Хто адключыў інтэрнэт у Палацы Рэспублікі?

Вось як у яго так атрымліваецца, а? Здавалася б, адмаўляць трагедыю ў Бучы і дачыненне да яе Расіі — усё роўна, што адмаўляць Халакост: тысячы фота, сотні сведак, спадарожнікавыя здымкі, перахопы перамоваў... І ўсё роўна сёй-той заяўляе, што гэта «брытанская пастаноўка», каб увесці санкцыі.

«Трэба было ўвесці чарговы пакет, нам гэта вядома. Мы сёння падрабязна абмяркоўвалі гэтую іх спецаперацыю. Псіхалагічную аперацыю, якую правялі англічане. Калі вам камусьці патрэбныя адрасы, паролі, яўкі, нумары аўтамабіляў, маркі іх, на якіх прыехалі ў Бучу і як гэта рабілі, ФСБ Расіі можа прадставіць гэтыя матэрыялы. Калі не, то мы можам у гэтым плане дапамагчы. Разам з нашымі расійскімі сябрамі мы цалкам з першай да апошняй гадзіны мы раскрылі гэтую гідкую, мярзотную пазіцыю Захаду», — заявіў Лукашэнка на прэс-канферэнцыі па выніках перамоваў з Уладзімірам Пуціным 12 красавіка.

Можна тысячу разоў справядліва сцвярджаць, што Вялікабрытаніі не трэба новых падстаў для ўвядзення санкцый — хапае існуючых. Можна задавацца пытаннем, якім чынам брытанцы патрапілі ў Бучу для арганізацыі «правакацыі», калі Буча знаходзілася пад кантролем расійскіх войскаў. І вядома, можна ўспомніць, што Лукашэнка шмат разоў і па розных нагодах абяцаў паказаць «адрасы, паролі, яўкі», але па факце ніводнага разу гэтага зроблена не было. Не лічыць жа такімі пацешныя размовы «Ніка і Майка» (не тыя, якія экстрэмісцкі тэлеграм-канал, а тыя, хто «моцны арэшак»). Але сказанае на касмадроме «Усходні» было зусім не ў тэму.

Па-першае, ва Украіне ў гэты час працавала місія экспертаў Маскоўскага механізму АБСЕ, і, нягледзячы на тое, што ўварванне і ракетныя абстрэлы ажыццяўляліся і з тэрыторыі Беларусі, наша краіна не была прызнаная імі «агрэсарам». Праўда, розніца паміж «агрэсарам« і «су-агрэсарам» вельмі невялікая, тым не менш — гэта давала магчымасць хоць мінімальнага, але дыпламатычнага ходу. Але пасля слоў пра Бучу…

Па-другое, сам Лукашэнка патрабаваў: «Не можа быць перамоваў (па ўрэгуляванні расійска-ўкраінскага канфлікту — Рэд.) без удзелу Беларусі». Маўляў, кроў з носу, але наша пазіцыя абавязаная там прагучаць. І нават патрабаваў нейкія гарантыі бяспекі для Беларусі. Зразумела, пасля слоў пра «псіхалагічную спецаперацыю Брытаніі» з Лукашэнкам за перамоўны стол ніхто сядаць не будзе.

Чаму так атрымліваецца? Чаму, нават хай і ў неспрыяльных, але хаця б ва ўмовах магчымага манеўру ў нашага кіраўніцтва ўзнікаюць заявы, якія спрэс адсякаюць «акно магчымасцяў», пакідаючы самы горшы для нас варыянт?

Не, гэта не глупства, гэта не нястрыманасць, і не жаданне Лукашэнкі даказаць усяму свету, што ён важны і з ім трэба калі не размаўляць, то хаця б прымаць яго ў разлік. Гэта, хутчэй, тая самая інфармацыйная пастка, у якую трапляюць практычна ўсе таталітарныя або блізкія да іх рэжымы.

У пісьменніка Аляксандра Розава ў цыкле «Меганэзія» ёсць эпізод, дзе супрацоўніцы ЦРУ распавядаюць і паказваюць абсалютна ўсё: ад новых узораў стралковай зброі да «нелегальнай» ядзернай праграмы краіны, — пры гэтым даючы зразумець, што яе суразмоўцы выдатна ведаюць пра яе працу на разведку. І калі ЦРУшніца задаецца пытаннем: «Чаму ад мяне нічога не хаваюць?», яе пытаюцца: «Навошта?» І тлумачаць: эфектыўнасць разведкі складаецца з чатырох кампанентаў: здабыча інфармацыі, яе аналіз, выпрацоўка рэкамендацый на аснове аналізу і наданне гэтых рэкамендацый для прыняцця ваенна-палітычных рашэнняў. «Ты здабыла актуальную інфармацыю. Аналітыкі пераробяць яе так, каб тыя, хто выпрацоўвае рэкамендацыі, не рызыкавалі кар'ерай, паведамляючы істэблішменту вельмі непрыемныя рэкамендацыі, якія разбураюць ілюзію ўсеўладдзя гэтага істэблішменту», — кажуць ёй.

У нашым выпадку (дакладней, у выпадку Лукашэнкі) тут не проста засада, а падвойная засада. Варта адзначыць, што перамовам з расійскім візаві папярэднічала пасяджэнне беларускага Савета бяспекі. Таго самага Савета бяспекі, які казаў пра ўзяцце Кіева за тры-чатыры дні (а Лукашэнка потым трансляваў гэтыя тэзісы Салаўёву), і які справакаваў міжнародны скандал, падсунуўшы Лукашэнку карту з варыянтам наступлення расійскіх войскаў у Малдову. Пасля беларускі амбасадар у Малдове тлумачыў сваім калегам, што Лукашэнку далі «няправільную» карту менавіта вайскоўцы.

Цалкам зразумела, што беларускія вайскоўцы (міністр абароны Хрэнін гэтага нават не хавае) знаходзяцца ў цесным «рускім свеце», і, адпаведна, атрымліваюць цалкам «прарасійскую» карцінку абстаноўкі ва Украіне. І вожыку зразумела, што гэтая карцінка ў выглядзе «Кіеў за тры дні» і парад па Хрэшчаціку была цалкам памылковай (калі не сказаць — фантомнай). Пагаворваюць, што за гэта (а таксама за крадзеж) у Расіі ўжо арыштаваныя 20 штабных генералаў, а міністр абароны Шайгу схапіў інфаркт.

Але наш міністр Хрэнін пакуль на месцы. Таму кіруючыся памылковымі расійскімі наратывамі аб стане спраў ва Украіне нашы генералы ўпарылі гэты наратыў кіраўніку дзяржавы. І атрымліваецца, што з аднаго боку, у Лукашэнкі няма нікога, хто парэкамендаваў бы яму хоць бы памаўчаць (паколькі, у тэрміналогіі Розава, гэта тая самая «вельмі непрыемная рэкамендацыя, што разбурае ілюзію ўсеўладдзя істэблішменту»), а з другога — за ісціну выдаюцца ілжывыя наратывы расійскага погляду на Украіну.

І гэтак — не толькі «наверсе». Так працуюць нават тыя, хто па пакліканні, па пасадзе, па прафесіі павінен збіраць тую самую актуальную інфармацыю. Паказальная ў гэтым плане прамова дырэктаркі галоўнага дзяржаўнага інфармацыйнага агенцтва краіны — БелТА — Ірыны Акуловіч пра тую ж Бучу. Паводле яе слоў, колькі б доказаў не з’яўлялася, «мы будзем разумець, што гэта фэйк». Разумееце? Журналісты, якія закліканы збіраць, распаўсюджваць і правяраць інфармацыю, працуюць не ў інтарэсах праўды, а з выразным, загадзя зададзеным кірункам: «загадана лічыць фэйкам», колькі б не з’яўлялася доказаў адваротнага!

Як у такім «віртуальным свеце» і «інфармацыйным бурбалцы» могуць прымацца адэкватныя рашэнні? Адказ адзін — ніяк.

Вось, напрыклад, Уладзімір Макей, які называецца міністрам замежных спраў, накіраваў некаторым калегам у ЕС ліст з запрашэннем да дыялогу. Пры гэтым у лісце напісана, што «мы катэгарычна не прымаем любыя інсінуацыі з нагоды таго, што Беларусь нейкім чынам ангажаваная ў баявыя дзеянні ва Украіне». Цікава, ракеты, якія ляцяць з беларускай тэрыторыі, гэта «інсінуацыі»? А параненыя расійскія салдаты ў бальніцах Гомельскай вобласці — гэта «ангажаванасць»? Ці спадар Макей мяркуе, што ўсе вакол сляпыя, і ніхто не бачыць у небе інверсійных слядоў расійскай баявой авіяцыі?

Ці могуць заходнія дыпламаты размаўляць з чалавекам, які ад пачатку, ад запрашэння адпрэчвае відавочнае? Я нават не «баюся», — я ўпэўнены, што падобны «запыт да дыялогу» акажацца ў сметніцы, як толькі яго адрасаты прачытаюць радкі пра «інсінуацыі».

Вось толькі потым не трэба здзіўляцца, што падобная рыторыка будзе мець вельмі непрыемныя наступствы. Хоць бы ў плане тых жа санкцый, якія коцяцца і коцяцца — ад «бана» на аўтаперавозкі да пазбаўлення кіпрскага грамадзянства «сябра» Міхаіла Гуцырыева.

Па вялікім рахунку, ад уцягвання ў «інфармацыйную бурбалку» перасцярагае незалежная прэса, якую ў Беларусі амаль знішчылі. А па малым, каб даведацца, што адбываецца ў свеце, цяпер варта ўсяго толькі падключыцца да Інтэрнэту.

Хто адключыў той самы інтэрнэт у Палацы Рэспублікі?