«Выплаціць у штатным рэжыме будзе вельмі цяжка». Сукупны знешні доўг Беларусі б'е рэкорды

Валавы знешні доўг Беларусі на 1 студзеня 2021 года склаў 42,149 млрд. долараў, паведамляе прэс-служба Нацбанка. За мінулы год ён павялічыўся на 1,4 млрд. долараў. Рэфінансаваць і выплаціць наступныя ў гэтым годзе плацяжы па знешніх даўгах урада, банкаў і беларускіх кампаній у штатным рэжыме будзе цяжка, лічыць эксперт TUT.BY.

Сукупны знешні доўг Беларусі перавысіў 42 млрд. долараў. На долю ўрада прыпадае 18,586 млрд. долараў запазычанасці, Нацбанка — 821 млн., банкаў і нябанкаўскіх крэдытна-фінансавых арганізацый — 5,1 млрд., суб'ектаў гаспадарання — 15,4 млрд., вынікае са звестак Нацбанка. Аднак важны не столькі памер знешніх даўгоў ўрада і кампаній, колькі патэнцыял выканання абавязацельстваў па іх.

Беларусь аказалася ў такой эканамічнай сітуацыі, калі, з аднаго боку, назапашаная рэкордная знешняя запазычанасць, з другога боку, істотна пагоршыўся доступ да міжнародных фінансавых рынкаў. На гэтым фоне значна звужаюцца магчымасці для рэфінансавання знешніх даўгавых абавязацельстваў рэзідэнтаў Беларусі, бо становіцца складаней прыцягнуць новыя замежныя рэсурсы.

Гэта ключавы эканамічны выклік для Беларусі ў 2021 годзе. На думку аналітыка даследчай групы BusinessForecast.by Аляксандра Мухі, з пункту гледжання пагашэння і абслугоўвання знешніх даўгавых абавязацельстваў рэзідэнтаў Беларусі бягучы год будзе адным з найбольш цяжкіх за ўсю гісторыю незалежнай Беларусі.

Паводле ацэнак эканаміста, наступныя гадавыя плацяжы асноўнага доўгу і працэнтаў па знешнім доўгу сектара дзяржкіравання, банкаў і суб'ектаў гаспадарання могуць перавысіць 17 млрд. долараў. Такі вялікі памер звязаны ў тым ліку з тым, што ў ім улічваюцца плацяжы, звязаныя з абслугоўваннем, і з-за плацяжоў, тэрмін якіх не ўстаноўлены (калі крэдыторы запатрабуюць іх вяртання). Ва ўмовах палітычнага крызісу і санкцыйнага ціску з боку заходніх дзяржаў рэфінансаваць і выплаціць гэтыя плацяжы ў штатным рэжыме будзе вельмі цяжка.

Адчувальныя для эканомікі плацяжы па вонкавым абавязку ва ўмовах рэзкага пагаршэння доступу да новых знешніх запазычанняў будуць істотна абмяжоўваць тэмпы эканамічнага росту ў Беларусі.

— Калі раней ва ўрада былі валютныя плацяжы па 3-3,5 млрд. долараў па валютным дзяржаўным доўгу і больш за палову гэтай сумы Мінфін мог рэфінансаваць, то цяпер з-за палітычнай сітуацыі немагчыма прыцягнуць новыя знешнія запазычанні на міжнародных фінансавых рынках. А графік плацяжоў па вонкавым абавязку дзяржавы і іншых рэзідэнтаў Беларусі захоўваецца напружаным, — кажа Аляксандр Муха. — У гэтым выпадку праблема замежнай запазычанасці можа закрануць самыя шырокія пласты насельніцтва: работнікаў, якія атрымліваюць выплаты з дзяржаўнага бюджэту, пенсіянераў і асоб, якія атрымліваюць сацыяльныя дапамогі. Таму што ва ўмовах, калі больш значныя сродкі трэба накіроўваць на пагашэнне і абслугоўванне знешняга доўгу, магчымасці ўрада па павышэнні пенсій і заробкаў бюджэтнікаў істотна звужаюцца.

У той жа час узмацняюцца рызыкі, звязаныя з несвоечасовым пагашэннем і абслугоўваннем знешніх даўгавых абавязацельстваў рэзідэнтаў Беларусі. На гэтым фоне ў бягучым годзе можна чакаць росту пратэрмінаванай знешняй запазычанасці рэзідэнтаў Беларусі, адзначае эксперт.