Мінскія «Асанжы»: як двое беларусаў жывуць у пасольстве Швецыі

«Мы не шкадуем пра сваё рашэнне. У нас не было выбару», — кажа Уладзіслаў Кузнечык. Разам з бацькам ён ужо два месяцы знаходзіцца ў будынку пасольства Швецыі ў Мінску. Яны прыехалі сюды 11 верасня, каб папрасіць палітычнага прытулку, а калі ў дамафон ім адказалі, што дапамагчы не могуць, Кузнечыкі пералезлі цераз плот. З тых часоў тэрыторыю дыппрадстаўніцтва яны не пакідалі.

Віталь і Уладзіслаў Кузнечыкі

Віталь і Уладзіслаў Кузнечыкі


Кузнечыкаў абвінавачваюць у гвалце ў дачыненні да супрацоўнікаў міліцыі падчас мірнай акцыі пратэсту ў Віцебску. У сярэдзіне кастрычніка Камітэт супраць катаванняў ААН папрасіў Швецыю не выдаваць уцекачоў беларускім уладам. Як жывуць і чаго дамагаюцца мінскія «Асанжы», Уладзіслаў Кузнечык распавёў DW.

«Мы ў бяспецы, умовы пражывання добрыя. З сям’ёй маем зносіны кожны дзень па відэасувязі. У мяне двое дзяцей, яны вельмі сумуюць, пастаянна пытаюцца, калі мы прыедзем», — распавядае Уладзіслаў Кузнечык.

Уладзіславу — 29 гадоў, яго бацьку, Віталю — 47. У Віцебску ў іх быў сямейны бізнэс — некалькі гандлёвых кропак з жаночым адзеннем. Жыццё абодвух змянілася 6 верасня. У той дзень міліцыя жорстка затрымлівала ўдзельнікаў мірных пратэстаў. «Я ўбачыў, што б’юць майго бацьку, уварваўся ў натоўп сілавікоў і цудам выратаваў яго. Потым мы адразу сышлі, бацька нічога не бачыў — яму распылілі ў вочы пярцовы газ. Бацька нікога не чапаў, ёсць шмат сведак, у тым ліку, журналісты», — успамінае Уладзіслаў.

Кадры разгону, дзе бацька і сын Кузнечыкі апынуліся на першым плане, растыражавалі многія беларускія СМІ, таму пасля 6 верасня дома яны не з’яўляліся. «Ужо праз дзень нас сталі шукаць, сачылі за маёй жонкай, прыходзілі па месцы прапіскі, да бабулі. Праз знаёмых мы даведаліся, што ў дачыненні да нас пачалі праверку ў рамках крымінальнай справы аб нападзе на міліцыянтаў», — распавядае Уладзіслаў.

Фота разгону ў Віцебску. На зямлі — Віталь Кузнечык 

Фота разгону ў Віцебску. На зямлі — Віталь Кузнечык 


Мужчыны асцерагаліся, што калі іх затрымаюць, то будуць біць. Бегчы з Беларусі, упэўнены Кузнечык, яны б не змаглі: «Разумелі, што праз мяжу нас не прапусцяць. Ведалі, што Швецыя — адна з самых гуманных еўрапейскіх краін. У нас быў адрас амбасады, мы прыехалі туды, патэлефанавалі ў дамафон, але нам сказалі, што нічым дапамагчы не могуць. Баяліся, што ў любы момант могуць затрымаць, таму вырашылі пераскочыць праз плот».

У двары яны прабылі больш за дзесяць гадзін. За гэты час да амбасады прыязджаў АМАП, сілавікі патрабавалі, каб ім выдалі Кузнечыкаў, але гэтага не адбылося. Уладзіслаў і Віталь паспелі звязацца з беларускімі і замежнымі СМІ, у тым ліку далі інтэрв’ю шведскім журналістам.

«Мы праседзелі ў двары да позняга вечара. Вырашалася пытанне, нам начаваць на вуліцы або ў амбасадзе. У выніку нас пусцілі ў памяшканне, — кажа Уладзіслаў. — Мы не шкадуем аб сваім рашэнні. У нас не было выбару. Мы разумелі, што нам, як мінімум, пагражае турма».

Пасля мітынгу 6 верасня ў дачыненні да абодвух жыхароў Віцебска распачатая адміністрацыйная справа за ўдзел у несанкцыянаваных масавых мерапрыемствах, а таксама праверка па факце нападу на супрацоўнікаў міліцыі. Ужо 15 верасня Кузнечыкі апынуліся абвінавачанымі па крымінальнай справе па арт. 364 КК (Гвалт альбо пагроза ўжывання гвалту ў дачыненні да супрацоўніка органаў унутраных спраў), тады ж абодвух абвясцілі ў вышук. Праўда, іх адвакат Вадзім Драздоў, які знаходзіцца ў Швейцарыі і бязвыплатна дапамагае Кузнечыкам, даведаўся пра гэта толькі ў пачатку лістапада з дапамогай беларускіх калег.

Баючыся крымінальнага пераследу і гвалту з боку міліцыі, Уладзіслаў і Віталь ужо два месяцы жывуць у шведскай амбасадзе ў Мінску. Тут, кажа Уладзіслаў, і ён, і яго бацька адчуваюць сябе ў бяспецы. Умовы пражывання ў пасольстве добрыя — для іх адвялі ў пакой, дзе ёсць ложкі, душ, прыбіральня, пральная машына, мікрахвалеўка, электрачайнік. Для заняткі спортам — турнік, штанга, гіры. Ежу прыносяць ужо гатовую — застаецца толькі разагрэць.

Пасольства Швецыі ў МІнску

Пасольства Швецыі ў МІнску


«Мы ўсталявалі рэжым дня: прачнуліся, робім зарадку, снедаем, потым чытаем і глядзім незалежныя СМІ, увечары займаемся спортам. За навінамі сочым кожны дзень — для нас вялікая падтрымка ведаць, што народ Беларусі не здаецца, змагаецца з несправядлівасцю. Я вяду дзённік, у які запісваю галоўныя падзеі ў краіне і нашага жыцця», — расказвае Уладзіслаў.

У сярэдзіне кастрычніка Сакратарыят Упраўлення Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека даслаў ліст ад Камітэта супраць катаванняў па сітуацыі з Кузнечыкамі. Фактычна гэта забарона на перадачу Кузнечыкаў уладам Беларусі, лічыць адвакат Вадзім Драздоў. Таксама ён адзначыў, што далейшы лёс абодвух жыхароў Віцебска застаецца на меркаванне ўладаў Швецыі.

Уладзіслаў Кузнечык, у сваю чаргу, кажа, што з’язджаць ні яны, ні сям’я не хацелі б, і калі ўлада зменіцца, застануцца на радзіме: «Мы гатовыя разгледзець любую краіну для эміграцыі. Аднак найлепшы варыянт, калі ў Беларусі зменіцца ўлада, з нас здымуць усе абвінавачванні, і мы зможам застацца».