтрымкі.

«Калі б людзей пачулі, не было б масавых акцый»

Дзмітрый Чарнаморац падкрэслівае, што не сімпатызуе масавым маніфестацыям, як і любым праявам гвалту. Але ён разумее, што людзі даступнымі ім спосабамі спрабуюць дастукацца да тых, хто, на іх думку, іх не чуе. А таксама лічыць недатыкальным права грамадзян на выказванне сваёй грамадзянскай пазіцыі, называючы мірныя акцыі, якія прайшлі ў канцы папярэдняга тыдня, інтэлігентнай спробай быць пачутымі. Штуршком для аказання падтрымкі стала нязгода з тым, што за выказванне сваіх поглядаў людзей затрымліваюць, звальняюць або нейкім чынам запалохваюць.
— Людзі хочуць жыць у цывілізаванай краіне, быць багатымі, быць абароненымі, бяспечна хадзіць па вуліцах, дзе іх не будуць выкрадаць. Я даведаюся навіны з інтэрнэту. Так, журналісты могуць спекуляваць у тэксце, але па фатаграфіях бачна, што гэта [затрыманні людзьмі ў цывільным і прымяненне сілы] гвалт і выкраданне. І гэта тое, што не адпавядае прыкметах цывілізацыі XXI стагоддзя, — кажа суразмоўца.
А далей выказвае пазіцыю аб тым, што прадстаўнікі ўлады маглі б пазбегнуць палітычнага напалу.
— У кожнага чалавека, грамадзяніна краіны ёсць набор правоў, якія вызначаны ў тым ліку Канстытуцыяй, звязаных з волевыяўленнем, выказваннем сваёй грамадзянскай пазіцыі. На мой погляд, калі б яна была пачутая праз цывілізаваныя каналы камунікацыі, то ніякіх мітынгаў, публічных выступленняў, «ланцугоў салідарнасці» не было б, — кажа бізнэсовец. — Я сам вяду курс па перамовах і закупках, доўгі час працаваў дырэктарам па лагістыцы ў некалькіх кампаніях і вёў перамовы з пастаўшчыкамі. Паверце, я ведаю, што такое камунікацыя, давядзенне інфармацыі, што такое чуць і слухаць, што значыць звяртацца да іншых спосабаў данясення інфармацыі, калі твой апанент цябе не чуе ці наўмысна робіць усё, каб не слухаць.

«Я не дапамагаў бы рабіць нешта супрацьзаконнае»

Самага Чарнаморца не пакінулі абыякавым падзеі, што адбываюцца, якія ідуць насуперак з яго сістэмай каштоўнасцяў. Напрыклад, абурыла не зусім карэктнае, паводле яго слоў, выказванне на адрас лекараў. Ён згадвае, што сам калісьці хацеў стаць медыкам, але, ацаніўшы перспектывы заробку, адмовіўся ад сваёй мары. Таксама яму былі непрыемныя каментары кіраўніка дзяржавы адносна жанчын на пасадзе прэзідэнта.
— Давайце паглядзім на Эстонію, Данію, Фінляндыю (у першым выпадку жанчына з'яўляецца прэзідэнтам, а ў другім і трэцім — прэм'ер-міністрам. — Заўвага. Рэд.). Краіны дрэнна кіруюцца? Там ніжэй узровень жыцця? — каментуе кіраўнік Humathèq. — У мяне ў кампаніі кіраўнікамі з'яўляюцца жанчыны. І магу сказаць, што яны класна робяць сваю працу, таму, калі былі выказаны такія рэчы, я прыняў гэта і на свой рахунак у тым ліку.
Кіраўнік бізнес-школы кажа, што сваёй падтрымкай ён не заклікае людзей выходзіць на вуліцы, ніяк не парушае закон, а ўсяго толькі дапамагае людзям, якія апынуліся ў складанай сітуацыі.
— Я дакладна не буду дапамагаць рабіць тое, што з'яўляецца супрацьзаконным. Але мы бачым, як працуе сістэма, і калі людзі проста ідуць па вуліцы, а іх хапаюць, мы разумеем, што кожнаму з нас можа «прыляцець», незалежна ад таго, дапамагаеш ты ці не. Я скажу, што ёсць страх [за магчымыя наступствы]. Але страх — гэта ахоўны эфект інтэлекту, таму немагчыма яго не адчуваць. Мне ў дадзенай сітуацыі камфортней дапамагаць, чым стаяць у баку і рабіць выгляд, што нічога не адбываецца, — кажа Зміцер Чарнаморац.
Паводле TUT.by