Ці гатовыя беларусы плаціць за лячэнне са сваёй кішэні?

Чаму працадаўцы эканомяць на медыцынскім страхаванні супрацоўнікаў і ці варта ў Беларусі па прыкладзе Грузіі прыватызаваць бальніцы?

Мы чакаем пераменаў

Беларусы незадаволеныя якасцю айчыннага медабслугоўвання. Пра гэта сведчаць вынікі даследаванняў. Паводле розных апытанняў: ад 50% да 80% рэспандэнтаў чакаюць якасных змен у сістэме аховы здароўя.Як адзначае эксперт Беларускага інстытута стратэгічных даследаванняў (BISS) Алена Арцёменка, у першую чаргу насельніцтва чакае паляпшэнне матэрыяльнага забеспячэння медустаноў. Асабліва востра гэтая праблема адчуваецца ў маленькіх гарадах і сельскай мясцовасці. Жыхары рэгіёнаў таксама хочуць, каб медыцынскія паслугі былі ім больш даступныя. Не сакрэт, што ў правінцыйных паліклініках не хапае спецыялістаў. Але рашэнне кадравых пытанняў непарыўна звязана з павышэннем заработнай платы медыцынскім работнікам.
На думку экспертаў, палепшыць сістэму без карэнных змен наўрад ці атрымаецца. На медыцыну ў нашай краіне вылучаецца ўсяго 4-6% ВУП. Гэтага недастаткова нават для падтрымання якаснага ўзроўню аказання медыцынскіх паслуг. Аб развіцці медустаноў з такім фінансаваннем не даводзіцца і марыць.
Яшчэ адна сістэмная праблема: дыспрапорцыя ў напрамку рэсурсаў у стацыянарныя і амбулаторныя ўстановы. Першым вылучаецца значна больш сродкаў.
Алена Арцёменка падкрэслівае, што такая сістэма размеркавання фінансавання была апраўданая ў часы, калі асноўнай прычынай смяротнасці былі інфекцыйныя захворванні. Але зараз галоўная пагроза жыццю беларусаў зыходзіць ад сардэчна-сасудзістых і анкалагічных захворванняў. А гэтыя хваробы выяўляюцца як раз у амбулаторных умовах. Недахоп рэсурсаў павышае нагрузку на амбулаторыі, зніжаючы іх эфектыўнасць.

Насельніцтва саспела для платнай медыцыны?

У Беларусі ў апошні час расце попыт на медыцынскае страхаванне. Шмат у чым гэта адбываецца дзякуючы пэўнай лібералізацыі рынку медыцынскага страхавання і зняцця абмежаванняў для прыватных пастаўшчыкоў такіх паслуг. Аднак тэмпы росту мізэрныя нават на фоне іншых краін з бясплатнай медыцынай. Па дадзеных Сусветнай арганізацыі аховы здароўя, уклад страхавой медыцыны ў беларускую сістэму аховы здароўя не перавышае 0,3%. У іншых дзяржавах, дзе гарантавана бясплатнае медабслугоўванне, гэты паказчык складае ад 1% да 3%.
Увядзенне страхавой медыцыны падтрымлівае 25-30% насельніцтва. Каля 70% апытаных экспертамі BISS кіраўнікоў бізнесу ведаюць пра магчымасць калектыўнага страхавання работнікаў, але толькі 25% з іх гатовыя прадастаўляць такі бонус. Галоўная прычына нежадання ўкараняць страхаванне работнікаў за кошт кампаній — складанае эканамічнае становішча.
Паводле апытанняў, толькі 13% грамадзян гатовыя самастойна аплачваць медстрахоўку. Пры гэтым не менш 27% аказваемых медыцынскіх паслуг насельніцтва аплачвае наяўнымі. Іншымі словамі, амаль траціна беларусаў гатовыя да платнай медыцыне і ўжо ёй карыстаюцца, але пакуль аддаюць перавагу плаціць за кожную аказаную паслугу асобна, а не афармляць страхоўку.
Атрымліваецца, насельніцтва чакае і жадае правядзення рэформаў у ахове здароўя, тэарэтычна гатова перакласці адказнасць за сваё здароўе на сябе і сваю кішэню.

Чаму варта павучыцца ў грузінскіх рэфарматараў?

Як лічаць эксперты, Беларусь мае добрыя стартавыя пазіцыі для пачатку рэформаў медыцынскага абслугоўвання насельніцтва.
Уладам неабходна толькі выбраць курс і вызначыць, якія праблемы вырашаць у першую чаргу.
Напрыклад, Грузія ў рамках кардынальных пераменаў зрабіла акцэнт на страхавую медыцыну. Бясплатным застаўся толькі базавы набор паслуг: хуткая медыцынская дапамога, планавыя аперацыі, частка медыцынскіх абследаванняў. Пры гэтым урад распрацаваў сістэму бясплатных страховак і фінансавай падтрымкі для маючых патрэбу груп насельніцтва: пенсіянераў, людзей з інваліднасцю, дзяцей да шасці гадоў і маламаёмасных.
Каб вырашыць праблему тэхнічнага абсталявання бальніц, грузінскі ўрад правёў іх прыватызацыю. Цяпер разам з галоўным урачом такімі ўстановамі кіруюць менеджэры, якія вырашаюць пытанне выжывання на рынку. Канкурэнцыя, якая з'явілася паміж пастаўшчыкамі паслуг, спрыяе падтрыманню іх якасці. Дзяржава займаецца толькі рэгуляваннем цэн на медыцынскія паслугі, усталёўваючы ліміт на іх рост.
— Пасля рэфармавання сістэмы аховы здароўя выдаткі на яго значна выраслі, — адзначае намеснік міністра працы, аховы здароўя і сацыяльнай абароны Грузіі Заза Сапрамадзэ. — Але разам з гэтым выдаткі сталі мэтавымі — дзяржава зараз забяспечвае рэсурсамі не клінікі, а пакрывае выдаткі на медыцынскае абслугоўванне канкрэтных грамадзян.
Рэформа, якую праводзілі і за кошт замежных інвестыцый, дапамагла рэалізаваць некалькі паспяховых праграм у медыцынскай сферы, напрыклад, масавую і даступную барацьбу з гепатытам С і інфекцыйнымі захворваннямі ў цэлым, лічыць прафесар Грузінскага інстытута грамадскіх спраў Ніно Далідзэ.
Вынікі станоўчага ўплыву рэформаў на здароўе насельніцтва, паводле слоў намесніка міністра аховы здароўя, відаць ужо сёння. Гэта, у першую чаргу, павелічэнне працягласці жыцця больш, чым на тры гады, скарачэнне дзіцячай смяротнасці, больш шырокі ахоп насельніцтва даступнымі медыцынскімі паслугамі. Сярод грузінаў попыт на медыцынскія паслугі вырас, а значыць, падвысіўся і давер да медыцыны ў цэлым. А кошт платных паслуг, па дадзеных міністэрства, паменшыўся больш чым на траціну.

Падводныя камяні паспяховай рэформы

Калі раней грузінская сістэма аховы здароўя лічылася адной з горшых, то пасля кардынальных пераменаў яна апярэджвае большасць краін постсавецкага рэгіёну.
Хоць Заза Сапрамадзэ прызнае, што некаторыя памылкі даводзіцца выпраўляць на хаду. Напрыклад, праца сямейных лекараў, якія замянілі тэрапеўтаў, апынулася практычна непадкантрольнай ведамству, некалькі разоў мяняліся правілы медыцынскага страхавання, клінікі працуюць на рынкавых умовах — у гэта таксама ёсць як пазітыўныя, так і негатыўныя бакі.
Ніно Далідзэ лічыць, што дзяржаўнае медыцынскае страхаванне аказалася не самым рацыянальным рашэннем праблемы даступнасці медыцынскіх паслуг.
— Частка насельніцтва можа дазволіць сабе прыватныя медстрахоўку і аплачваць медыцынскія паслугі, — лічыць яна. — Калі б ўрад не падаваў забяспечаным грамадзянам дзяржаўныя страхоўкі, то зэканоміў бы нямала сродкаў для задавальнення патрэбаў ў даступных медыцынскіх паслугах катэгорый, маючых патрэбу.
Адной з праблем, якую прыйшлося вырашаць па ходу змены медыцынскай сферы, была сітуацыя, калі частка грузінаў, якія падчас першага цыкла рэформы не паспелі аформіць страхоўкі, не маглі дазволіць сабе карыстацца паслугамі бальніц і клінік, якія цалкам перайшлі на платную форму прадастаўлення паслуг. Збольшага для вырашэння гэтай праблемы з'явіліся ваўчары на добраахвотнае медыцынскае страхаванне.
Намеснік міністра працы, аховы здароўя і сацыяльнай абароны Грузіі прызнаецца, што перад сістэмай аховы здароўя стаяць новыя выклікі. Каб ахова здароўя працавала больш эфектыўна, ведамству даводзіцца рэгулярна вырашаць праблемы, якія ўзнікаюць.

Страхаванне можа стаць мостам для рэфармавання аховы здароўя

Спецыялісты падкрэсліваюць, што наяўнасць палітычнай волі кіраўніцтва краіны адыграла немалаважную ролю ў рэфармаванні сістэмы грузінскай аховы здароўя.
Менавіта гэтага не хапае Беларусі. Па словах Алены Арцёменка, ніякіх радыкальных змяненняў у сістэме беларускай аховы здароўя ў бліжэйшы час не прадбачыцца.
— Раз у Беларусі не чакаецца палітычнай волі ў напрамку таго, каб радыкальна рэфармаваць сістэму, то наш шлях — максімальна развіваць платныя медыцынскія паслугі, якія аплачваюцца наяўнымі, і страхавую медыцыну, — лічыць Алена Арцёменка.
Як лічаць эксперты, добраахвотнае медыцынскае страхаванне можа стаць мостам для рэфармавання сістэмы аховы здароўя Беларусі. Калі вырасце попыт на медыцынскае страхаванне сярод насельніцтва, то і прадпрыемствы будуць ахвотней ісці на ўкараненне калектыўнага страхавання.
Праўда, улічваючы хісткасць эканамічнага становішча беларусаў, наўрад ці, варта чакаць, што сістэма медыцынскага страхавання ў нашай краіне ў бліжэйшы час будзе істотна пашырацца.
Паводле zautra.by