Індэкс «Чаркішкваркі»: дабрабыт беларусаў у пераліку на гарэлку і свініну ўпаў

Дабрабыт беларусаў у пераліку на чарку і шкварку, гэта значыць гарэлку і свініну, у першым квартале гэтага года знізіўся. Для пачатку года гэта звыклае падзенне праз скарачэнне заробкаў. Аднак цяперашняе зніжэнне было самым прыкметным як мінімум за апошнія 4 гады, звяртае ўвагу TUT.BY.

Гэта абумоўлена таксама падаражэннем «чаркі і шкваркі». Да такіх высноў прыйшлі эксперты даследчага цэнтра BIPART і праекта «Кошт урада» ў сваім чарговым даследаванні індэкса «ЧаркіШкваркі".
Эксперты даследчага цэнтра BIPART і праекта «Кошт Урада» складаюць індэкс «чаркі-шкваркі» з сакавіка 2015 года. Гэты рэйтынг вылічваецца па прыкладзе індэкса «Біг Маку», якім з 1986 года займаецца часопіс The Economist, спрабуючы адлюстроўваць рэальны курс абмену валют у розных краінах па кошту гамбургераў. «Біг Макі», вядома, прадаюцца і ў Беларусі, аднак вызначаць пакупную здольнасьць беларускіх заробкаў лепш з дапамогай чаго-тое нацыянальнага, з спрадвечна беларускімі каранямі і каларытам», — удакладняюць эксперты BIPART.
Індэкс «чаркі-шкваркі» складаецца з цаны 100 грамаў бескасцёвай свініны і 100 грамаў гарэлкі і разлічваецца штоквартальна на падставе даных Белстата. Аўтары індэкса сцвярджаюць, што з яго дапамогай можна вызначыць, наколькі абясцэніўся беларускі рубель, а таксама параўнаць даходы і выдаткі беларусаў і нашых суседзяў.
Па выніках першага квартала гэтага года кошт чаркі і скваркі склаў 2,76 рубля. Гэта на 2,2% вышэй, чым у папярэднім квартале і на 4,2% вышэй, чым у аналагічным перыядзе мінулага года. «Як бачым, рост коштаў на свініну і гарэлку моцна адстае ад сярэдняй інфляцыі ў краіне (8,5%), — адзначаюць аўтары даследавання. — Разам з тым, рост кошту ЧШ адразу на 6 капеек за квартал з'яўляецца рэкордным з канца 2018 года. У першую чаргу ён абумоўлены падаражэннем гарэлкі. Варта адзначыць, што чарка і Шкварка падаражэлі яшчэ ў студзені, і з тых часоў цана ЧШ змянялася нязначна».
Пры гэтым пакупніцкая здольнасць заробкаў, выяўленая ў чарках і скварках, адкацілася на ўзровень 3 квартала 2020 года і склала 478 штук. «Зніжэнне паказчыка ў 1 квартале кожнага года з'яўляецца традыцыйным і тлумачыцца тым, што ў снежні многія работнікі атрымліваюць гадавыя бонусы, прэміі і інш. Як следства, у 4 квартале зарплаты прыкметна павялічваюцца, пасля чаго, у 1 квартале, адбываецца адкат назад», — удакладняецца ў даследаванні.
Пры гэтым у пачатку 2021 года зніжэнне пакупніцкай здольнасці заробкаў у ЧШ склала 4,8% (24 чаркі і скваркі), у той час як у 2020 годзе — 2,3% (10 ЧШ), у 2019 — 2,5% (10 ЧШ), у 2018-3,6% (13 ЧШ). Гэта значыць, сёлета адкат назад быў больш значным, чым звычайна.
«Нягледзячы на квартальныя ваганні, за апошні год пакупніцкая здольнасць заробкаў, выяўленая ў чарках і скварках, вырасла. Так, у 1 квартале 2021 года сярэднестатыстычны беларус зарабіў 478 чарак і скварак, а ў аналагічным перыядзе мінулага года — 434 чаркі і скваркі. Прырост склаў 10,1%, або 44 ЧШ", — удакладняюць аўтары даследавання.
Пры гэтым рост адбыўся ва ўсіх рэгіёнах Беларусі, але, як і раней, ён нераўнамерны. Пакупніцкая здольнасць заробкаў мінчукоў усё гэтак жа расце хутчэй, чым жыхароў абласцей, гэта значыць разрыў паміж "багатымі" і "беднымі" рэгіёнамі толькі нарастае.

Як зарплаты ў пераліку на ЧШ змяніліся па рэгіёнах

За апошні год пакупніцкая здольнасць заробкаў, выяўленая ў ЧШ, у жыхароў Мінска вырасла на 91 штуку — да 753 ЧШ, гаворыцца ў даследаванні. "У Гомельскай, Гродзенскай, Віцебскай і Брэсцкай абласцях рост склаў ад 37 да 42 ЧШ, а пакупніцкая здольнасць заробкаў да 1 кварталу 2021 года ўзрасла да 415-431 ЧШ у месяц. Гэтыя чатыры рэгіёну развіваюцца больш-менш раўнамерна", — тлумачаць аўтары.
У аўтсайдарах — Мінская і Магілёўская вобласць, дзе гадавы прырост склаў усяго 20 і 24 ЧШ адпаведна. У выніку пакупніцкая здольнасць заробкаў жыхароў дадзеных абласцей прыкметна адстае ад іншых рэгіёнаў — усяго 390 чарак і скварак у месяц у Мінскай вобласці і 353 — у Магілёўскай. Гэта ў два разы менш за Мінск.
Традыцыйна захоўваецца разрыў у заробках і паміж прадстаўнікамі розных прафесій. "У топе ўсё гэтак жа супрацоўнікі IT-сферы, ад іх моцна адстаюць занятыя ў сельскай гаспадарцы, адукацыі, ахове здароўя. Так, калі сярэднестатыстычны "айцішнік" у сакавіку 2021 года штодня зарабляў 85 чарак і шкварак, то заняты ў сельскай гаспадарцы — 11 ЧШ, у адукацыі -—таксама 11, у ахове здароўя — 15, — удакладняюць аўтары даследавання. — Характэрна, што ў сярэднім па ўсіх сферах штодзённы заробак складаў 16 ЧШ. Такім чынам, вышэйпералічаныя катэгорыі работнікаў адстаюць не толькі ад забяспечаных супрацоўнікаў IT, але і ад большасці іншых работнікаў".