Рагозін хацеў канфіскаваць украінскія і іранскія спадарожнікі для баевікоў і расійскай арміі — расследаванне

Памочнік экс-дырэктара «Раскосмасу» Дзмітрый Рагозін падрыхтаваў ліст нібыта ад імя «ДНР» з просьбай вывесці на арбіту ўкраінскі спадарожнік «Лыбідь» для патрэб «рэспублікі».

Пра гэта журналістам «Суспільне» стала вядома са злітай карэспандэнцыі Рагозіна.

Украінскі тэлекамунікацыйны спадарожнік «Лыбідь», на які Украіна ў 2009 годзе ўзяла крэдыт амаль на 300 мільёнаў долараў, пабудавала расійская кампанія «Інфармацыйныя спадарожнікавыя сістэмы», якая ўваходзіць у склад «Раскосмасу». Аднак спадарожнік РФ так Украіне і не аддала. 

Спадарожнік «Лыбідь»

Першапачаткова планавалася, што спадарожнік ва Украіне мусілі запусціць яшчэ ў 2011 годзе, але кошт праекта ўвесь час рос, грошы знікалі (расследаванне высветліла, што яны трапілі на афшорныя рахункі), а спадарожнік нікуды не ляцеў. Тэрміны вываду на арбіту спадарожніка ўвесь час пераносіліся. Апошні тэрмін, зацверджаны ўкраінскім Кабінетам міністраў, — 2019 год. Зроблены спадарожнік некалькі гадоў проста захоўваўся ў Расіі.

Украінскі ўдзел у праекце абмежаваўся стварэннем ракеты-носьбіта, якая даставіла б карабель на арбіту. Яе павінен быў вырабляць Паўднёвы машынабудаўнічы завод (Днепр).

Анексія Крыма ў 2014 годзе стала для Украіны праблемай не толькі палітычнай, але і касмічнай у літаральным сэнсе гэтага слова: кіраванне спадарожнікам «Лыбідь» павінна было адбывацца з тэрыторыі Цэнтра кіравання спадарожнікамі, што размяшчаўся ў Еўпаторыі. У выніку вырашылі будаваць новы Цэнтра кіравання пад Кіевам.

Дык ці запусцілі расіяне «Лыбідь»?

Цяпер Украіна судзіцца з РФ наконт вяртання спадарожніка або грашовай кампенсацыі. Тым часам сам апарат працягвае захоўвацца на расійскім прадпрыемстве.

У чэрвені 2022 года Рагозін, калі яшчэ быў дырэктарам «Раскосмасу», казаў , што ўсе сістэмы «Лыбідь» падтрымліваюцца і «спадарожнік можа быць выведзены на арбіту, калі прыйдзе патрэбны момант». Тады Рагозін адзначыў, што спадарожнік можа быць запушчаны на карысць «вызваленых тэрыторый» Украіны.

10 лістапада 2022 года, паводле расследавання «Суспільне» , памочнік Рагозіна Арцём Мельнікаў даслаў яму ў асабістых паведамленнях дакумент Word з назвай «КА Донбас». У ім на старонцы А4 змешчана просьба запусціць у космас «Лыбідь» для паляпшэння сувязі на тэрыторыі так званай «ДНР» — як для абаронных мэт, так і для ўнутраных спажыўцоў.

У дакуменце няма ні адрасата, ні імя адпраўніка.

«Суспільне» звярнулася ў Дзяржаўнае касмічнае агенцтва Украіны з просьбай распавесці, у якім стане цяпер знаходзіцца судовая справа адносна спадарожніка «Лыбідь» і ці мае яно інфармацыю пра магчымы запуск расіянамі спадарожніка. У дзяржагенцтве, спаслаўшыся на ваеннае становішча, адмовіліся адказваць на пытанні журналістаў.

27 чэрвеня Рагозін перадаў сваёй сакратарцы Наталлі Мохавай вордаўскія дакументы ад дырэктара навукова-вытворчага канцэрна «Барл» Сяргея Баскава. У адным, на імя самога Баскава, нібыта ад кіраўніка ўрада РФ Міхаіла Мішусціна ёсць паведамленне аб «канфіскацыі маёмасці — касмічнага апарата дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі, створанага для Іранскага касмічнага агенцтва» паводле дамовы №505 ад 23 студзеня 2016 года для дзяржаўных патрэб шляхам выкупу». Выкуп — 10,06 млрд расійскіх рублёў.

«З мэтай мірнага ўрэгулявання канфлікту паміж Ісламскай Рэспублікай Іран і Расійскай Федэрацыяй... упаўнаважыць «Барл» прапанаваць IKA: перанесці на тры гады тэрмін перадачы апарата (для стварэння новага апарата); у якасці кампенсацыі прадаставіць ICA права на бязвыплатнае атрыманне рэсурсаў ад выведзенага касмічнага апарата DZZ у памеры 25% на працягу ўсяго перыяду актыўнай эксплуатацыі касмічнага апарата, але не больш за тры гады».

У другім файле знаходзіцца ліст на імя намесніка міністра абароны РФ Аляксея Крываручкі. Ліст не падпісаны, але ў ім дэпутату прапануецца вывесці іранскі касмічны апарат для патрэб «спецаперацыі» ва Украіне.

9 жніўня 2022 года з Байканура быў запушчаны іранскі спадарожнік. СМІ са спасылкай на «Washington Post» пішуць, што ў першыя месяцы спадарожнік будзе выкарыстоўвацца для патрэб расійскіх вайскоўцаў.

Паводле www.bbc.com, suspilne.media