Сівіцкі: Расійска-украінскі канфлікт можа перарасці ў рэгіянальную вайну, у тым ліку на тэрыторыі Беларусі

Дырэктар Цэнтра стратэгічных і знешнепалітычных даследаванняў Арсеній Сівіцкі не выключае, што ў наступным годзе Беларусь можа быць паўнавартасна ўцягнутая ў расійска-украінскую вайну. І больш за тое, па нашай тэрыторыі можа быць нанесены і ядзерны ўдар.

siwicki210302_he4av.jpg


Эксперт распавёў Филину, як мабілізацыя ў Расіі можа паўплываць на дынаміку вайны ў Украіне, эскалацыю супрацьстаяння, і што насамрэч трэба рабіць кіраўніцтву Беларусі.

— Раней вы не выключалі, што дзякуючы поспехам на Харкаўшчыне УСУ ўжо да канца гэтага года змогуць адсунуць лінію фронту да межаў, папярэдніх 24 лютага 2022 года. Як на падобныя прагнозы можа паўплываць абвяшчэнне мабілізацыі ў Расіі і «рэферэндумы» на акупаваных тэрыторыях? Працэсы запаволяцца або, наадварот, паскорацца?

— Я чакаю, што ўкраінскі бок працягне контрнаступленне ў бліжэйшыя дні-тыдні, нягледзячы на так званую частковую мабілізацыю і «рэферэндумы». Пры гэтым асноўныя поспехі УСУ паспрабуюць развіць менавіта ў Данецкай і Луганскай абласцях, а не на поўдні, карыстаючыся значным адводам расійскіх войскаў з Данбаса для ўзмацнення груповак войскаў у Херсонскай і Запарожскай абласцях.

Такім чынам, да моманту, калі Крэмль правядзе так званыя «рэферэндумы» на акупаваных тэрыторыях, поўны кантроль над тэрыторыямі Данецкай і Луганскай абласцей будзе аспрэчаны, не кажучы ўжо пра Херсонскую і Запарожскую вобласці, поўны кантроль над якімі ні разу і блізка не ўдавалася дасягнуць. Раней расійскае палітычнае кіраўніцтва ставіла мэту ўсталяваць поўны кантроль над Данецкай і Луганскай абласцямі да верасня напярэдадні правядзення «рэферэндумаў». Аднак гэта ўжо таксама з вобласці фантазій.

Таму для УСУ цяпер адкрываецца акно магчымасцяў з-за таго, што хуткага і якаснага эфекту ад мабілізацыі расійскаму боку дамагчыся будзе немагчыма. Спатрэбіцца некалькі тыдняў-месяцаў для якаснага навучання і падрыхтоўкі новых рэзерваў з ліку мабілізаваных.

Вядома, нельга выключаць, што расійскае камандаванне ў спешцы вырашыць зараз кінуць мабілізаваныя рэзервы на кантроль расцягнутых участкаў лініі фронту на Данбасе. Іншы варыянт — адразу накіроўваць мабілізаваных на даўкамплектаванне ўжо разгорнутых на тэрыторыі Украіны батальённых тактычных груп, многія з якіх укамплектаваныя ўсяго на 40-50%. Аднак у абодвух выпадках гэтыя крокі не спыняць контрнаступленне ВСУ з-за нізкага баявога духу і баяздольнасці расійскіх падраздзяленняў.

Больш за тое, ужо ў кастрычніку чакаюцца першыя маштабныя пастаўкі ўзбраенняў для патрэб УСУ з боку ЗША ў рамках закона аб ленд-лізе.

У той час як расійскі бок блізкі да вычарпання запасаў боепрыпасаў, зносу ствалоў артылерыі, мае сур'ёзныя страты ў бронетэхніцы, якія не так проста папоўніць, украінскі бок валодае ўсімі неабходнымі рэсурсамі для працягу контрнаступлення да канца года, пасля чаго магчыма дасягненне аператыўнай паўзы.

Сэнс правядзення «рэферэндумаў» і ўключэння акупаваных тэрыторый Украіны ў склад Расіі па іх выніках заключаецца ў тым, што Крэмль такім чынам павышае стаўкі ў канфлікце. Цяпер Масква атрымлівае нагоду пагражаць ужываннем тактычнай ядзернай зброі супраць Украіны, у выпадку, калі УСУ не адмовяцца ад планаў далейшага контрнаступлення пасля «рэферэндумаў» ужо на «уключаных» у склад РФ украінскіх тэрыторыях. Аднак да падобнага сцэнару сёння гатовыя — як у самой Украіне, так і асноўныя саюзнікі па кааліцыі Рамштайн.

Так што Крэмль знаходзіцца ў становішчы цугцванга — любы далейшы ход на абвастрэнне, уключаючы сцэнар ядзернай эскалацыі, пагаршае становішча Расіі на міжнароднай арэне, яе перамоўную пазіцыю для дыпламатычнага гандлю, а таксама ўзмацняе рызыкі дэстабілізацыі ўнутрыпалітычнай сітуацыі, уключаючы ўнутрыэлітны раскол і пераварот.

— Як наплыў расійцаў, якія бягуць ад прызыву ў армію, можа паўплываць на ўнутраную сітуацыю ў Беларусі? А таксама, напрыклад, у Грузіі, дзе асела нямала беларусаў — як на іх гэта можа адбіцца?

— Відавочна, што жыхары буйных гарадоў, прадстаўнікі сярэдняга класа будуць спрабаваць пакінуць тэрыторыю Расіі, каб пазбегнуць мабілізацыі. Пакуль што для іх захоўваецца шчыліна, так як асноўная маса мабілізуемага саставу прызываецца цяпер з дэпрэсіўных рэгіёнаў, малых гарадоў і паселішчаў. Асноўнымі напрамкамі эміграцыі стануць тыя постсавецкія краіны, з якімі ў Расіі ёсць сухапутная мяжа, уключаючы, натуральна, і Беларусь.

Аднак ужо ў хуткім часе гэтая шчыліна можа закрыцца, а беларускія ўлады пачнуць выдвараць з Беларусі расійскіх грамадзян, якія падлягаюць мабілізацыі, на запыт расійскага боку.

Мэта падобнай эміграцыі заключаецца ў тым, каб «залегчы на дно», умоўна кажучы. Таму нейкіх сур'ёзных праблем і канфліктных сітуацый, якія прыцягваюць увагу, яны ствараць не павінны. Аднак варта чакаць некаторых эканамічных наступстваў — напрыклад, значнага росту коштаў на арэнднае жыллё.

Я не выключаю, што шэраг краін увядзе для такіх расійскіх грамадзян аналагі «залатых пашпартоў», падаючы пратэкцыю ад дэпартацыі на запыт расійскага боку ці нават грамадзянства ў абмен на пэўныя сумы інвестыцый.

— Ці варта ўладам Беларусі, улічваючы дынаміку развіцця падзей, пачынаць рыхтаваць беларусаў да жыцця ва ўмовах ваеннага часу? Умоўна кажучы, заклікаць іх рыхтаваць неабходныя харчы, уладкоўваць сховішчы і гэтак далей?

— На жаль, апошнія падзеі паказваюць на тое, што расійска-украінскі канфлікт мае ўвесь патэнцыял для трансфармацыі ў рэгіянальную вайну ўжо ў 2023 годзе, у тым ліку за кошт пашырэння тэатра ваенных дзеянняў на тэрыторыю Беларусі.

Таму пры падобных ацэнках ваенна-палітычнага становішча падрыхтоўка да вядзення ваеннага становішча і практычнай рэалізацыі плана абароны краіны з'яўляецца натуральнай і лагічнай рэакцыяй.

Аднак праблема заключаецца ў тым, што Беларусь не мае магчымасці ўплываць на дынаміку гэтага канфлікту, у той час як Расея губляе кантроль над эскалацыяй, калі кожнае павышэнне ставак з боку Крамля прыводзіць да адваротнага эфекту — не дээскалацыі з боку Украіны і Захаду, а іх гатоўнасці рэагаваць таксама павышэннем ставак да пераможнага канца.

У выніку ў гэтай логіцы рана ці позна Украіна пры падтрымцы кааліцыі Рамштайн перанясе ваенныя дзеянні на тэрыторыю Беларусі.

Да таго ж, калі разглядаць сцэнар ядзернай эскалацыі канфлікту, гэта значыць нанясення Расіяй тактычнага ядзернага ўдару па Украіне, ён азначае новы віток развіцця канфлікту. І ён прадугледжвае не толькі ўступленне ЗША і іх саюзнікаў па кааліцыі Рамштайн у прамы канфлікт з Расіяй і Беларуссю, але і нанясенне зваротнага ракетна-ядзернага ўдару па беларускай тэрыторыі.

Процідзейнічаць гэтаму сцэнару будзе немагчыма ваеннымі спосабамі. Таму ў такой сітуацыі лепш за ўсё звярнуцца да парадаў кітайскіх стратэгаў, перафразуючы вялікага Сунь Цзы: калі ў цябе недастаткова сіл для вядзення вайны, неабходна ўхіліцца ад яе.

Такім чынам, адзіны спосаб прадухіліць гэтую катастрофу — выхад з вайны, уступленне ў перамовы з Украінай і яе саюзнікамі па кааліцыі Рамштайн, у тым ліку па гарантыях бяспекі і абавязацельствах не пераносіць ваенныя дзеянні на тэрыторыю Беларусі, вывад расійскіх войскаў, прыцягненне нашых іншых стратэгічных партнёраў для стабілізацыі ваенна-палітычнай сітуацыі, уключаючы Кітай і Турцыю (напрыклад, праз разгортванне міратворчай місіі ААН з іх удзелам) і гэтак далей.