Вердыкт па справе Цымермана вывеў на вуліцы тысячы амерыканцаў

Калегія прысяжных ў Фларыдзе вынесла апраўдальны прысуд мясцоваму жыхару Джорджу Цымерману, які абвінавачваецца ў забойстве чарнаскурага падлетка Трэйвона Марціна. Абураныя рашэннем суда, на вуліцы выйшлі жыхары многіх амерыканскіх гарадоў. Справа дайшла да таго, што супакойваць маніфестантаў прыйшлося прэзідэнту Бараку Абаме.



Надпіс: «Мы ўсе Трэйвон Марцін»
Забойства 17-гадовага Трэйвона Марціна адбылося 26 лютага 2012 г. у фларыдскім горадзе Сэнфард. Забойцам стаў грамадскі патрульны Джордж Цымерман, якому, па яго словах, выгляд Марціна, апранутага ў талстоўку з капюшонам, здаўся падазроным. Не спадабалася яму і тое, што падлетак, нягледзячы на ​​праліўны дождж, відавочна нікуды не спяшаўся.
Як менавіта Марцін загінуў, можна судзіць толькі па словах самога Цымермана: хоць сведкі ў здарэння і былі, з-за дажджу і цемры дэталяў яны амаль не разгледзелі. Сам патрульны распавёў, што нейкі час ён ехаў за Марцінам на машыне, а калі выйшаў вонкі, падлетак напаў на яго. Завязалася бойка, Трэйвон паваліў патрульнага на зямлю, асядлаў яго, некалькі разоў ударыў галавой аб бардзюр, а пасля паспрабаваў завалодаць пісталетам Цымермана. Апошняму, паводле яго слоў, не заставалася нічога іншага, акрамя як застрэліць нападніка.

Вестка пра тое, што забойца чарнаскурага падлетка працягвае заставацца на волі, выклікала масавыя акцыі пратэсту ў многіх амерыканскіх гарадах. На хвалі грамадскага абурэння бацькі забітага размясцілі ў інтэрнэце петыцыю, у якой папрасілі аддаць Цымермана пад суд. У другой палове сакавіка, пасля таго як дакумент сабраў каля двух мільёнаў подпісаў, за справу ўзяліся ФБР і міністэрства юстыцыі. А ўжо ў пачатку красавіка Цымерману прад'явілі абвінавачванне ў забойстве другой ступені — злачынстве, учыненым па злым намеры, але без папярэдняй падрыхтоўкі.

Прагназаваць абвінаваўчы вердыкт дазваляла яшчэ і такая акалічнасць: у мінулым Цымерман ужо трапляў у поле зроку праваахоўных органаў за дробныя парушэньні, у тым ліку за бойку з паліцыянтам. Нарэшце, шырокую агалоску атрымала гісторыя з яго вяртаннем за краты ўжо пасля выплаты часткі закладу: суддзя палічыў, што жонка Цымермана схлусіла, заявіўшы аб гаротным матэрыяльным становішчы сям'і і схаваўшы звесткі аб ахвяраваных патрульнаму 135 тысячах даляраў. Пазней падсуднага зноў вызвалілі, прызначыўшы значна больш высокі заклад, але гэты эпізод яшчэ больш падарваў давер да Цымермана.
Суд над патрульным распачаўся 10 чэрвеня 2013 года. Яшчэ да пачатку працэсу многія аглядальнікі выказвалі ўпэўненасць, што яго адвакаты паспрабуюць максімальна выкарыстоўваць закон аб праве на самаабарону. У амерыканскай судовай практыцы быў не адзін выпадак, калі, апелюючы да гэтага закона, атрымоўвалася выйграць, здавалася б, зусім безнадзейныя справы. Аднак абарона Цымермана разважыла інакш. Па словах вядомага адваката з Маямі Рычарда Шарпстейна (Richard Sharpstein), з якім паразмаўляла The New York Times, адмова ад такой лініі была цалкам абгрунтаванай: яна давала абароне пэўныя перавагі, але адначасова ўскладала істотныя абмежаванні працэсуальнага характару.
У выніку адвакаты папрасілі арганізаваць працэс над Цымерманам з удзелам прысяжных. Суддзя даў на гэта згоду, аднак склад калегіі адразу выклікаў нараканні: у яе патрапілі толькі жанчыны, пяць з якіх былі белымі, а яшчэ адна — лацінаамерыканскага паходжання.
Нягледзячы на быццам бы моцныя пазіцыі, у ходзе працэсу бок абвінавачвання цярпеў адно паражэнне за адным, у асноўным з-за слабых паказанняў. Адным з ключавых сведак лічылася сяброўка Марціна Рэйчэл Жэнтэл (Rachel Jeantel), якая гутарыла з падлеткам па тэлефоне непасрэдна перад забойствам. Паводле яе слоў, Марцін быў моцна напалоханы прысутнасцю Цымермана і не мог зразумець, што патрульнаму ад яго трэба. Аднак адвакатам падсуднага атрымалася выявіць у паказаньнях дзяўчыны цэлы шэраг нестыковак і непаслядоўных сцвярджэнняў, што ў выніку звяло ўсе намаганні абвінавачвання на нішто.
Пазіцыю пракуратуры падарвалі і іншыя выкліканыя ёю сведкі. Так, паказанні мясцовага жыхара Джона Гуда (John Good) фактычна пацвердзілі версію Цымермана: па словах мужчыны, падчас бойкі зверху апынулася фігура ў цёмнай вопратцы, падобнай на худзі Марціна. Пры гэтым той, каго прыціснулі да зямлі, гучна крычаў, верагодна ад болю. Гэтыя звесткі аказаліся вельмі важнымі: крыкі былі запісаныя службай 911, аднак апазнаць, хто ж менавіта крычаў, спецыялістам так і не ўдалося.
Асаблівай яснасці не даў і выступ судмедэксперта, які рабіў ўскрыццё цела падлетка. На судзе Шыпін Бао (Shiping Bao) прызнаўся, што не памятае дзень, калі рабіў аўтапсію, таму ўсе свае паказанні ён браў з запісаў. Паводле яго слоў, куля трапіла Марціну прама ў сэрца, у сувязі з чым у яго не было шанцаў на выжыванне. Тым не менш вызначыць, у якім становішчы знаходзіліся той, хто страляў, і яго ахвяра, ён не змог. Нарэшце, нечаканую заяву зрабіў галоўны следчы па справе Цымермана Крыс Серыно (Chris Serino), служачы ў паліцыі Сэнфард: па яго словах, ён не лічыць аповяд Цымермана выдумкай.
Бліжэй да моманту, калі прысяжныя павінны былі выдаліцца ў дарадчы пакой, абвінавачванне зрабіла апошнюю спробу выцягнуць справу. Разумеючы, што прадастаўленых доказаў можа аказацца недастаткова для прызнання Цымермана вінаватым у забойстве другой ступені, пракурор папрасіў даць прысяжным магчымасць ацаніць вінаватасць падсуднага па менш сур'ёзным артыкуле — забойстве па неасцярожнасці (manslaughter). Нягледзячы на ​​пратэсты з боку абароны, суддзя задаволіла хадайніцтва абвінавачвання, аднак у суботу, па выніках 16-гадзіннага абмеркавання, калегія апраўдала патрульнага па ўсіх пунктах.

У мітынгах прымалі ўдзел далёка не толькі чарнаскурыя — сярод маніфестантаў было шмат белых і лацінаамерыканцаў. На думку людзей, якія выйшлі на вуліцы, суд праявіў вышэйшую ступень несправядлівасці, апраўдаўшы ўзброенага, хай і ўмоўна белага мужчыну, які застрэліў бяззбройнага чарнаскурага падлетка. Ад крытыкі абураных амерыканцаў не ўтрымала і тое, што ў ходзе працэсу бок абароны стараўся ўсяляк адмежавацца ад расісцкіх матываў таго, што адбылося.
Пагрозы і абразы пасыпаліся і на самога Джорджа Цымермана, які ўпершыню сутыкнуўся з імі больш за год таму. У сетцы Facebook з'явіліся адразу некалькі супольнасцяў пад назвай Kill Zimmerman («Смерць Цымерману»). Праўда, самая папулярная з іх, якая да 15 ліпеня набрала больш за восем тысяч лайкаў, да моманту выпуску матэрыялу ўжо стала недаступнай. Адначасова паведамленні з аналагічным хэштэгам сталі распаўсюджвацца ў твітэры. Сам патрульны не раскрывае, дзе ён жыве, а на вуліцы выходзіць, папярэдне схаваўшы твар.

Зрэшты, акцыі пратэсту і заклікі пакончыць з Цымерманам сталі не адзінай рэакцыяй на апраўдальны прысуд. Неўзабаве пасля абвяшчэння вердыкта зварот да генеральнага пракурора ЗША Эрыка Холдэра з'явіўся на сайце Нацыянальнай асацыяцыі садзейнічання прагрэсу каляровага насельніцтва (NAACP). У петыцыі, пад якой яшчэ можна паставіць свой подпіс, гаворыцца пра тое, што абвінавачванні па федэральнай лініі Цымерману павінна прад'явіць міністэрства юстыцыі. Відавочна, аўтары тэксту заклікаюць Холдэра скарыстацца Законам аб грамадзянскіх свабодах 1964 (Civil Rights Act of 1964), які дазваляе паўторна судзіць асобу, апраўданую на ўзроўні штата.
Рэакцыя міністэрства на зварот NAACP з'явілася ўжо ў нядзелю. У ведамстве распавялі, што магчымасць прад'явіць Цымерману абвінавачванні з тым, каб судзіць яго на федэральным узроўні, разглядаюцца з красавіка 2012 года, калі да справы толькі падключыліся міністэрства юстыцыі і ФБР. У заяве гаворыцца, што справа патрульнага па-ранейшаму застаецца адкрытай, але канчатковага рашэння аб тым, ці прыцягваць яго да суду, пакуль не прынята. Зрэшты, па дадзеных The Washington Post, якая звязалася з працуючымі ва ўрадзе юрыстамі, верагоднасць прад'яўлення патрульнаму абвінавачванняў не вельмі вялікая. Прычына ў тым, што дыяпазон, у якім дзейнічае Закон аб грамадзянскіх свабодах, даволі вузкі: для ініцыяцыі працэсу міністэрству давядзецца даказаць па меншай меры тое, што забойца дзейнічаў на падставе расісцкіх перакананьняў.
Між тым перспектыва зноў паўстаць перад судом у Цымермана ўсё ж застаецца. Гаворка ідзе аб грамадзянскім пазове аб кампенсацыі маральнай шкоды, які да яго можа падаць сям'я Трэйвона Марціна. Па словах юрыста Барбары Арнуайн (Barbara Arnwine), выйграць падобную справу значна прасцей, чым крымінальную. Ці будзе гэты пазоў пададзены, зараз залежыць толькі ад родных забітага, якія паабяцалі падумаць над такім варыянтам.
lenta.ru