Ці вырашыць Беларусь праблему недахопу нафты з дапамогай Казахстана

Беларусь разлічвае на нафту з Казахстана ў сувязі з магчымым памяншэннем ў 2013 годзе расійскіх паставак з 21 да 18 мільёнаў тон. Эксперты ацэньваюць перспектывы дыверсіфікацыі з пункту гледжання Масквы і Астаны.



Яшчэ да заканчэння перамоваў аб аб'ёмах паставак нафты з Расіі на 2013 год Беларусь заявіла аб жаданні аднавіць перапрацоўку казахстанскай нафты. Такім чынам Мінск спадзяецца пакрыць магчымае змяншэнне аб'ёмаў з 21 да 18 мільёнаў тон вуглевадароднай сыравіны, аб якім заяўляе расійскі бок.
Эксперты аналізуюць, як можа развівацца сітуацыя вакол перапампоўкі нафтавых патокаў з Казахстана на беларускім напрамку па трубаправоднай сістэме, якая належыць Расіі.
У Казахстана нафты хопіць
Дырэктар Цэнтра макраэканамічных даследаванняў у Астане Алжас Худайбергенаў лічыць, што Казахстан здолее забяспечыць у 2013 годзе пастаўкі нафты ў Беларусь у патрэбных ёй аб'ёмах - ад 3 да 5 мільёнаў тон. Тым больш што ў бягучым годзе, заўважае эксперт, Астана павялічыла здабычу ўласнай нафты да 82 мільёнаў тон.
Па словах эканаміста, пытанне ў кошце сыравіны, якая можа быць невыгоднай для беларускага боку, паколькі Астана прадае нафту па рынкавых цэнах - не менш за 75 працэнтаў ад кошту на гатунак Urals. Масква ж дае Мінску значныя цэнавыя зніжкі.
Аналітык мяркуе, што абедзве краіны маглі б дасягнуць кампрамісу пры разліках у тым выпадку, калі б Беларусь прапанавала прадукцыю, неабходную Казахстану. "Але для раўнацэннага абмену асноўную цікавасць можа ўяўляць толькі беларуская сельскагаспадарчая тэхніка, паколькі яе кошт і абслугоўванне абыходзяцца танней, чым купля імпартнага абсталявання", - кажа Алжас Худайбергенаў.
Вялікую выгаду транзіту казахстанскай нафты для Беларусі маглі б забяспечыць пастаўкі ў рамках трохбаковых своп-кантрактаў з Расіяй і Казахстанам, заўважае эканаміст. У той жа час, на думку эксперта, пастаўкі нафты з Казахстана па расійскай нафтаправоднай сістэме наўрад ці будуць выгаднымі для Расіі. "Крэмль вырашае ўласныя задачы ў сваім палітычным праекце Еўразійскай эканамічнай інтэграцыі, таму ён знойдзе спосабы пакінуць Беларусь у поўнай залежнасці ад расійскіх энерганосьбітаў", - падкрэслівае Худайбергенаў.
Маскве нявыгадна
Загадчык лабараторыі эканомікі мінеральна-сыравіннага сектара Інстытута эканамічнай палітыкі імя Ягора Гайдара Юрый Бабылёў таксама ўпэўнены, што баланс паставак расійскай нафты ў Беларусь на 2013 год будзе абумоўлены як эканамічнымі, так і палітычнымі інтарэсамі Расіі. Эксперт нагадаў, што намер Беларусі закупляць казахстанскую нафту ўзнік у сувязі з рознагалоссямі Масквы і Мінска, калі высветлілася, што частка нафтапрадуктаў, вырабленых з расійскай нафты, экспартавалася беларускім бокам без выплаты экспартных пошлін у бюджэт Расіі.
У той жа час, калі Беларусь мае намер транспартаваць казахстанскую нафту па расійскай тэрыторыі, пагадненне павінна насіць трохбаковы характар, заявіў эксперт. Паводле яго слоў, транзіт нафты з Казахстана ў Беларусь па трубах магчымы ў тэхнічным плане, іншая справа, - наколькі Расія зацікаўлена ў тым, каб яе нафта была выцесненая казахстанскай.
Аналітык падкрэслівае, што Беларусь купляе нафту па ўнутрырасійскіх коштах, што прыводзіць да значных бюджэтных страт для Расіі, закладзеных у самую ідэалогію Мытнага саюза (МС) і Адзінай эканамічнай прасторы (АЭП). "Беларусь атрымала магчымасць сфармаваць буйны прыбытковы сектар эканомікі за кошт перапрацоўкі расійскай нафты, а гэта значыць, што Расія павінна мець іншую выгаду, звязаную, напрыклад, з геапалітычнымі і абароннымі пытаннямі", - перакананы Бабылёў. Ён не выключае, што калі пры абмеркаванні аб'ёмаў паставак нафты для Мінска на 2013 год у комплексе з эканамічнымі будуць разглядацца таксама і іншыя праблемы, то сам працэс расійска-беларускіх перамоваў можа зацягнуцца.
Палітычнае жанглёрства замест рэнтабельнасці
Загадчык сектарам эканомікі фонду "Інстытут энергетыкі і фінансаў" ў Маскве Сяргей Агібалаў скептычна ацэньвае жаданне Мінска перапрацоўваць казахстанскую нафту. "Перавозіць яе ў цыстэрнах па рэйках - дорага і бессэнсоўна", - кажа аналітык. На яго думку, нерэнтабельнай будзе і пастаўка па трубах. Асноўным фактарам эфектыўнасці беларускай нафтаперапрацоўкі эксперт лічыць бяспошлінныя пастаўкі нафты з Расіі па цане ў два разы ніжэй за сусветную. "Калі барэль гатунку Urals каштуе 110 долараў, то для Мінска ён абыходзіцца ў 55 долараў", - тлумачыць Агібалаў.
У Беларусі шмат гаворыцца пра міфічную мадэрнізацыю мясцовых НПЗ і павелічэнне глыбіні перапрацоўкі нафты з цяперашніх 72 да 92 адсоткаў, заўважыў эксперт. На самай справе пры адсутнасці інвестыцый беларуская нафтаперапрацоўчая вытворчасць выпускае шмат таннай прадукцыі - мазуту - і даўно прагарэла б, калі б беларусы працавалі ва ўмовах жорсткай канкурэнцыі і на сыравіне па сусветных цэнах, сцвярджае расійскі аналітык.
Па словах Агібалава, падобная сітуацыя, калі аб'ёмы перапрацоўкі на абодвух беларускіх НПЗ ўпалі ў два разы, і яны працавалі сабе на страту, склалася ў Беларусі ў 2010 годзе з пачаткам паставак нафты з Венесуэлы і Азербайджана. Таму эксперт лічыць расійскія схемы паставак нафты для Беларусі самымі выгаднымі, а заявы Мінска аб пастаўках нафты з Казахстана - не больш чым "палітычным жанглёрствам для ціску на Расію".

Арыгінал артыкула: http://www.dw.de/решит-ли-беларусь-проблему-нехватки-нефти-с-помощью-казахстана/a-16400978?maca=rus-rss-ru-all-1126-xml-mrss