Сусветны банк стварае рэзервы крэдытнага запасу
З-за сусветнага фінансавага крызісу бліжэйшыя перспектывы эканамічнага росту ў краінах, якія развіваюцца, выглядаюць нявызначана, а аб’ёмы сусветнага гандлю, па ўсёй верагоднасці, упершыню з 1982 года скароцяцца. Запаволенне эканомікі прывяло да абвалу коштаў на сыравінныя тавары, пяцігадовы сыравінны бум, які ўвайшоў у гісторыю, скончыўся. Такія высновы агучаныя ў штогадовым дакладзе «Глабальныя эканамічныя перспектывы», падрыхтаваны экспертамі Сусветнага банка.
сусветны банк
З-за сусветнага фінансавага крызісу бліжэйшыя перспектывы эканамічнага росту ў краінах, якія развіваюцца, выглядаюць нявызначана, а аб’ёмы сусветнага гандлю, па ўсёй верагоднасці, упершыню з 1982 года скароцяцца. Запаволенне эканомікі прывяло да абвалу коштаў на сыравінныя тавары, пяцігадовы сыравінны бум, які ўвайшоў у гісторыю, скончыўся. Такія высновы агучаныя ў штогадовым дакладзе «Глабальныя эканамічныя перспектывы», падрыхтаваны экспертамі Сусветнага банка.
Эксперты прагназуюць, што ў 2008 годзе сусветны ВУП вырасце на 2,5 працэнты, а ў 2009 годзе — толькі на 0,9 працэнты. У краінах, якія развіваюцца, тэмпы эканамічнага росту, па ўсёй верагоднасці, знізяцца і ў будучым годзе складуць 4,5 працэнты (у параўнанні з 7,9 працэнта ў 2007 годзе), у краінах з высокім узроўнем прыбыткаў будзе назірацца адмоўны рост эканомікі. «Краінам, што развіваюцца, даводзіцца пераадольваць наступствы двух маштабных знешніх зрушэнняў: рэзкага росту коштаў на прадукты харчавання і паліва, а таксама фінансавага крызісу, які хоць і паслабіў напружанасць на рынках сыравіны, але выпрабоўвае на трываласць банкаўскія сістэмы і пагражае скарачэннем працоўных месцаў па ўсім свеце, — адзначае Джасцін Лін, галоўны эканаміст і віцэ-прэзідэнт Сусветнага банка па эканоміцы развіцця. — Неабходныя тэрміновыя меры, якія паспрыяюць змякчэнню негатыўнага ўздзеяння крызісу на рэальную эканоміку і бяднейшыя пласты насельніцтва. Сярод іх — праекты, накіраваныя на ўдасканаленне аўтадарожнай і чыгуначнай сетак, сістэмаў школьнага навучанні і медыцынскага абслугоўвання».
З прычыны крызісу Група Сусветнага банка пашырае маштабы сваёй падтрымкі краін, што развіваюцца, у тым ліку за кошт рэзервавання на бліжэйшыя тры гады новых крэдытных рэсурсаў Міжнароднага банка рэканструкцыі і развіцця аб’ёмам да 100 мільярдаў долараў ЗША, а таксама па лініі Міжнароднай фінансавай карпарацыі — арганізацыі Групы Сусветнага банка, якая падтрымлівае долю сектару, праз механізмы фінансавання гандлю, рэкапіталізацыі банкаў і садзейнічанне праектам у сферы інфраструктуры.
Паводле прагнозаў, у наступным годзе аб’ёмы сусветнага гандлю скароцяцца на 2,1 працэнта, што азначае істотнае паніжэнне экспарту з краінаў, што развіваюцца. Вынікам больш жорсткіх умоў крэдытавання ў 2009 годзе стане запаволенне прыросту інвестыцый і ў краінах, што развіваюцца, і ў краінах з высокім узроўнем прыбыткаў. На практыцы, у развітых краінах чакаецца паніжэнне аб’ёму інвестыцый на 1,3 працэнта, а ў краінах, якія развіваюцца, прырост будзе ўсяго на 3,5 працэнта, у параўнанні з леташнімі 13 працэнтамі.
У першай палове года тэндэнцыя да хуткага росту коштаў на сыравіну на фоне хуткага паніжэння тэмпаў росту сусветнай эканомікі змянілася на процілеглую: пачынаючы з ліпеня гэтага года, кошты практычна на ўсё сыравінныя тавары сталі рэзка падаць. Але, хоць рэальныя кошты на харчаванне і паліва ў істотна знізіліся, яны застаюцца высокімі ў параўнанні з узроўнем 1990-х гадоў. Увогуле, з-за падвышэння коштаў на харчаванне і паліва спажыўцы ў краінах, што развіваюцца, сёлета панеслі дадатковыя выдаткі ў аб’ёме прыкладна 680 мільярдаў долараў ЗША, ад 130 да 155 мільёнаў чалавек ізноў апынуліся за рысай беднаты. Эксперты Сусветнага банка прагназуюць, што ў надыходзячым годзе нафта будзе каштаваць у сярэднім каля 75 долараў за барэль, а кошты на харчаванне знізяцца на 23 працэнты у параўнанні з іх сярэднегадавым узроўнем.
Звяртаючыся да больш доўгатэрміновым перспектыў, аўтары дакладу робяць выснову аб тым, што на працягу бліжэйшых 20 гадоў прапанова будзе з лішкам задавальняць попыт. Чакаецца, што дэфіцыт, якія спрыяў рэзкаму росту цэнаў на сыравінныя тавары, будзе змяншацца. Рост попыту на энерганосьбіты, металы і харчаванне павінен запаволіцца. Гэта звязана з паніжэннем прыросту насельніцтва, а таксама з чаканай зменай тэндэнцыі да маштабнага попыту на метал у Кітаі на процілеглую па меры паніжэння тэмпаў прыросту інвестыцый у краіне.
Аўтары прыйшлі да высновы, што багатыя карыснымі выкапнямі краіны распараджаліся звышпрыбыткамі ад нядаўняга сыравіннага буму больш разумна, чым у мінулым; што павінна дапамагчы ім лягчэй перажыць паніжэнне коштаў. Разам з тым, у зоне рызыкі могуць апынуцца тыя краіны, дзе карысныя выкапні былі выяўленыя нядаўна, а таксама тыя, што праз меру налеглі на банкаўскія крэдыты. Гэта тлумачыцца тым, што з паніжэннем коштаў на сыравінныя тавары прыбытак многіх кампаній скарачаецца, у той жа час працэнтныя стаўкі растуць, і калі прыходзіць час вяртаць крэдыты, рэзка ўзрастаюць выдаткі на іх абслугоўванне.
На фоне гэтых працэсаў кіраўніцтва дзяржаў мусіць садзейнічаць інвестыцыям у фарміраванне дадатковага патэнцыялу прапановы і актывізаваць укараненне мер па рэсурсазберажэнню і падвышэнню эфектыўнасці, што дазволіць збалансаваць прапанову сыравінных тавараў і попыт на іх.
Эксперты сусветнага банка раяць палітыкам уважліва сачыць за сітуацыяй у банкаўскай сістэме сваіх краін і быць гатовымі звярнуцца да знешняй дапамогі для падтрымкі нацыянальнай валюты і банкаўскай сістэмы. З улікам чакаемага скарачэння аб’ёмаў сусветнага гандлю кіраўніцтва дзяржаў мусіць супрацьстаяць спакусе ўвесці пратэкцыянісцкія меры, якія толькі падоўжаць і пагоршаць крызіс.