Навошта Пуціну Крым

Уладзімір Пуцін у чарговы раз зрабіў тое, чаго ад яго ніхто не чакаў. Расія дэ-факта ўвяла войскі на Украіну. Падзеі развіваліся гэтак імкліва, што падазраваць імправізацыю няма ніякай магчымасці.



Чэхаславакія 1968 год

У ноч з 26 на 27 лютага невядомыя людзі са зброяй захапілі будынак крымскага парламента ў Сімферопалі і паднялі над ім расійскі сцяг. Парламент Крыму прызначыў рэферэндум аб пашырэнні паўнамоцтваў аўтаноміі і адправіў у адстаўку дзейсны ўрад. Новым прэм'ерам Крыму стаў сябра партыі "Рускае адзінства" Сяргей Аксёнаў (таксама вядомы пад мянушкай "Гоблін"), неадкладна звярнуўся да расійскіх уладаў з просьбай аб абароне. Але яшчэ да гэтага, у ноч з 27 на 28 лютага, у аэрапортах Сімферопаля і Севастопаля з'явіліся дзесяткі людзей з расейскай зброяй і ў форме без апазнавальных знакаў, якія ўзялі пад кантроль памежныя пасты, аэрапорты, ваенныя часткі. Ракетны кацер Чарнаморскага флоту Расіі заблакаваў знешні рэйд Балаклаўскай бухты пад Севастопалем, зачыніўшы выхад у мора для судоў памежнай службы Украіны. А ў Дзярждуму ўнеслі новы закон аб спрашчэння парадку далучэння новых рэгіёнаў да Расійскай Федэрацыі.
 

І толькі пасля гэтага кіраўнік расійскай дзяржавы публічна заявіў аб магчымасці ўвядзення войскаў на тэрыторыю Украіны. "Рашэнне больш палітычнае, заклікана прадэманстраваць нашу рашучасць", — запэўніваюць у Крамлі.
 

Такія падзеі тлумачаць маўчанне Пуціна, які ў апошні час старанна устрымліваўся ад выказванняў наконт таго, што адбываецца ва Украіне. Цяпер, можна лічыць, ён сказаў сваё слова. Мяркуючы па рэакцыі Захаду, такога "ходу канём" мала хто чакаў, хоць эксперты і папярэджвалі аб магчымасці прамога ўмяшання з боку Расіі — у рэшце рэшт, у 2008 годзе з Грузіяй гэта спрацавала.
 

"Спускавым кручком" стала ануляванне Кіевам дамоўленасці былога ўрада і апазіцыі, складзенай пры садзейнічанні Еўрапейскага саюза і з маўклівай згоды Расеі. Момант абраны практычна ідэальна: новыя лідэры, хоць і спрабуюць гаварыць ад імя ўсёй краіны, на самай справе не ўяўляюць Украіну цалкам і наогул занадта занятыя фармаваннем уласнай легітымнымі. Адсутнасць легітымнасці новай улады моцна спрашчае Крамлю задачу: учора Майдан не прызнаў законную ўладу, так якія прэтэнзіі могуць быць да тых, хто не прызнаў ўладу Майдана?
 

У выніку Расія спрабуе ператварыць адно з самых цяжкіх сваіх геапалітычных паражэнняў (урачыстасць арыентаванай выключна на Захад украінскай рэвалюцыі прабівае велізарную дзірку ў ахоўным коле дзяржаў-сатэлітаў ) у перамогу. Пуцін перакананы, што распад Савецкага Саюза быў "найвялікшай геапалітычнай катастрофай" XX стагоддзя. Раскол Украіны на заходнюю і ўсходнюю часткі здольны збольшага аднавіць згублены статус-кво; акрамя таго, гэта лепшая гарантыя яе неўступлення ў ЕС і НАТА. Далучэнне Крыма да Расіі ў гэтай сітуацыі малаверагодна, але гаворка цалкам можа ісці аб яго аўтаноміі. Тады Расія можа больш не хвалявацца пра лёс сваіх ваенных баз.
 

У таго, што адбываецца ў Крыму ёсць і ўнутрыпалітычны аспект. У свядомасці расейскай улады Майдан уключыў не проста сігнал трывогі, а сапраўдную сірэну: сёння рэвалюцыя адбылася на Украіне, але ўжо заўтра, на фоне агульнага пагаршэння сацыяльна-эканамічнай абстаноўкі, можа здарыцца і ў Расіі. Вяртанне (хай ўмоўнае ) Крыма дазволіць умацаваць імідж Пуціна як моцнага лідэра, здольнага адстойваць нацыянальныя інтарэсы і падпарадкоўваць сабе нават неспрыяльныя абставіны. Акрамя таго, гэта добрая аснова для кансалідацыі грамадства супраць "ліберальнай пагрозы" — любыя праявы нязгоды можна кваліфікаваць як спробы апанентаў дэстабілізаваць сітуацыю па ўкраінскім узоры. Масавыя затрыманні на мінулым тыдні ў сувязі з акцыямі пратэсту супраць прысуду фігурантам "балотнага справы" даказваюць: любыя праявы пратэстнай актыўнасці будуць жорстка падаўляцца. Ва ўмовах палітычнай і эканамічнай ізаляцыі, якой Захад пагражае Расеі, патрыятычная кансалідацыя набывае асаблівае значэнне: калі расейцы сутыкнуцца з сур'ёзнымі эканамічнымі цяжкасцямі, іх прасцей за ўсё будзе спісаць на замежных ворагаў.

Пераклад з расейскай мовы