«Будзе стымуляваць безгаспадарчасць у сферы ЖКГ». Эксперты — аб дармаедскім дэкрэце

Урад, як і абяцаў, вызначыў, хто будзе лічыцца дармаедам і чым пагражае гэты статус. Спіс тых, хто трапіць пад дзеянне дэкрэта № 1, складуць да 1 снежня, а дакладны спіс ЖКП, за якія трэба будзе плаціць па поўных тарыфах, — агучаць пазней.

Не выключана, што акрамя ЖКП дармаеды будуць цалкам аплачваць і некаторыя іншыя паслугі. FINANCE.TUT.BY пагаварыў з экспертамі і даведаўся, што яны думаюць пра новую рэдакцыю дэкрэта.

«Незразумела, якім чынам камісія можа паспрыяць пошуку працы»

— Аплата па поўным тарыфе за жыллёва-камунальныя паслугі — гэта быў адзіны даступны варыянт. Ён неідэальны і з масай недахопаў, але адзіны даступны — астатнія былі вельмі складаныя ў рэалізацыі і шмат у чым супярэчылі Канстытуцыі. Але пры гэтым варыянт недоўгатэрміновы і праз некалькі гадоў будзе ўжо неактуальны, так як урад плануе неўзабаве выйсці на стоадсоткавую аплату асноўных паслуг, — лічыць Кацярына Борнукова, эксперт Беларускага эканамічнага даследча-адукацыйнага цэнтра BEROC
Эксперт кажа, што «камісіі па дармаедам наўрад ці дапамогуць чалавеку знайсці працу».
— Гэта такая бюракратычная бязглуздзіцца. Для дапамогі ў пошуку працы ў нас ёсць біржа працы і банк вакансій. Незразумела, якім чынам тут можа паспрыяць камісія. З іншага боку, яна можа дапамагчы людзям, якія сапраўды патрапілі ў складаную сітуацыю, напрыклад, даглядаюць за хворымі сваякамі. Але зноў жа, камісіі будуць працаваць абсалютна па-рознаму ў розных раёнах, і ў выніку атрымаецца незразумела што.
Ці хопіць чалавеку трох месяцаў, каб знайсці новую працу пасля звальнення, залежыць ад эканамічнай сітуацыі ў краіне, тлумачыць Кацярына Борнукова. Нагадаем, беларусаў, з якімі спынены працоўныя адносіны, — на працягу квартала, наступнага за кварталам, у якім адбылося звальненне, не будуць адносіць да незанятых у эканоміцы.
— Відавочна, што калі мы кажам пра крызіс, які быў у 2015-2016 гадах, гэтага часу недастаткова. У эканамічна добрыя часы можна знайсці працу за 3 месяцы, але проста няма сэнсу адміністрацыйна укарочваць або стымуляваць гэты працэс. Вельмі важна, каб людзі выбіралі тую працу, якая ім падыходзіць, і для якой яны падыходзяць. Гэта частка максімізацыі прадукцыйнасці працы. Калі знаходзіць абы якую працу толькі дзеля таго, каб не патрапіць у дармаеды, гэта ні да чаго добрага не прывядзе.

«Яснасці ў статусе дармаеда не дадалося»

Старэйшы аналітык Альпары Вадзім Іосуб кажа, што ўдакладненні па дэкрэце № 1 атрымаліся чаканымі.
— Яснасці ў статусе дармаеда не дадалося. Больш за тое ён стаў яшчэ менш вызначаны і зразумелы, чым у першым варыянце дэкрэта мінулага года, — лічыць Вадзім Іосуб.
Аналітык адзначае, што ў старым дэкрэце было зразумела, што, да прыкладу, людзі, якія праводзяць больш за паўгода за мяжой, ці вучацца за мяжой, не з'яўляюцца дармаедамі. У новым жа на гэта указанняў няма.
— Першапачаткова было шмат пытанняў наконт таго, як плаціць поўны кошт паслуг тым, у каго ў сям'і хтосьці дармаед, а хто-то няма, — задаецца пытаннем Вадзім Іосуб. — Гэта значыць нічога ясней не стала. Не выключана, што гэта могуць спусціць на камісіі па працы з дармаедамі, каб яны дадумвалі, як гэтую кашу рэалізоўваць. Як мне здаецца, нічога добрага з гэтага не выйдзе.
Эксперт падкрэслівае, што вырашыць пытанні беспрацоўя гэты дакумент ніяк не дапаможа.
— Адзінае рашэнне — стварэнне новых працоўных месцаў, — упэўнены аналітык. — Калі новых працоўных месцаў няма, колькі дэкрэтаў не пішы, беспрацоўі ты гэтым не дапаможаш. А стварэнню рабочых месцаў дэкрэт не спрыяе зусім. Падобна на тое, што ідэалогія дэкрэта накіравана на тое, каб матываваць людзей да рабскай таннай працы. У нас ёсць зарэгістраваныя беспрацоўныя — 0,5%, значыць фактычнае беспрацоўе па апытаннях Белстата, яно прыкметна вышэй. Ёсць людзі, якія з аднаго боку шукаюць працу, хочуць працаваць, але не становяцца на біржу працы, каб за вельмі маленькія грошы ўдзельнічаць у грамадскіх працах. Сярод дармаедаў могуць апынуцца людзі з вышэйшай адукацыяй, з вопытам работы, якія лічаць, што гэты занятак не для іх. Але дэкрэт да гэтага, больш матывуе. Або спрабуе матываваць. А да рэальнага вырашэння праблем беспрацоўя ён не мае ніякага дачынення.
Што тычыцца камісій, якія будуць працаваць з дармаедамі, Іосуб лічыць, што яны нічым не дапамогуць у працаўладкаванні добраму адмыслоўцу.
— Наўрад ці гэтыя камісіі дапамогуць працаўладкавацца добраму праграмісту, які выпадкова страціў працу, або добраму эканамісту, банкаўскаму спецыялісту. Камісіі створаныя на аснове мясцовых органаў улады, будуць ведаць, што вось тут можна пакасіць траву, тут — пафарбаваць плот і бардзюр ці падмесці вуліцу. Такія рэчы яны змогуць прапаноўваць тым, хто звярнуўся. Чым яны змогуць дапамагчы добраму прафесіяналу ў нейкай сферы, зусім не зразумела.
Дармаедамі прыйдзецца аплачваць 100% кошту камунальных паслуг. Эксперт лічыць, што «гэта працягне стымуляваць поўную безгаспадарлівасць, якая існуе ў сферы ЖКГ».
— Тут як раз упор робіцца на тое, што дармаеды будуць цалкам аплачваць ацяпленне. Па ўсім астатнім мы ўжо наблізіліся да 100% аплаты, — распавядае Вадзім Іосуб. — Але ў нас да гэтага часу ніхто не ведае, што ўваходзіць у сабекошт ацяплення і адкуль бяруцца лічбы. Дастаткова зімой паглядзець на заснежаныя вуліцы, убачыць выразна, дзе праходзіць пад зямлёй трубы па растаючаму снегу. Становіцца зразумела, што адна з асноўных задач падачы ацяплення -— гэта абаграваць нашу атмасферу. Калі тэарэтычна ўявіць, што частку людзей можна будзе прымусіць аплачваць 100% выдаткаў, у чым будуць зацікаўлены службы ЖКГ? Можна будзе больш выдаткаваць, як мага больш пусціць цяпло не ў дамы, а на вуліцу, дапусціць больш уцечак вады і г.д.
finance.tut.by