Украінскі эксперт: Нас з беларускім народам чакае дарога ў тысячу крокаў

Украінскі палітолаг Яўген Магда — пра вынікі года поўнамаштабнага ўварвання РФ ва Украіну.

— Калі мы гаворым пра год пасля шырокамаштабнага расійскага ўварвання, перш за ўсё, трэба пачынаць з таго, што вайна Расіі супраць Украіны пачалася ў 2014 годзе — з акупацыі Крыма і часткі Данбаса. Тады гэта прызнавалі нават не ўсе грамадзяне Украіны, — адзначае ў інтэрв'ю «Филину» дырэктар Украінскага інстытута сусветнай палітыкі Яўген Магда. — Сёння агрэсіўныя намеры Расіі бачыць увесь свет, і тое, што было ў Бучы, Марыупалі, Ізюме і ў іншых населеных пунктах Украіны, таксама ўбачыў увесь свет.

То бок гэта адзін з вынікаў першага года шырокамаштабнай вайны, што Расія апынулася фанерна-кардоннай на самай справе, што міф аб яе сіле і ўплыве вельмі слабы і аказаўся тым, што міфалогія, створаная расійскай прапагандай, разбіваецца аб упартасць украінскіх вайскоўцаў, аб дапамогу ўкраінскіх валанцёраў і аб разуменне пераважнай большасці ўкраінскіх грамадзян таго, што іншай Украіны ў нас няма.

І тое, як гэты год Украіна адваявала, сведчыць аб тым, што ў папярэднія гады былі прынятыя правільныя рашэнні: будаваць войска, развіваць нацыянал-дэмакратычнае выхаванне, умацоўваць пазіцыі ўкраінскай мовы. Усё гэта было правільна, і ўсё гэта было неабходна.

Самая вялікая няўдача — гэта нават не тое, што Украіна сёння не кантралюе каля 20 адсоткаў сваёй тэрыторыі, а тое, што загінулі дзясяткі тысяч нашых суграмадзян — не толькі вайскоўцаў, але і грамадзянскіх. Мы канчаткова не ведаем гэтую лічбу і не даведаемся яе раней, чым вайна скончыцца. Можа, мы даведаемся яе пасля таго, як будуць эксгумаваныя ўсе таемныя магілы.

Але ў любым выпадку вайна наўрад ці скончыцца да таго, як будзе вызваленая ўся захопленая расійцамі ўкраінская тэрыторыя.

Сімвал вайны. За яе выратаваннем сачыў увесь свет, раней на вайне загінуў яе каханы

У грамадстве і палітычным кіраўніцтве ёсць кансенсус па гэтым пытанні, і ёсць разуменне таго, што палітычны лідар, які будзе казаць «а давайце памірымся прама цяпер», яму будзе проста складана жыць далей, не кажучы ўжо пра тое, каб неяк чымсьці кіраваць.

Я думаю, што гэтая вайна навучыла нас таму, што трэба жыць сёння і планаваць на заўтра, але пры гэтым і памятаць учора. Здавалася б, усё гэта вельмі проста, але далёка не ўсім гэта зразумела. Вайна навучыла грамадзян Украіны таму, што ў нас ёсць свая дзяржава, і гэта дзяржава сапраўды для мільёнаў людзей каштоўная.

Еўропа атрымала самы вялікі пасля Другой сусветнай вайны міграцыйны крызіс, але ў гэтым, на жаль, няма нічога дзіўнага, таму што і вайна самая вялікая пасля Другой сусветнай і самая вялікая ў 21-м стагоддзі.

Расія паказала, што яна варварская краіна, і гэта насамрэч цяжкі ўрок. Як хутка будзе заканчвацца вайна, як хутка будзе аднаўляцца Украіна — гэтыя пытанні сёння на парадку дня. На іх пакуль, я думаю, ніхто не мае адказу, таму будзем працаваць — будзем жыць.

Што тычыцца беларуска-ўкраінскіх адносін, мне не падабаецца іх дынаміка. Я мяркую, што яны знаходзяцца каля кропкі замярзання, і ў гэтым ёсць відавочная асноўная віна Лукашэнкі, які стаў саўдзельнікам расійскіх ваенных злачынстваў. Але ёсць і фактар таго, што ўкраінская ўлада не сфармавала стратэгію па адносінах да беларускіх дэмакратычных сіл у цэлым.

Думаю, што не толькі я, але і многія ўкраінцы вельмі ўдзячныя беларусам, якія ваююць за Украіну са зброяй у руках, і мы будзем памятаць пра тых з іх, хто загінуў смерцю храбрых у баях з расійскімі захопнікамі. Хто б мог падумаць, што будзе менавіта так.

Перамір'е па-пуцінску. Расійцы абстралялі Бахмут, ёсць загінулыя (фота 18+)

Але я хачу паўтарыць пра тое, што нас з беларускім народам чакае дарога ў тысячу крокаў, і пакуль, на жаль, мы гэтую адлегласць павялічылі да 1084 км як мінімум — да афіцыйнай даўжыні беларуска-ўкраінскай мяжы. Гэта азначае, што нам ёсць над чым працаваць, нам ёсць каго пераконваць і нам ёсць пра што знаходзіць агульную мову, разумеючы, што мы не браты расіянам (гэта ўжо ўсе ўкраінцы, па-мойму, зразумелі), і разумець, што мы не браты і беларусам, а суседзі, з якімі трэба выбудоўваць добрасуседскія адносіны.

Ёсць яшчэ адзін момант, які мне падаецца вельмі важным. Гэта тое, што ўкраінскія вайскоўцы, у якіх была школа вайны з 2014 года, паказалі клас вайны. Напрыклад, знішчаны крэйсер «Масква», ажыццёўлена бліскучая Харкаўская наступальная аперацыя.

Былі, вядома, і няўдачы: і страчаная ў першыя дні вайны Херсоншчына, і страчаны Марыупаль. Гэта балючыя ўдары па Украіне.

Але самае страшнае, як я ўжо казаў, гэта гібель вельмі вялікай колькасці людзей. І гэтыя ваенныя злачынствы, учыненыя Расіяй, я думаю, ва Украіне ніхто ніколі не забудзе і ўжо дакладна нам не прыйдзецца казаць аб добрасуседстве.

Але сёння нам трэба гаварыць аб фармаце перамогі над Расіяй, і я думаю, што гэта не толькі аднаўленне тэрытарыяльнай цэласнасці Украіны, але і барацьба за распад Расійскай Федэрацыі як такой.

У цяперашнім выглядзе яна можа быць выключна пагрозлівым фактарам для сваіх суседзяў, і гэта сур'ёзны выклік, якому трэба процідзейнічаць, якому неабходна супрацьстаяць. Гэта як нарыў, які неабходна разрэзаць і выціснуць адтуль увесь гной — гной імперскага мыслення.