Эксперт: Вайна ў Ізраілі не павінна адбіцца на падтрымцы Украіны
Украінскі эксперт Яўген Магда — пра пазіцыю афіцыйнага Мінска датычна падзей у Ізраілі, каго лічыць «адрыжкай расійскай прапаганды» і ці ёсць паралелі з вайной ва Украіне.
Ілюстрацыйны здымак Reuters
З 7 кастрычніка
пасля вераломнага ўварвання ХАМАС на поўдзень Ізраіля працягваюцца ваенныя
дзеянні на Блізкім Усходзе. Па ўсім свеце праходзяць акцыі ў падтрымку ізраільцян
і палестынцаў, у некаторых краінах яны пераходзяць у сутычкі.
Тым часам эксперты аналізуюць, да якіх наступстваў могуць прывесці падзеі на Блізкім Усходзе, і ўзважваюць ролі розных удзельнікаў.
На некалькі важных пытанняў аб гэтай вайне «Филин» папрасіў адказаць дырэктара ўкраінскага Інстытута сусветнай палітыкі Яўгена Магду.
— Як вы
ацэньваеце пазіцыю афіцыйнага Мінска, які не прадэманстраваў амаль ніякай
рэакцыі на тое, што адбываецца?
— Мяркую, што афіцыйны Мінск як сеў у кільватар расійскай прапаганды пасля 24 лютага 2022 года, так адтуль і не вылазіў. Таму няма нічога дзіўнага ў тым, што ён спрабуе як бы знаходзіцца над сутычкай. Аднак для гэтага яму не хапае элементарнай легітымнасці. І гэтая праблема будзе існаваць датуль, пакуль ва ўладзе ў Беларусі знаходзіцца Лукашэнка, а не легітымны кіраўнік дзяржавы.
Ёсць яшчэ адзін момант, пра які нельга забываць. Гэта габрэйскі кампанент у гісторыі Беларусі. Дзякуючы рысе аселасці ён павінен быць дастаткова прыкметным, што, у сваю чаргу, абавязвала выказаць, калі хочаце, больш чалавечую пазіцыю афіцыйнаму Мінску. Але не склалася.
— Тым часам беларуская прапаганда не проста выказала сваю прапалестынскую пазіцыю, але і прымудрылася гэтым звярнуць на сябе ўвагу ізраільцян.
— Я лічу, што цяперашняя беларуская прапаганда — гэта адрыжка крамлёўскай прапаганды. Яны праводзяць літаральна ўсе расійскія меседжы. І наіўна было чакаць, што па гэтым пытанні яны выкажуць нейкую асаблівую пазіцыю.
Але ў любым выпадку неяк пазітыўна ацэньваць тэрарыстычныя дзеянні тых, хто напаў на мірных людзей і проста забіваў іх, — гэта як мінімум дзіўна для еўрапейскай краіны. Таму беларусам варта вызначыцца, кім яны хочуць быць больш — «рускімі са знакам якасці», як вас назваў Лукашэнка, або сапраўднымі еўрапейцамі, таму што вы жывяце ў дзяржаве ў цэнтры Еўропы.
Глядзіце таксама
— Ці адаб'ецца вайна на Блізкім Усходзе на Украіне?
— Шмат кажуць, што гэты канфлікт на Блізкім Усходзе адаб'ецца на дапамозе Украіне. Я так не думаю па шэрагу прычын. Галоўная палягае ў тым, што барацьба з тэрорам — а дзеянні ХАМАС — гэта менавіта тэрор — павінна быць глабальнай, якая аб'ядноўвае.
Калі глядзець з ваеннага пункту гледжання, то хамасаўцы — гэта ў большай ступені лёгкая пяхота, і Ізраілю, можа быць, спатрэбіцца больш боепрыпасаў, магчыма, нейкая спецыфічная тэхніка, але не артылерыя і не дальнабойныя ракеты, якія патрэбныя ўкраінскай арміі. Не варта забываць, што Ізраіль і сам вырабляе шмат ваеннай тэхнікі. Таму я думаю, што пазіцыя і ЗША, і ЕС, якія сыходзяцца ў меркаванні, што гатовыя падтрымліваць і Украіну, і Ізраіль, — гэта сталая пазіцыя.
Гэта пазіцыя дзяржаў, якія разумеюць, што мы ўсе назіраем барацьбу дабра супраць зла, а не проста нейкія ваенна-палітычныя працэсы.
— Многія таксама спрабуюць праводзіць паралелі паміж вайной ва Украіне і ў Ізраілі, шукаюць падобныя рысы.
— Я лічу, што паралелі з Украінай досыць нацягнутыя. Растлумачу чаму. Ва Украіне вайна працягваецца ўжо амаль 600 дзён, і баявыя дзеянні ідуць на сушы, у паветры і на моры. Гэта шырокамаштабная вайна.
А на Блізкім Усходзе ўсё ж такі ідзе гібрыдная вайна, таму што суадносіны супрацьлеглых бакоў у тэхнічным аснашчэнні несувымерныя. Гэта яшчэ адзін адказ на сцвярджэнне, што Захад не зможа дапамагаць і Украіне, і Ізраілю адначасова. Тут няма логікі. ХАМАС і нават «Хезбала» — гэта ўсё ж такі досыць лёгкаўзброеныя ваенныя падраздзяленні.
Ёсць яшчэ адзін момант. Гэта рэлігійнае супрацьстаянне, якога таксама няма паміж Расіяй і Украінай. Ёсць фактар выкарыстання праваслаўнай царквы для абслугоўвання агрэсіўных інтарэсаў Крамля. Тым не менш і Расія, і Украіна — краіны з самымі вялікімі праваслаўнымі канфесіямі ў Еўропе.
І самае галоўнае — ХАМАС зрабіў стаўку на тэрарыстычныя дзеянні, тэрарыстычны кампанент атакі. Ён не можа інакш змагацца супраць ізраільскай арміі. А Расія пры тым, што яна таксама здзяйсняла ваенныя злачынствы на тэрыторыі Украіны і здзяйсняла фактычна тэрарыстычныя акты, напрыклад, бамбаванне тэатра ў Марыупалі або падрыў плаціны Кахоўскай ГЭС, усё ж вядзе поўнамаштабныя баявыя дзеянні.
Глядзіце таксама
— А калі параўноўваюць паводзіны хамасаўскіх тэрарыстаў і расійскіх вайскоўцаў на акупаваных тэрыторыях, падобныя па сваёй бесчалавечнасці, і нават з'яўляюцца версіі пра «расійскіх інструктараў», «руку Масквы»?
— Я б усё ж казаў, што паводзіны ўсіх тэрарыстаў бесчалавечныя. Гэта пытанне не ідэалагічнай супольнасці ў сённяшнім свеце.
Тое, што паміж Расіяй і ХАМАС ёсць кантакты, інтэнсіўныя сувязі — гэта факт. Але сказаць, што Расія непасрэдна рыхтавалася да гэтага ўварвання ў Ізраіль, я не магу.
Думаю, яна магла перадаваць інфармацыю, перадала трафейную, захопленую ва Украіне заходнюю зброю для таго, каб скампраметаваць Украіну. Але непасрэдны ўдзел — пакуль гэта не занадта пераканаўчая версія.
Ёсць яшчэ такі момант: калі б расійцы там удзельнічалі і прысутнічалі, ізраільскія спецслужбы пра гэта б даведаліся. Пакуль яны пра гэта не гавораць.
— Усё часцей у апошнія дні можна пачуць размовы пра пачатак Трэцяй сусветнай вайны. Ці маюць яны падставу?
— Для таго, каб гаварыць пра сусветную вайну, неабходна, каб прайшоў нейкі час, і ўсе змаглі ацаніць сітуацыю. Пакуль толькі Расія дазваляе сабе кідаць выклік сусветнай супольнасці. Яе досыць відавочны саюзнік Кітай падобнага не робіць. Таму, думаю, казаць сёння аб Трэцяй сусветнай вайне, значыць, сілкаваць самалюбства Расіі, патураць яе інтарэсам.
Хай усё ж такі высновы аб глабальнай вайне зробяць гісторыкі
будучыні, а не палітолагі сучаснасці. У першую чаргу мы павінны разумець, што
адбываецца глабальнае супрацьстаянне дабра і зла, а не Трэцяя сусветная вайна.