Адзінства і супрацьлегласці. Ці дасягальна аб'яднанне Карэі

Ідэя аб’яднання з’яўляецца складовай часткай нацыяналістычнага пакета, ад якога цяпер ні Сеул, ні Пхеньян не могуць адмовіцца. Аднак апытанні паказваюць, што насельніцтва Паўднёвай Карэі ставіцца да яе ўсё горш. А ў КНДР яго баіцца эліта, не толькі партыйная, але і маладая паўночнакарэйская буржуазія. Адзіны рэальны сцэнар — рэвалюцыйны, але ён разбуральны для паўднёвакарэйскай эканомікі.

27 красавіка ў маленькім памежным пасёлку Пханмунчжом адбылася сустрэча кіраўнікоў дзвюх карэйскіх дзяржаў — прэзідэнта Паўднёвай Карэі Мун Чжэ Іна і Вышэйшага Кіраўніка КНДР Кім Чэн Ына.

Сама па сабе гэтая сустрэча не прынесла канкрэтных вынікаў — ад яе, зрэшты, такіх вынікаў ніхто асабліва і не чакаў, бо сустрэча была не больш чым размінкай перад сапраўднымі перамовамі, якія пачнуцца ў бліжэйшыя тыдні. Тым не менш, акрамя звычайнага ў такіх выпадках пратакольна-дыпламатычнага тэатра, былі падпісаны і чарговыя міжкарэйскія дакументы. У іх, як лёгка здагадацца, гаварылася пра гатоўнасць бакоў захоўваць мір на Карэйскім паўвостраве, а таксама аб іх жаданні рухацца да аб’яднання краіны.

Нічога незвычайнага ў апошняй заяве не было, хоць менавіта яе з асаблівай актыўнасцю сталі цытаваць ў замежных СМІ. Падпісаная ў Пханмунчжоме дэкларацыя па сваёй рыторыцы ня розніцца ад дэкларацый 2000 і 2007 гадоў, не кажучы ўжо пра больш ранніх дакументах, якія падпісваліся ў 1991 і зусім ужо далёкім 1972 годзе. Фраза пра імкненне да аб’яднання і гатоўнасці не пакладаючы рук працаваць над дасягненнем гэтай выдатнай мэты павінна прысутнічаць у любым міжкарэйскім дакуменце — такія ўсталяваліся на Карэйскім паўвостраве правілы палітычнай гульні, мяняць якія ніхто не збіраецца.

Кожны раз, калі Паўночная і Паўднёвая Карэя пачынаюць абменьвацца шырокімі ўсмешкамі, спартыўнымі дэлегацыямі і канцэртнымі групамі, у расійскіх і сусветных СМІ захоплена абмяркоўваецца тэма «аб’яднання Карэі», а часам там нават з’яўляюцца паведамленні пра тое, што «карэйскія дзяржавы вырашылі пачаць працэс аб’яднання». Прынятая ў Карэі рыторыка час ад часу прымаецца за чыстую манету нават сур’ёзнымі людзьмі, паколькі гэтыя людзі не маюць асаблівага прадстаўлення аб рэальным становішчы спраў на Карэйскім паўвостраве.

Слова, якое лашчыць слых

Слова «аб’яднанне» мае ў сучасным карэйскім палітычным слоўніку выключна пазітыўныя канатацыі. Гэты тэрмін і на Поўдні, і на Поўначы выкарыстоўваюць для таго, каб паліткарэктным чынам апісаць кантакты паміж двума Карэямі. Напрыклад, у складзе паўднёвакарэйскага ўрада маецца Міністэрства аб’яднання, якое, па сутнасці, з’яўляецца проста «Міністэрствам па пытаннях адносін з КНДР». У Паўднёвай Карэі навукова-даследчыя інстытуты, якія займаюцца праблемамі КНДР, актыўна выкарыстоўваюць слова «аб’яднанне» ў сваіх назвах. Сапраўды гэтак жа ідуць справы і на Поўначы. На паўночнакарэйскім афіцыйным жаргоне нават супрацоўнікі паўночнакарэйскай выведкі, у поце свайго твару працаўнікі на паўднёвакарэйскай зямлі, называюцца «работнікамі аб’яднання».

Раскол краіны, які фактычна здарыўся ў 1945 годзе і фармальна замацаваны трыма гадамі пазней, афіцыйна не прызнаны ні на Поўначы, ні на Поўдні. І Канстытуцыя КНДР, і Канстытуцыя Рэспублікі Карэя сцвярджаюць, што на ўсёй тэрыторыі Карэйскага паўвострава маецца адзін і толькі адзін законны ўрад. Як лёгка здагадацца, на думку Паўночнай Карэі гэты ўрад знаходзіцца ў Пхеньяне, а на думку Паўднёвай — наадварот, у Сеуле. З пункту гледжання паўднёвакарэйскага заканадаўства, КНДР з’яўляецца нават не «самаабвешчанай рэспублікай», а «антыдзяржаўнай арганізацыяй». З пункту гледжання паўночнакарэйскага ўрада, усё ідзе роўна наадварот: Паўднёвая Карэя з’яўляецца тэрыторыяй, акупаванай Злучанымі Штатамі, на якой дзейнічае марыянэткавы і нелегітымны рэжым.

Абодва бакі часам рабілі вельмі экзатычныя крокі, каб прадэманстраваць, што іх улада распаўсюджваецца на ўвесь Карэйскі паўвостраў. У прыватнасці, па паўночнакарэйскай Канстытуцыі, да 1972 года сталіцай КНДР афіцыйна быў Сеул, у той час як Пхеньян тады належыла лічыць толькі часовай стаўкай паўночнакарэйскага кіраўніцтва. З іншага боку, прэзідэнт Паўднёвай Карэі і па гэты дзень прызначае губернатараў у паўночнакарэйскія правінцыі. Губернатары гэтыя, зразумелая справа, у даручаных ім правінцыях ня з’яўляюцца, але для размяшчэння іх офісаў нават ёсць спецыяльны будынак на блізкай ўскраіне паўднёвакарэйскай сталіцы.

Зрэшты, уся гэтая рыторыка ўжо даўно не мае ніякага дачынення да рэчаіснасці. І на Поўначы, і на Поўдні па-ранейшаму ёсць сілы, якія лічаць аб’яднанне краіны актуальнай, хай і ў перспектыве, палітычнай задачай. Аднак у цэлым на Карэйскім паўвостраве ўсё большы ўплыў мае меркаванне пра тое, што аб’яднанне Поўначы і Поўдня з’яўляецца не толькі непажаданым, але і вельмі небяспечнай справай.

Тым не менш, як ужо гаварылася, клятвы ў вернасці ідэалу аб’яднаньня застаюцца важнай часткай афіцыйнай рыторыкі абодвух карэйскіх дзяржаў — у чым мы чарговы раз пераканаліся 27 красавіка, падчас саміту ў Пханмунчжоме. Звязана гэта ў першую чаргу з тым, што і на Поўначы, і на Поўдні вялікую ролю ў пануючай ідэалогіі гуляе нацыяналізм. Карэйскі этнічны нацыяналізм, зразумела, мае на ўвазе, што ўсе «людзі карэйскай крыві» павінны жыць у адзінай і непадзельнай карэйскай дзяржаве. Таму ідэя аб’яднання з’яўляецца складовай часткай нацыяналістычнага ідэалагічнага пакета, ад якога цяпер ні Сеул, ні Пхеньян адмовіцца не могуць.

Тым не менш апытанні грамадскай думкі паказваюць, што насельніцтва Паўднёвай Карэі ўсё горш ставіцца да ідэі аб’яднання, прычым чым маладзей жыхар Поўдня, тым менш энтузіязму ён праяўляе ў дачыненні да аб’яднання. У прыватнасці, па дадзеных праведзенага Сеульскім дзяржаўным універсітэтам апытання, ў 2016 годзе сярод 20-гадовых паўднёўцаў аб’яднанне краіны лічылі неабходным 36,7%, сярод 40-гадовых так думала 54,2%, а сярод 60-гадовых — 75,4%. Інакш кажучы, сярод 60-гадовых доля прыхільнікаў аб’яднання ў два разы вышэй, чым сярод моладзі.

У КНДР па зразумелых прычынах сацыялагічныя апытанні на такую ​​тэму праводзіцца не могуць, аднак, па наяўных звестках, можна меркаваць, што асаблівага энтузіязму з нагоды стварэння адзінай дзяржавы не назіраецца і на Поўначы — прынамсі, сярод эліты.

Старыя-энтузіясты і студэнты скептыкі

Некалькі спрашчаючы карціну, можна сказаць: стаўленне да праблемы аб’яднання ў Паўднёвай Карэі залежыць у першую чаргу ад узросту. У першым набліжэнні можна вылучыць тры пакаленні паўднёвых карэйцаў, кожнае з якіх адносіцца да аб’яднання па-свойму.

Першая група ўключае ў сябе людзей пажылых, якім цяпер ужо моцна за 60 і якія нарадзіліся ў самым пачатку пяцідзесятых ці раней. Гэта людзі ў сваёй большасці памятаюць (ці хаця б прадстаўляюць па расказах старэйшых братоў і сясцёр) Карэйскую вайну і часы голаду і галечы, што прыйшлі пасля яе. Памятаюць яны і часы «паўднёвакарэйскага эканамічнага цуду», таго імклівага рыўка, які ў 1960-1989 гадах ператварыў адну з самых бедных краін Азіі ў індустрыяльную дзяржаву сусветнага ўзроўню. У многіх з іх ёсць сваякі на Поўначы, а сваё дзяцінства і юнацтва яны правялі ў краіне, у якой памяць пра існаванне адзінай дзяржавы была яшчэ свежая. З іншага боку, гэтыя людзі ў сваёй большасці шчыра падзялялі — так і дагэтуль падзяляюць — ідэалогію агрэсіўнага антыкамунізму, якая ў 1948-1988 гадах не толькі актыўна ўкаранялася зверху, але і карысталася падтрымкай знізу.

Для пажылых жыхароў Поўдня Паўночная Карэя — гэта, безумоўна, частка карэйскай дзяржавы, але гэта адначасова і тэрыторыя, у якой ва ўладзе знаходзяцца злавесныя «камуністычныя бандыты», пад прыгнётам якіх пакутуюць супляменнікі. Для большасці гэтых людзей адзіным прымальным сцэнарам з’яўляецца аб’яднанне краіны па паўднёвакарэйскай мадэлі і пад эгідай Сеула, хоць некаторыя з іх тэарэтычна гатовыя абмяркоўваць і нейкія кампрамісныя варыянты. Аднак і палітычны ўплыў гэтых людзей, і іх доля ў агульнай колькасці насельніцтва цяпер скарачаецца — па чыста біялагічных прычынах.

Другая група — гэта людзі, умоўна кажучы, сярэдняга ўзросту, гэта значыць тыя, хто нарадзіліся прыкладна паміж 1955 і 1975 гадамі. Адукаваная і палітычна актыўная частка гэтага пакалення вучылася ў паўднёвакарэйскіх універсітэтах ў сямідзесятых і васьмідзесятых, то бок у часы, калі радыкальныя леванацыяналістычныя групы дамінавалі ў жыцці вельмі палітызаваных паўднёвакарэйскіх універсітэтаў. Многія з гэтых людзей (прынамсі, іх найбольш адукаваная і сацыяльна актыўная частка) правялі сваё юнацтва, актыўна штудыруючы забароненую літаратуру — працы Маркса, Энгельса, Леніна, Мао Цзэдуна, Чэ Гевары і, вядома ж, Кім Ір Сена. У маладыя гады многія з іх ставіліся да Паўночнай Карэі станоўча, часам нават лічачы Паўночную Карэю узорам для пераймання, дзяржавай, дзе свабодна і шчасліва жывуць рабочыя, сяляне і іншыя простыя добрыя людзі.

Падзеі дзевяностых і двухтысячных прывялі да таго, што былыя бунтары ў сваёй пераважнай большасці моцна расчараваліся ў Паўночнай Карэі. Адмысловы ўплыў на іх аказаў распад сацыялістычнага лагера, роўна як і масавы голад у Паўночнай Карэі ў 1996-1999 гадах. Дадатковы ўдар нанесла і перадача ўлады ў КНДР па спадчыне. У маладыя гады многія з студэнцкіх радыкалаў не вельмі верылі аповедам афіцыйнага друку аб галечы ў КНДР і сямейна-дынастычным характары ўлады ў Паўночнай Карэі, але цяпер сумневаў у гэтым у іх не засталося.

У той жа час не варта лічыць, што цяперашнія пяцідзесяцігадовыя цалкам адмовіліся ад сваіх былых ідэй. Да Паўночнай Карэі яны могуць зараз ставіцца крытычна, аднак і да ліберальна-рынкавай эканомікі, і да Злучаных Штатаў стаўленне ў іх зусім ня бясхмарнае. Менавіта з гэтых людзей, дарэчы, у асноўным і складаецца атачэнне цяперашняга прэзідэнта краіны Мун Чжэ Іна.

Многія з прадстаўнікоў сярэдняга пакалення па-ранейшаму вераць у неабходнасць аб’яднання. У ідэалогіі паўднёвакарэйскага студэнцкага руху 1980-1995 гадоў з радыкальна левай рыторыкай спалучаўся і моцны нацыяналістычны кампанент. Прадстаўнікі сярэдняга пакалення па-ранейшаму спадзяюцца на нейкае кампраміснае дыпламатычнае рашэнне, якое цудоўным чынам прывядзе да стварэння на Карэйскім паўвостраве адзінай дзяржавы — магчыма, канфэдэратыўнай па сваёй прыродзе. Адны варта мець на ўвазе, што па сваім палітычным і сацыяльным ладзе такая дзяржава будзе гібрыдам паміж Поўначчу і Поўднем, а іншыя аддаюць перавагу формулы «адна краіна — дзве сістэмы». 

Калі ж казаць пра тых, каму цяпер менш 40-45 гадоў, гэта значыць пра тых, хто нарадзіўся пазней 1970-1975 гадоў, то іх стаўленне да Паўночнай Карэі можна апісаць як сумесь варожасці і абыякавасці, злёгку неразведзенай напышліва-іранічнай усмешкай. Гэтыя людзі, да ліку якіх адносіцца і большасць цяперашніх студэнтаў, звычайна не адчуваюць асабістай сувязі з Поўначчу. У некаторых з іх, вядома, ёсць сваякі на Поўначы, але пра гэтых сваякоў яны могуць нешта ведаць па пажоўклых фатаграфіях і па расказах бабуль. Па сваім укладзе жыцця маладыя паўднёвакарэйцы куды бліжэй да сваіх французскіх або нямецкіх аднагодкаў, чым да паўночнакарэйскай моладзі. У адрозненне ад сваіх бацькоў гэтыя людзі ў маладыя гады не чыталі нелегальных выданняў Кім Ір Сена, Маркса і Мао. Многія, калі не большасць з іх, прытрымліваюцца поглядаў сацыял-дэмакратычнага кшталту і звычайна галасуюць за левацэнтрысцкія партыі. Аднак у такім яго варыянце левыя погляды не азначаюць ніякіх сімпатый да Поўначы.

Малодшае пакаленне жыхароў Поўдня, у якое, нагадаем, уваходзяць амаль усе, каму цяпер менш 40-45 гадоў, адносіцца да Поўначы проста як да вельмі беднай краіны, якая кіруецца нейкім дзіўным і збольшага смешным чынам. Той факт, што насельніцтва гэтай беднай і дзіўнай краіны таксама размаўляе на карэйскай мове, успрымаецца імі хутчэй як гістарычны парадокс. Аднак і маладое пакаленне з самага ранняга ўзросту расло пад уплывам прапаганды аб’яднання, так што наўпрост кінуць выклік гэтай ідэі вельмі цяжка: такі выклік мог бы стаць выклікам карэйскаму нацыяналістычнага мысленню, якое характэрна і для моладзі (зрэшты, у меншай ступені, чым для старэйшых пакаленняў).

Таму скептыкі знайшлі ў агульным бяспечны варыянт выхаду з гэтага становішча. Не жадаючы наўпрост адмаўляць неабходнасць аб’яднання як палітычнай мэты, маладыя жыхары Поўдня звычайна кажуць, што аб’яднанне краіны, вядома ж, неабходна, але яно не павінна ажыццяўляцца з залішняй паспешлівасцю, да яго трэба рыхтавацца грунтоўна і не спяшаючыся. Такі паварот логікі дазваляе выключыць пытанне аб’яднання з актуальнага парадку дня і адкласці яго на нявызначаную будучыню, не кідаючы ў той жа час прамога выкліку ідэалогіі этнічнага нацыяналізму.

Гэта стаўленне неяк добра сфармуляваў адзін мой паўднёвакарэйскі знаёмы: «Якое аб’яднанне? І галоўнае, навошта? Мне яно не патрэбнае. Я некалькі разоў бываў у Кэсонской прамысловай зоне, ды і ў Пхеньяне адзін раз пабываў. Гэта — не наша краіна. Яны там і гавораць па-іншаму, і думаюць па-іншаму. Яны там нават выглядаюць інакш. Я вам вось што скажу. Яны там усюды панапісалі, што шчасліва жывуць пад мудрым кіраўніцтвам Правадыроў. Вось няхай сабе і жывуць там шчасліва, атрымліваюць асалоду ад гэтага. А аб’яднанне — гадоў праз сто, не раней. Дзвесце — таксама нармалёва».

Аб’яднанне як эканамічная катастрофа

У пачатку 2014 года на сустрэчы з журналістамі тагачасны прэзідэнт Паўднёвай Карэі Пак Кын Хе сказала фразу, якую потым паўтаралі многія: «Аб’яднанне — гэта вялікі поспех» (яна, зрэшты, спажыла гутарковы тэрмін, які, мабыць, лепш было б перакласці як «вялікая пруха»). Мелася на ўвазе, што аб’яднаная Карэя стане эканамічна і палітычна сур’ёзнай сілай, ледзь не вялікай дзяржавай.

Трэба сказаць, што Пак Кын Хе, дачка дыктатара і, адначасова, бацькі «карэйскага эканамічнага цуду» Пак Чон Хі, нягледзячы на ​​свой адносна малады ўзрост, па сваіх палітычных поглядах адносілася да старэйшага пакалення, гэта значыць да тых, каму цяпер каля 70. гэтыя людзі сапраўды ўсё жыццё марылі аб вызваленні Поўначы ад «крывавай чырвонай зграі» і ў сваёй большасці і дагэтуль захавалі упэўненасць у тым, што аб'яднанне прынясе краіне моц і росквіт. Як ужо гаварылася, далёка не ўсе карэйцы падзяляюць гэта перакананне.

На настроі ў сеўльскай эліце вялікі ўплыў аказаў няпросты досвед Германіі, якую ў Паўднёвай Карэі заўсёды ўспрымалі як аналаг падзеленай Карэі. Аб'яднанне Германіі, як вядома, каштавала дорага і было вельмі балючым. Гэтая акалічнасць падштурхнула карэйскіх спецыялістаў на тое, каб падлічыць, у колькі можа абысціся Карэі аб'яднанне.

Стартавыя ўмовы аб'яднання ў Карэі куды горш, чым у Германіі канца васьмідзесятых. Калі верыць аптымістам, то па ўзроўні ВУП на душу насельніцтва Паўднёвая Карэя пераўзыходзіць Паўночную ў 14 разоў, а калі верыць песімістам, то разрыў гэты з'яўляецца ці ледзь не 30-кратным. Нават калі паверыць аптымістам, усё роўна адкрыецца, што разрыў ва ўзроўні ВУП на душу насельніцтва, цяпер існы паміж двума карэйскімі дзяржавамі, з'яўляецца самым вялікім у свеце разрывам паміж двума краінамі, якія маюць агульную сухапутную мяжу. Для параўнання, разрыў ва ўзроўні ВУП на душу насельніцтва паміж Усходняй і Заходняй Германіяй у 1989 году быў усяго толькі двух- або, ад сілы, трохразовым.

На працягу апошніх 25 гадоў паўднёвакарэйскія і заходнія эканамісты неаднаразова спрабавалі ацаніць кошт аб'яднання — то бок, кошт выцягвання Паўночнай Карэі на ўзровень эканамічнага развіцця, параўнальны (не роўны, а проста параўнальны!) з узроўнем Поўдня. Гэтыя ацэнкі далі самыя несуцяшальныя вынікі. Кошт аб'яднання ацэньваецца ў астранамічныя сумы — ад паловы да пяці гадавых ВУП Паўднёвай Карэі. У дадатак досвед зносін з паўночнакарэйскім бежанцамі, якіх зараз на Поўдні больш за трыццаць тысяч, наглядна паказаў, што ў культурным і сацыяльным дачыненні жыхары двух карэйскіх дзяржаў адрозніваюцца адзін ад аднаго значна больш, чым кажуць нацыяналісты.

Часам сцвярджаецца, што аб'яднанне дасць Паўднёвай Карэі (дакладней, паўднёвакарэйскім эканамічным элітам) доступ да паўночнакарэйскіх запасаў карысных выкапняў і да таннай працоўнай сілы. Нажаль, гэтыя сцвярджэнні пры больш дэталёвым разглядзе не вытрымліваюць крытыкі. Паўночная Карэя сапраўды валодае пэўнымі запасамі карысных выкапняў, але гэтыя запасы цяжка назваць рэкорднымі і унікальнымі, так што паўднёвакарэйскія фірмы могуць выявіць, што ім куды прасцей купляць сыравіну на міжнародным рынку.

Не так проста ідуць справы і з нібыта «таннай» паўночнакарэйскай рабочай сілай. У тым выпадку, калі Поўнач і Поўдзень стануць адной дзяржавай, з агульным працоўным заканадаўствам і адзіным рынкам працы, паўночнакарэйская рабочая сіла грунтоўна падаражэе. Улічваючы нізкую прадукцыйнасць працы паўночнакарэйскіх рабочых (вынік іх недастатковай адукацыйнай падрыхтоўкі і іншага прафесійнага досведу), цалкам можа атрымацца, што паўночнакарэйская рабочая сіла ў выніку апынецца нават даражэй, чым працоўная сіла Поўдня.

Усведамленне ўсіх гэтых абставінаў прывяло да таго, што паўднёвакарэйская палітычная і эканамічная эліта стала ставіцца да перспектыў аб'яднання без асаблівай цікавасці. Зрэшты, яе погляды падзяляюцца і большасцю насельніцтва, у першую чаргу моладдзю, якая разумее, што астранамічны кошт аб'яднання будзе фінансавацца ў першую чаргу з кішэняў паўднёвакарэйскіх падаткаплацельшчыкаў, гэта значыць з іх кішэняў.

Партакрат і ценявікі ў адной лодцы

Аб паўночнакарэйскім дачыненні да пытанняў аб’яднання судзіць досыць складана. Аднак, аб’ектыўна кажучы, у паўночнакарэйскай эліты няма ніякіх падставаў для таго, каб марыць аб зліцці ў абдымках з паўднёвакарэйскімі «братамі і сёстрамі». Аб’яднанне краіны, хай і ў форме мяккай канфедэрацыі, прывядзе да таго, што ў Паўночнай Карэі пачне распаўсюджвацца інфармацыя пра росквіт Поўдня — росквіце, зусім неверагодным па мерках паўночнакарэйскага простага люду. Інфармацыя гэтая па сутнасці сваёй з’яўляецца палітычна дэстабілізуючай, і яе распаўсюд можа справакаваць масавую незадаволенасць у краіне. Гэта незадаволенасць, хутчэй за ўсё, будзе накіравана супраць паўночнакарэйскай эліты.

У дадатак, нават калі хваляванняў і магчымай рэвалюцыі на Поўначы атрымаецца пазбегнуць, паўночнакарэйская эліта выдатна разумее слабасць сваіх пазіцый у падобным гіпатэтычным канфедэратыўным саюзе. Нягледзячы на ​​тое што ў апошні час паўночнакарэйская эканоміка паказвала нядрэнныя вынікі, адставанне ад Поўдня застаецца велізарным, так што саюз з Поўднем будзе катастрафічна няроўным.

У апошнія два дзесяцігоддзі вялікую ролю ў паўночнакарэйскай эканоміцы гуляе новая буржуазія, клас прадпрымальнікаў, які ўзнік у 1990-х гадах у выніку паўстыхійнага распаду дзяржаўнай эканомікі савецкага ўзору. Зараз паўночнакарэйская эканоміка шмат у чым з’яўляецца прыватнай, прычым у гады праўлення Кім Чэн Ына працэс прыватызацыі паскорыўся — зараз новай буржуазіі дапамагаюць зверху, без адмысловай агалоскі праводзячы рэформы, падобныя на пераўтварэнні ў Кітаі 1980-х гадоў, і дапамагаючы ценявой эканоміцы, так бы мовіць, ”выходзіць з ценю”.

Аднак маладая паўночнакарэйская буржуазія таксама наўрад ці марыць аб аб’яднанні. У тым выпадку, калі паўночнакарэйскія ўладальнікі абутковых майстэрняў, траўлераў і вугальных шахт апынуцца на адным рынку з паўднёвакарэйцамі, шанцаў канкураваць з паўднёвакарэйскімі гігантамі-чэболь у іх няма зусім, і, як даводзілася пераканацца аўтару гэтых радкоў, многія з іх гэтую акалічнасць цалкам усведамляюць. Таму новая паўночнакарэйская буржуазія, пры ўсёй сваёй нелюбові да старой партыйна-сілавой наменклатурнай эліце, усё роўна разумее: і «партакраты», і «ценявікі» знаходзяцца ў адной лодцы, якую ў іх агульных інтарэсах лепш было б не разгойдваць.

Рэвалюцыйнае аб’яднанне і яго небяспекі

Усё сказанае вышэй не азначае, што аб’яднанне Карэі немагчыма як такое. Яно цалкам магчыма, але адзіны рэалістычны сцэнар аб’яднання Карэі не мае нічога агульнага з той дабратворнай карцінай мірнага і паступовага працэсу, пра які цяпер можна толькі і казаць у паўднёвакарэйскіх (ды і паўночнакарэйскіх) СМІ. Аб’яднанне можа стаць толькі вынікам рэвалюцыі, гэта значыць, у агульным, яно будзе падобным на той варыянт, які быў здзейснены ў Германіі. Гаворка ідзе пра падзенне паўночнакарэйскага рэжыму, за якім рушыць услед аб’яднанне краіны, якое на практыцы з’яўляецца паглынаннем Поўначы багатым Поўднем.

У выпадку з Паўночнай Карэяй было б наіўным разлічваць на тое, што магчымая рэвалюцыя там будзе бяскроўнай і, як казалі ў Усходняй Еўропе, «аксамітнай»: у паўночнакарэйскай эліты няма выйсця, у яе мала шанцаў упісацца ў новы рэжым, так што яна будзе біцца. Зразумела і тое, што паглынанне Поўначы Поўднем апынецца надзвычай балючым і дарагім і з большай доляй верагоднасці ператворыцца ў эканамічную і сацыяльную катастрофу для Поўдня.

Наўрад ці падобны паварот падзей выкліча радасць і на Поўначы. Хутчэй за ўсё, пасля аб’яднання ўзровень жыцця ў Паўночнай Карэі адчувальна ўзрасце. Аднак паслярэвалюцыйны энтузіязм хутка сціхне і, як не раз бывала ў гісторыі, дасць дарогу расчараванням. Паўночнакарэйцы, стаўшы грамадзянамі адзінай дзяржавы, даволі хутка прывыкнуць да новага — прыкметна больш высокага — ўзроўня жыцця, да магчымасці кожны дзень есці чысты рыс, а не апастылую кукурузу. Аднак, абвыкшы да новага жыцця, яны выявяць, што ў адзінай краіне яны апынуліся грамадзянамі другога гатунку і што, хутчэй за ўсё, не толькі яны, але і іх дзеці будуць жыць істотна горш, чым іх паўднёвыя браты і сёстры. Зразумела, што вынікам гэтага стане незадаволенасць аб’яднаннем нават у тых пластах, якія спачатку, хутчэй за ўсё, будуць яго актыўна вітаць і нават, магчыма, змагацца за яго.

Тым не менш такі паварот з’яўляецца магчымым, так што яго нельга выключаць і да яго варта рыхтавацца. Аднак ні аб якім мірным і паступовым аб’яднанні краіны ні цяпер, ні ў агляднай будучыні не можа быць і гаворкі. Насуперак закасцянелага рыторыцы, аб’яднання цяпер не хоча ніхто — акрамя хіба што часткі паўночнакарэйскіх нізоў, меркаванне якіх нікому не цікава і ні на што не ўплывае — прынамсі, пакуль.

Андрэй Ланькоў

Паводле carnegie.ru