Не пытайся, па кім звініць звон...
11 снежня ў Мінску скончыўся судовы працэс над Аляксандрам Баразенкам па «справе чатырнаццаці», заведзенай на моладзевых актывістаў за ўдзел у зімовых акцыях пратэсту прадпрымальнікаў. Суддзя Вайцяховіч прызнала Аляксандра Баразенку вінаватым у парушэнні арт. 341–1 Крымінальнага кодэкса Беларусі і прызначыла пакаранне — адзін год абмежавання волі без накіравання ў спецустановы.
Аляксандр Баразенка
11 снежня ў Мінску скончыўся судовы працэс над Аляксандрам Баразенкам па «справе чатырнаццаці», заведзенай на моладзевых актывістаў за ўдзел у зімовых акцыях пратэсту прадпрымальнікаў. Суддзя Вайцяховіч прызнала Аляксандра Баразенку вінаватым у парушэнні арт. 341–1 Крымінальнага кодэкса Беларусі і прызначыла пакаранне — адзін год абмежавання волі без накіравання ў спецустановы.
Ад 27 кастрычніка Аляксандр знаходзіўся ў следчым ізалятары, пасля таго, як прысуд быў зачытаны, яго вызвалілі ў зале суда. Аляксандра віталі воплескамі, родныя сустракалі хлопца са слязамі на вачах.
Сёлета ў красавіку па «справе чатырнаццаці» ўжо былі асуджаныя 13 маладых людзей, якія прымалі ўдзел у акцыях пратэсту прадпрымальнікаў. Тады судом былі прызначаныя пакаранні ў выглядзе штрафаў, абмежавання волі без накіравання ў спецустановы тэрмінам на паўтара і два гады, Андрэй Кім быў таксама абвінавачаны ў злачынстве, прадугледжаным артыкулам 364 Крымінальнага кодэкса (насілле або пагроза насілля ў дачыненні да супрацоўніка міліцыі). Суддзя Алена Ільіна прыгаварыла Кіма да пазбаўлення волі тэрмінам на паўтара года з адбываннем пакарання ў калоніі агульнага рэжыму. Аляксандра Баразенкі на працэсе ў красавіку не было — ён навучаўся ў Польшчы ва Вроцлаўскім універсітэце. У кастрычніку Аляксандр разам са сваім адвакатам Паўлам Сапелкам прыйшоў у пракуратуру да следчага, дзе яго і арыштавалі.
Судовы працэс над Баразенкам быў надзвычай хуткі. Праўда, патрапіць на яго змаглі не ўсе: судовую залю запаўнялі студэнтамі сталічных ВНУ. На пачатку працэсу Аляксандр Баразенка заявіў, што не давярае суду, які баіцца галоснасці і напаўняе залю невядомымі людзьмі, але законных падстаў для адводу суддзі не мае. Пасля Аляксандр папрасіў суд дазволіць яму сядзець на працэсе побач з адвакатам, а не ў клетцы, суд хадайніцтва адхіліў. На гэта юнак заявіў: «Каб забяспечыць роўнасць бакоў, прашу пасадзіць дзяржаўнага абвінаваўцу ў такую ж клетку». Даваць паказанні на судзе Аляксандр адмовіўся.
Цягам двух дзён былі апытаныя сведкі, вывучаныя пісьмовыя і відэаматэрыялы справы. Цікава, што калі на красавіцкім працэсе сведкі з боку міліцыі пазнавалі абвінавачваемых у якасці парушальнікаў, то Аляксандра Баразенку ніхто не пазнаў, ніхто не патрабаваў ад юнака кампенсацыі за якія-кольвек грашовыя ці маральныя страты. Было бачна, што ніякіх доказаў віны Аляксандра няма. Фактычна да такой жа адказнасці можна было прыцягнуць любога чалавека, які ўдзельнічаў у мітынгу. Між іншым, артыкул 35 Канстытуцыі гарантуе грамадзянам Беларусі свабоду сходаў, мітынгаў, вулічных шэсцяў, дэманстрацый і пікетавання.
У апошнім слове Аляксандр Баразенка заўважыў, што яшчэ два гады таму і не думаў, што апынецца на лаве падсудных. «Тады я быў паспяховым студэнтам БДУ, але атмасфера страху і глупства ў краіне прымусіла мяне заняцца грамадскай дзейнасцю. Наша ўлада не любіць актыўных і разумных, а ўкладае грошы ў дэгенератаў. Я зведаў правакацыі, затрыманні, турму — і як вынік — суд». Баразенка папрасіў прабачэння ў іншых удзельнікаў «працэсу чатырнаццаці» за тое, што не быў з імі, а з’ехаў у Польшчу. Пасля заявіў, што і надалей збіраецца змагацца за перамены ў краіне. Таксама моладзевы актывіст звярнуў увагу на тое, што працэс над ім адбываецца на фоне паляпшэння стасункаў з Захадам, што мусіць быць сігналам для чыноўнікам Еўрасаюзу. «Няма чалавека, які быў бы як выспа, сам па сабе, кожны чалавек ёсць частка мацерыка, частка сушы... Таму ніколі не пытайся, па кім звоніць звон: ён звоніць па табе», — Аляксандр скончыў сваю прамову цытатаю з Эрнэста Хэмінгуэя.
Абвінаваўчы прысуд не стаўся нечаканым. Калі б Баразенку апраўдалі, то гэта фактычна азначала б, што іншых удзельнікаў «працэсу чатырнаццаці» таксама варта апраўдаць, ці прынамсі перагледзець іх справы, бо абвінаваўчая база была прыблізна аднолькавай.
На судзе цягам двух дзён прысутнічалі не толькі родныя і сябры Аляксандра Баразенкі, але і палітыкі. Былы палітвязень Аляксандр Казулін лічыць, што падобныя працэсы — вынік арганізацыі дзяржаўнага ладу. «Гэта нашае жыццё, такое, якое ёсць на самай справе. Сама дзяржава правакуе людзей на падобныя акцыі пратэсту. Звычайна, калі нешта не задавальняе грамадзян, то дзяржава рэагуе на гэта і імкнецца так ці інакш з імі дамовіцца. У нас цяпер напаўфеадальнае грамадства, так што нічога дзіўнага ў падобных узаемаадносінах дзяржавы і грамадства няма», — адзначыў палітык. Кіраўнік руху «За свабоду» Аляксандр Мілінкевіч лічыць, што прысуд ёсць злачынным, бо фактычна не было доказаў віны. «На тле перамоў з Захадам улады імкнуцца паказаць, што яны з’яўляюцца гаспадарамі. Нягледзячы ні на што ўлада не ў стане зрабіць рашучы крок у накірунку выканання правоў чалавека. Мы на ўсіх сустрэчах патрабуем, каб менавіта чалавек быў на першым плане, усё астатняе другасна», — падкрэсліў Аляксандр Мілінкевіч.
Адзін з фігурантаў «справы чатырнаццаці» Міхаіл Пашкевіч лічыць, што гэты прысуд не апошні ў ланцугу палітычных: «У любы момант ад цяперашняга рэжыму можна чакаць новых крымінальных спраў на людзей, якія цяпер знаходзяцца па-за межамі краіны. Пытанне толькі ў часе».