«Нас не запрашалі ні на ранішнікі, ні ў летні лагер»: як дзеці з аўтызмам і іх бацькі сутыкаюцца з дыскрымінацыяй

Мамы дзяцей з аўтызмам распавялі «Салiдарнасцi» аб тым, як сутыкнуліся з дыскрымінацыяй дзяцей з-за дыягназу.



«Мы хочам, каб педагогі ведалі: дзіця з аўтызмам можа нарадзіцца ў любой сям’і»

Ганна Ляўкова, мама васьмігадовага Ціхана, была шакаваная, калі ва ўпраўленні адукацыі Барысаўскага райвыканкама пачула ад супрацоўніцы крыўдныя словы на адрас бацькоў дзяцей з асаблівасцямі псіха-фізічнага развіцця.
— Я прыйшла ва ўпраўленне адукацыі з нагоды пераводу малодшага дзіцяці ў іншы дзіцячы садок. Мы зайшлі ў кабінет з іншай мамай, якая сказала, што хоча перавесці сваё дзіця з інтэграванай групы дзіцячага садка ў масавую, таму што яе не задавальняе стаўленне да нарматыпічных дзецей.
Паводле яе слоў, выхавальніца надае ўсю ўвагу дзецям з асаблівасцямі. «Чаму наша група інтэграваная, а суседняя — не?» — спытала мама.
Ганна ня стрымалася і адказала, што хутка ўсе групы будуць інтэграваныя, дзяцей з асаблівасцямі вельмі шмат.
— Супрацоўніца ўпраўлення адукацыі заявіла, што гэта таму, што бацькі самі вінаватыя, што ў іх такія дзеці. Яна мела на ўвазе, што бацькі вядуць амаральны лад жыцця, а потым у іх нараджаюцца дзеці з асаблівасцямі развіцця.
Я была ў шоку. Ладна, проста недасведчаны чалавек, але супрацоўнік аддзела адукацыі нясе гэтую інфармацыю ў масы ...
Сказала супрацоўніцы, што яна не мае рацыі, і ніхто не застрахаваны ад нараджэння дзіцяці з асаблівасцямі. І дадала, што ў мяне такі сын (у Ціхана аўтызм).

Ганна абмеркавала гэтую сітуацыю з мамамі дзяцей з аўтызмам з Барысава.
— У нашай групе ў бацькоўскім мэсенджеры 73 чалавекі. Практычна ўсе мы ведаем адзін аднаго, маем зносіны, сустракаемся, падтрымліваем інфармацыйна і псіхалагічна. У нас ёсць доступ да велізарнай колькасці літаратуры, якая карысная і спецыялістам, і бацькам. Мы разам шукаем шляхі карэкцыі нашых дзяцей.
Усе бацькі былі абураныя тым, што я пачула ў выканкаме. Мы вырашылі сустрэцца з кіраўніцтвам упраўлення адукацыі і данесці нашу пазіцыю.
Пасля гэтай сустрэчы начальнік упраўлення адукацыі сказаў бацькам, што з супрацоўніцай правялі гутарку, больш падобнае не паўторыцца, яна выбачаецца і будзе сачыць за тым, што яна гаворыць.
— Мы дамовіліся, што я выступлю на савеце ўпраўлення адукацыі, у якім возьмуць удзел загадчыкі дзіцячых садкоў і дырэктары школ. Наша мэта — данесці інфармацыю аб аўтызме да ўсіх супрацоўнікаў устаноў адукацыі.
Мы хочам, каб педагогі ведалі: дзіця з аўтызмам можа нарадзіцца ў любой сям’і. Да гэтага часу не існуе адназначнай тэорыі, якая б тлумачыла прычыны ўзнікнення аўтызму.
Дакладна вядома, што аўтызм не залежыць ад геаграфічнага, расавага, нацыянальнага фактараў, ад інтэлектуальнага і сацыяльнага статусу бацькоў і многіх іншых момантаў, — кажа Ганна.

«Нам хутка арганізавалі хатняе навучанне. Нібы дзіця трэба ізаляваць ад грамадства»

Вольга, мама васьмігадовага Дзяміда са Слуцка, з болем успамінае, як яе сын год таму пайшоў у першы клас і праз два тыдні яго вучоба ў сценах школы скончылася.
— Сын не змог уключыцца ў вучэбны працэс. Ён не выконваў інструкцыі настаўніцы. Калі яна казала адкрыць кнігу, дастаць сшытак, напісаць нешта, ён яе не чуў. Для яго яе гаворка была як фон.
Дзямід не разумеў школьных правіл: што можна рабіць на перапынку, а што трэба на ўроку. Калі ён пачынаў маляваць на перапынку і не паспяваў скончыць, Дзёма працягваў на ўроку. Тады настаўніца адбірала ў яго малюнак. Сын пачынаў псіхаваць, маглі ляцець школьныя прадметы з парты.
Педагог распавядала, што калі яна яго выклікала да дошкі ў першыя два тыдні, ён ішоў валюхаючыся, крыўляючыся. Даходзіў да дошкі і ўразаўся ў яе. Дзеці смяяліся, а настаўніца адпраўляла яго за парту. Маўляў, няма чаго з цябе ўзяць.
Дзеці дражнілі сына, казалі: зараз парвем твой малюнак. Ён у адказ мог штурхнуць або стукнуць.
Настаўніца тупала нагой, калі дзеці шумелі. Сын яе перадражніваў.
Калі на адным з урокаў з сынам за партай сядзела завуч, ён пісаў у сшыткі, глядзеў у кнігу. Вось так магло б быць, калі б у сына быў ц’ютар, які б яму дапамагаў адаптавацца да новага асяроддзя, наладзіць камунікацыю.
На той момант у нас не было ні дыягназу, ні дапамогі.
Па словах Вольгі, адміністрацыя школы спрабавала абараніць настаўніка і стварыць умовы для яе працы, каб яна не аддавала ўвагу толькі аднаму нязручнаму хлопчыку.
— Завуч сказала: вам, напэўна, трэба ісці на надомнае навучанне. Потым казалі: ён не прайшоў адаптацыю. Хоць адаптацыя займае ад трох месяцаў да паўгода. А сын правёў у школе два тыдні.
Вольга перавяла сына ў іншую школу.
— Нам хутка арганізавалі хатняе навучанне. Мяне гэта пакрыўдзіла. Як быццам тваё дзіця трэба ізаляваць ад грамадства. Для мяне гэта было прыніжэннем.
Маё дзіця выкінулі з соцыума — сядзіце дома. Нас не запрашалі ні на ранішнікі, ні ў летні лагер.
Да школы мой сын годна сябе паводзіў у грамадскіх месцах. Я хаджу з ім у краму, ён не валяецца на падлозе, не крычыць і не патрабуе цацкі ці пакупкі. Дзёма хадзіў у дзіцячы сад.
Выходзіць, для сістэмы адукацыі прасцей перавесці нязручных дзяцей з непажаданым паводзінамі на хатняе навучанне, чым арганізаваць для іх навучанне ў школе.