Папярэднія высновы: у Польшчы, верагодна, упала ракета ўкраінскіх СПА
У NATO заявілі, што ў Польшчы, верагодна, упала ўкраінская ракета, выпушчаная для перахопу расійскай. У сувязі з гэтым Генеральны сакратар NATO не знайшоў прыкмет таго, што інцыдэнт у Польшчы быў наўмыснай атакай, а таксама што Расія рыхтуе напад на NATO.
«Згодна з нашым папярэднім аналізам, інцыдэнт, верагодна, быў выкліканы ўкраінскай ракетай СПА, запушчанай для абароны ўкраінскай тэрыторыі ад расійскіх крылатых ракет», — заявіў Енс Столтэнберг на прэс-канферэнцыі 16 лістапада.
Столтэнберг падкрэсліў, што тое, што адбылося – не віна Украіны. «Усю адказнасць нясе Расія, бо яна працягвае незаконную вайну супраць Украіны», — заявіў генеральны сакратар NATO.
Столтэнберг заявіў, што краіны альянсу і далей маюць намер падтрымліваць Украіну ў яе праве на самаабарону.
Польскі бок таксама заявіў, што наўмыснай атакі на польскую тэрыторыю не было, а трагедыя здарылася ў выніку процідзеяння ўкраінскіх вайскоўцаў расійскай ракетнай атацы. Прэзідэнт Анджэй Дуда сказаў, што ў Варшавы няма ніякіх доказаў, што ракета была запушчаная расійскім бокам. «Украінская СПА запускала ракеты ў розных напрамках, праўдападобна, што адна з гэтых ракет, на жаль, упала на тэрыторыю Польшчы», — выказаў меркаванне ён.
Нагадаем, на тэрыторыі Польшчы 15 лістапада ўпалі дзве ракеты — пасля таго, як расійская армія нанесла масіраваны ракетны ўдар па Украіне. Ракеты ўпалі на тэрыторыі вёскі Пшэводуў у Люблінскім ваяводстве. У выніку загінулі два чалавекі. Але пытанне ў тым, адкуль ракеты былі выпушчаны.
Украінскія OSINT-даследчыкі (энтузіясты, якія праводзяць расследаванні па адкрытых крыніцах) вывучылі фота абломкаў ракеты з Пшэводуў і прыйшлі да высновы, што на іх можа быць абломак рухавіка 48Д6 — такімі элементамі абсталёўваюцца ракеты для С-300 некалькіх серый, уключаючы мадэль 5В55, якія выкарыстоўваюцца ва ўкраінскіх комплексах СПА С-300П і расійскіх С-300ПМУ.
Чыя ракета?
На першы погляд, ракета магла быць выпушчаная як з украінскага, так і з расійскага комплексу. УСУ выкарыстоўваюць С-300 па прамым прызначэнні — каб адбіваць расійскія ракетныя ўдары. А войскі РФ знайшлі ім нестандартнае ўжыванне і часта абстрэльваюць украінскія гарады старымі зенітнымі ракетамі.
Застаецца зразумець, адкуль магла быць выпушчаная ракета, і ці магла яна з гэтых кропак даляцець да Пшэводува. Паколькі ад гэтага населенага пункта да ўкраінскай мяжы менш за 15 кіламетраў, то для ракеты, выпушчанай СПА Украіны, даляцець да вёскі было б лёгка.
Што тычыцца пуску расійскім бокам, то тут праблем больш. Далёкасць палёту ракет 5В55-максімум каля 150 кіламетраў. Таму адзіным раёнам, адкуль мог быць запушчаны боепрыпас, які ўпаў на Пшэводуў, з'яўляецца Беларусь — прычым не ўся, а толькі самы паўднёвы захад Брэсцкай вобласці.
Пускі ракет С-300 і С-400 па наземных цэлях ва Украіне з Беларусі фіксаваліся не раз: іх заўсёды рабілі з аэрадрома Зябраўка Гомельскай вобласці, больш чым за 500 кіламетраў ад Пшэводува. Нават калі выказаць здагадку, што частка комплексаў перакінулі на аэрадром Лунінец Брэсцкай вобласці або пад сам Брэст, ракеты адтуль не даляцяць.
Уласна расійская ці акупаваная ёй тэрыторыя для пускаў ракет з С-300 па мэтах ва Украіне таксама не падыходзіць — занадта далёка.
Раней лічылася, што С-300 наогул могуць страляць толькі на 30-35 кіламетраў. Справа ў тым, што зенітна-ракетныя комплексы выкарыстоўваюцца для стральбы па наземных мэтам толькі ў крайніх выпадках (напрыклад, трэба тэрмінова знішчыць групу пяхоты праціўніка, якая прарвалася, каб яна не змагла дабрацца да пускавых установак).
У такіх выпадках боепрыпас проста запускаецца па загадзя вядомых каардынатах і ляціць у бок, дзе заўважаная пагроза, кіруючыся камандамі, якія перадаюцца праз радыёлакацыйную станцыю падсвятлення і навядзення. Калі ракета далятае да месца прызначэння, той жа лакатар дае ёй каманду на падрыў — і боепрыпас выбухае прама ў паветры, паражаючы цэлі на зямлі асколкамі і ўдарнай хваляй.
Для таго, каб ракета прымала каманды ад РЛС, яна павінна знаходзіцца ў межах радыёгарызонту (паколькі зямля мае калясферычную форму, адляцеўшы на пэўную адлегласць, ракета проста схаваецца за яе выгібам, і сігналы да яе не дойдуць). Гэта якраз прыкладна 30-40 кіламетраў. Аднак пускі па ўкраінскіх аб'ектах з аэрадрома Зябраўка паказалі, што расійцы, мабыць, сталі ўсталёўваць на ракеты «аўтапілоты», незалежныя ад каманд з РЛС. Але ліміт у 150 кіламетраў (далей гэтыя боепрыпасы проста не лётаюць) ім усё роўна не пераадолець.
Маніторынгавая група, якая адсочвае перамяшчэнні вайсковай тэхнікі па РБ, а таксама вылеты авіяцыі і пускі ракет з беларускай тэрыторыі, паведаміла, што 15 лістапада з тэрыторыі нашай краіны ракеты не стартавалі.
Таму з высокай верагоднасцю ў Польшчы ўпала не «заблудная» ракета, выпушчаная з Расіі, а боепрыпас з украінскай С-300.
З першапачатковага паведамлення мы ведаем, што на тэрыторыю Польшчы ўпалі дзве ракеты. Аднак ніякіх фатаграфій другога боепрыпасу і наогул ніякай інфармацыі аб ім (акрамя самога згадкі аб падзенні) пакуль ніхто не падаў. Таму пра тое, якой мадэлі была гэтая ракета і хто яе мог выпусціць, можна меркаваць толькі па ўскосных сведчаннях. Магчыма, ракет сапраўды было дзве, аднак з нашага пункту гледжання значна верагоднейшае тое, што першапачатковыя звесткі аб другой ракеце, якая ўпала на Пшэводуў, былі памылкай — цяжка ўявіць, што дзве ракеты СПА цалкам аднолькава збіліся з курсу, і ў абедзвюх не спрацаваў механізм самазнішчэння.
Як магло так атрымацца?
Мяркуючы па ўсім, украінскі комплекс С-300П не змог трапіць па адной з ракет, выпушчаных Расіяй па Львоўскай або Валынскай вобласці. Гэта штатная сітуацыя: магчымасць перахопу мэты ракетай ніколі не роўная 100%, звычайна яна ледзь вышэй 80 адсоткаў.
Таму па адной цэлі часта выпускаюць адразу дзве зенітныя ракеты для гарантаванага перахопу. У выпадку, калі боепрыпас прамахнуўся, праз 5-10 секунд у зенітнай ракеце павінен спрацаваць механізм самападрыву. У паветры адбудзецца выбух — і на зямлю ўпадуць толькі дробныя аскепкі.
Хутчэй за ўсё, у дадзеным выпадку гэты механізм па нейкай прычыне не спрацаваў, з-за чаго ракета замест падрыву на вялікай вышыні ўпала на зямлю, прывёўшы да гібелі людзей. У польскай паветранай прасторы боепрыпас правёў мінімум часу (пры хуткасці палёту ў 1000 метраў за секунду ад мяжы да Пшэводува ён ляцеў, мабыць, менш за чвэрць хвіліны) — верагодна, таму не зрэагавала і СПА Польшчы.
Віна Расіі за гібель польскіх грамадзян, такім чынам, застаецца ўскоснай: пуск Украінай ракет С-300 быў выкліканы толькі і выключна расійскімі ракетнымі ўдарамі. Калі б Масква перыядычна не аднаўляла ўдары па крытычнай інфраструктуры ўкраінскай дзяржавы, шанцы, што супрацьпаветраная абарона УСУ спрацуе паблізу польскай мяжы, былі б мінімальныя.
Што тычыцца магчымых палітычных наступстваў інцыдэнту, то наўрад ці яны будуць значнымі. Магчымасць адмовы сістэм той ці іншай зброі існуе заўсёды, і ўкраінскі бок немагчыма западозрыць у свядомым запуску зенітнай ракеты па краіне-саюзніцы. Аднак у гэтым выпадку здымаецца і прамая віна з Расіі — то-бок падставы для прымянення пятай артыкула статута Паўночнаатлантычнага альянсу («напад на аднаго з членаў NATO будзе разглядацца як напад на ўсіх чальцоў NATO») няма.
Паводле ВВС, З*ркало