Блогер «Свабоды»: Ахвяр сілавікоў нашмат больш, чым мы думаем

Блогер «Свабоды» Наста Захарэвіч у адмысловай калонцы распавяла аб тым, што ахвяр у беларускіх пратэстаў больш, чым вядома. Прыводзім яе тэкст.

Фрагмент перадсмяротнай запіскі, якую напісаў грамадзянін Расіі, жыхар Лоева (Гомельская вобласць) Сяргей Барысаў. У снежні 2018 году з прычыны высылкі з Беларусі ён ўчыніў самагубства

— Калі «за ўдзел у несанкцыянаваным масавым мерапрыемстве» затрымалі адну маю знаёмую, да яе дамоў прыйшлі з ператрусам. Дома ж была толькі вельмі немаладая маці, і пасля такога сюрпрызу ад уладаў у яе рэзка пагоршылася здароўе, і яна зусім перастала хадзіць.

17-гадовага Цімура сілавікі пабілі так моцна, што медыкам давялося ўвесці хлопца ў штучную кому. Юнак выжыў, і праз некалькі тыдняў яго выклікалі ў Следчы камітэт, адкуль ён зноў трапіў у рэанімацыю. Яшчэ праз некалькі тыдняў яго маці памерла.

Колькасць пацярпелых і ахвяр падаўлення пратэстаў у Беларусі — нашмат большая, чым прынята лічыць. Мы ж звычайна як падлічваем? Бяром тыя смерці, інфармацыя пра якія трапіла ў СМІ і пра якія мы больш-менш дакладна ведаем, што яны звязаныя з дзеяннямі сілавікоў. Але ж так шмат застаецца за кадрам!

Колькі інфарктаў і інсультаў за гэтыя месяцы былі выкліканыя дзяржаўным гвалтам і тэрорам? Колькі сваячак і сваякоў палітвязняў памерлі, бо не вытрымалі ціску і не маглі далей жыць у свеце, дзе іх родных катуюць? Якой колькасьці людзей давялося ўпершыню звярнуцца да псіхатэрапеўта ці псіхіятра праз сімптомы посттраўматычнага разладу? Наколькі пагоршылася сітуацыя з хатнім гвалтам, бо злосць, выкліканую беззаконнем, некаторыя выліваюць на сваіх родных?

Наўрад ці можна нават прыблізна палічыць колькасць людзей, так ці інакш пацярпелых ад здушэння пратэстаў. І колькі чалавек заўчасна памерла, бо іх арганізмы не маглі больш трываць гэты стрэс, мы таксама не можам ведаць. Але дакладна вядома, што Людміла Хлусевіч цяпер на мяжы самагубства і што ў сваёй будучай смерці яна вінаваціць дзяржаву.

Людміле 65 гадоў, яна змагаецца з анкалагічнай хваробай. За апошнія паўгода яна прайшла праз ператрус, прыблізна 10 допытаў, праверку ў адной крымінальнай справе і стала абвінавачанай у іншай справе. Яна займела штодзённыя панічныя атакі, праблемы са сном, трывожнасць, гіпэртанічныя крызы і страціла 9 кілаграмаў. І ўвесь ціск і пераслед дзяржава лічыць адэкватнай рэакцыяй на тое, што жанчына меркавана пакінула абразлівы каментар у адной сацыяльнай сетцы на адрас міліцыянта.

Цяпер, у чаканні суду, яна напісала перадсмяротны ліст: «Вінаватай у маёй смерці прашу лічыць дзяржаву. Так больш жыць не магу. Маё здароўе і жыццё давялі да смерці. Я была хворая, яны пагоршылі мой стан. Дажыла да пенсіі, такіх здзекаў і катаванняў не вытрымала. Жыла сумленна, не крала, не забівала. Мяне забілі, давялі да смерці. Хай усе даведаюцца: мае блізкія, знаёмыя, родныя і сябры».

Я вельмі спадзяюся, што Людміла ўсё ж будзе жыць яшчэ доўга і ў добрых умовах, але ў цэлым баюся, што ў найбліжэйшы час нам варта чакаць хвалі самагубстваў, і што гісторыя Дзмітрыя Стахоўскага, які скокнуў з вакна, — гэта толькі пачатак. Пра сувязь шмат якіх будучых самагубстваў з падаўленнем пратэстаў мы і ведаць не будзем — нехта не пакіне перадсмяротнага ліста, пра кагосці СМІ і тэлеграм-каналы вырашаць не расказваць, каб не выклікаць эфэкт Вертэра — хвалю перайманняў вядомага самагубства.

Якімі б жахлівымі ні выглядалі цяперашнія спісы палітвязьняў, статыстыка па адміністрацыйных справах паводле палітычных артыкулаў і спіс людзей, чые смерці звязваюць з падаўленнем пратэсту, гэта ўсё хіба малая частка агульнай карціны, якую мы цалкам ніколі і не ўбачым. А калі б убачылі, дык не факт, што здолелі б далей з гэтым жыць.

А жыць трэба.