Польская мяжа і паралельныя сусветы беларускай дыпламатыі

На гэтым тыдні даволі нечакана Польшча адкрыла прапускныя пункты на мяжы, хаця раней сцвярджала, што не збіралася гэтага рабіць. Пытанне ў тым, як надоўга хопіць Польшчы трымаць межы адкрытымі і чыя дыпламатыя тут спрацавала. Адно ясна: дыпламатыя была дакладна не беларускай. Паколькі нават у ААН дыпламаты афіцыйнага Мінска (а Беларусь — заснавальніца ААН, між іншым) аказаліся на нейкіх задворках.

Дональд Трамп неаднаразова прапаноўваў правесці трохбаковую сустрэчу для ўрэгулявання вайны ва Украіне. На ёй павінны былі прысутнічаць сам Трамп, прэзідэнт Украіны Уладзімір Зяленскі і кіраўнік Расіі Уладзімір Пуцін.

Міністр замежных спраў Беларусі Максім Рыжанкоў скраў у Трампа ідэю, і як звычайна, ўсё зганьбіў. На палях 80-й сесіі Генасамблеі ААН, як паведамляе прэс-служба МЗС, ён прапанаваў «у бліжэйшы час» арганізаваць трохбаковую сустрэчу. У ёй, паводле Рыжанкова, возьмуць удзел Аляксандр Лукашэнка і прэзідэнты Мазамбіка і Зімбабвэ.

На думку Рыжанкова, гэта будзе садзейнічаць актывізацыі гандлёва-эканамічных адносін паміж краінамі. Навошта яна трохбаковая — не паведамляецца.

Лідарка дэмакратычных сіл Беларусі Святлана Ціханоўская ў рамках той самай Генасамблеі ААН сустрэлася са спецпасланнікам ЗША па пытаннях Украіны і Расіі Кітам Келагам, прэзідэнтам Чэхіі Пятром Павелам, прэзідэнтам Фінляндыі Аляксандрам Стубам, прэзідэнтам Польшчы Каралем Наўроцкім, са старшынёй Еўрапейскага савета Антоніу Коштай, з вярхоўным прадстаўніком ЕС па знешняй палітыцы Каяй Калас, з міністрамі замежных спраў Украіны, Польшчы, Харватыі, Германіі, Аўстрыі і Ісландыі… І тут можна дадаць «і іншымі».

Афіцыйны Мінск паведаміў, што Рыжанкоў правёў сустрэчы з міністрамі замежных спраў Амана, Эфіопіі, і «адбыліся кароткія размовы» з кіраўнікамі МЗС Анголы, Інданезіі, Казахстана і вышэйзгаданага Зімбабвэ.

Мабыць, гэта ўсё, што трэба ведаць аб стане сённяшняй афіцыйнай беларускай дыпламатыі. Таму што дыпламатыю ўжо даўно вызначае не Рыжанкоў.

Пасля размовы з міністрам замежных спраў Кітая Вань І, у ноч з 24 на 25 верасня польскія памежнікі адкрылі ўсе пункты пропуску на мяжы з Беларуссю, якія былі закрытыя 12 верасня. Пры гэтым ціск незаконнымі мігрантамі на мяжу не спыняецца — толькі за сераду, 24 верасня, польскія абаронцы мяжы зафіксавалі 65 спроб парушэння яе мігрантамі з боку Беларусі. А менавіта на спыненні гэтай практыкі настойваў польскі бок для таго, каб мяжа была адкрытая.

І ў той жа час — 25 верасня Лукашэнка вылецеў з «рабочым візітам» у Расію. Мяркуецца, што ён возьме ўдзел у Глабальным атамным форуме, які пройдзе пад дэвізам «Ад новага тэхналагічнага ўкладу — да новага светапогляду».

І мяркуецца, што ў ходзе атамнага форуму адбудзецца двухбаковая сустрэча Лукашэнкі з Пуціным. Бакі «звераць гадзіннікі па найбольш актуальных пытаннях развіцця беларуска-расійскіх адносін, абмяркуюць абстаноўку ў рэгіёне і міжнародны парадак дня», спадзяюцца афіцыйныя крыніцы.

Верагодна, Кітай, як і абяцаў, «прадметна пагаварыў» з Лукашэнкам наконт арганізаванага з боку Беларусі «мігранцкага крызісу», і паведаміў Польшчы, што з Лукашэнкам нібыта «ўсё ўладжана». Але засталася «маленькая» праблема: хутчэй за ўсё, «мігранцкім крызісам» кіруе далёка не Лукашэнка, і, як на гэта звярталася ўвага не раз, гэтыя атакі — «расійскі праект». І Лукашэнка тэрмінова паляцеў да Пуціна ўладжваць гэтае пытанне.

Аднак справа ў тым, што Пуцін на розныя дамоўленасці Лукашэнкі з кім бы там ні было, можа напляваць. Ён цяпер наадварот, схільны правяраць устойлівасць межаў NATO рознымі спосабамі і сродкамі — то дроны масава прыляцяць у Польшчу, то Эстонію звяно расійскіх знішчальнікаў наведае, то над польскай буравой платформай расійскія самалёты з'явяцца... І спыняць «мігранцкі крызіс» Пуціну відавочна не з рукі.

Таму на наступным тыдні мы зможам даведацца, наколькі Лукашэнка ў прынцыпе кантралюе сваіх памежнікаў і межы ўласнай краіны. Калі беларускія памежнікі ўрэшце пачнуць рабіць сваю працу — гэта будзе адзін паказчык. А калі не — то цалкам можа быць, што Польшча знойдзе яшчэ якую-небудзь нагоду для закрыцця межаў.

Тым больш, што прэм'ер-міністр Польшчы Дональд Туск, анансуючы адкрыццё межаў, заявіў, што сітуацыя ўсё роўна «не радасная і не выклікае ў нас задавальнення», і «гэты інструмент застаецца ў нашых руках».

А яшчэ на тыдні Еўрапейскі банк развіцця і рэканструкцыі абнавіў макраэканамічны прагноз для краін свайго рэгіёну. У ім змяшчаецца і ацэнка росту эканомік Беларусі і Расіі, хоць ЕБРР афіцыйна і прыпыніў аперацыі ў абедзвюх дзяржавах.

Паводле ацэнкі банка, ВУП Беларусі сёлета вырасце на 1,7%. «У студзені-ліпені 2025 года рэальны рост ВУП замарудзіўся да 1,3% у гадавым вылічэнні, галоўным чынам з-за скарачэння вытворчасці ў апрацоўчай прамысловасці і сельскай гаспадарцы. У той жа час інфляцыя ў ліпені вырасла да 7,4%, што адлюстроўвала рост цэн на прадукты харчавання і паслугі. Улічваючы ўзрослую залежнасць ад расійскай эканомікі і запаволенне росту ў Расіі, кароткатэрміновыя эканамічныя перспектывы ўяўляюцца неспрыяльнымі», — гаворыцца ў рэлізе банка.

Варта адзначыць, што па афіцыйных даных у студзені-жніўні рост ВУП нашай краіны паскорыўся да 1,6%, а інфляцыя замарудзілася да 7,2%. Пры гэтым прагнозам сацыяльна-эканамічнага развіцця, які ў мінулым годзе зацвердзіў Лукашэнка, прадугледжана, што ВУП сёлета павінен вырасці на 4,1%, а інфляцыя скласці не больш за 5%.

Дарэчы, паводле ацэнак ЕБРР, рост расійскай эканомікі ў 2025 і 2026 гадах прагназуецца на ўзроўні 1,3%. Гэта значыць, падтрымка Лукашэнкі грашыма, верагодна, зменшыцца яшчэ больш. А калі яшчэ і мяжу канчаткова закрыюць?