Андрэй Ляховіч: Расія не здольная паглынуць Беларусь. І не будзе спрабаваць гэта зрабіць

Уключэнне Беларусі ў склад Расіі, у тым ліку для таго, каб Пуцін змог балатавацца на пост прэзідэнта Расіі ў 2024 годзе — самы неверагодны сцэнар развіцця беларуска-расійскіх адносін.

Па многіх прычынах Расія не здольная паглынуць Беларусь. І не будзе спрабаваць гэта зрабіць. Ва ўсякім выпадку, сілком. Такія высновы зрабіў кіраўнік Цэнтра палітычнай адукацыі Андрэй Ляховіч ў рэгулярнай справаздачы, прысвечанай развіццю сітуацыі ў Беларусі ў лістападзе 2018 — лютым 2019 года. Thinktanks.by апублікаваў вытрымкі з дадзенай справаздачы.

Інтэграцыйны ціск працягнецца

Як мяркуе Андрэй Ляховіч, расійскае кіраўніцтва будзе прапаноўваць Лукашэнку зрабіць шэраг крокаў у напрамку сапраўднай, на думку Масквы, інтэграцыі (стварэнне адзінай візавай прасторы, купля расійскімі кампаніямі буйных, рэнтабельных беларускіх прадпрыемстваў і г.д.). Пакуль ва ўладзе Лукашэнка, Беларусь моцна залежыць ад Расіі ў эканамічнай сферы, Расія не спыніць спробаў надзейна прывязаць да сябе Беларусь.
На думку палітолага, па меншай меры, у 2019 годзе вельмі малаверагодна, што Лукашэнка пойдзе на саступкі Расіі. Беларусь застанецца фармальным удзельнікам саюзнай дзяржавы, прадоўжыць удзельнічаць у міждзяржаўных арганізацыях, якія маюць важнае значэнне для знешняй палітыкі Расіі. Лукашэнка выкарыстоўвае удзел у гэтых арганізацыях як аргумент для атрымання нафтагазавых датацый з боку Расіі, доступ да расійскага рынку для беларускага экспарту.
Нават калі Расія не адновіць нафтавыя датацыі, гэта не стане катастрофай для эканомікі Беларусі. Пры самым неспрыяльным для беларускага боку сцэнары, неатрыманне нафтавых датацый пацягне некаторае, некрытычнае для здольнасці Лукашэнкі кантраляваць сітуацыю, пагаршэнне сацыяльна-эканамічнай сітуацыі ў Беларусі.
Андрэй Ляховіч асобна апісвае прычыны, якія не стымулююць жаданне Расіі «па-братэрску» анэксаваць Беларусь.

Санкцыйнае ціск

У прыватнасці, Андрэй Ляховіч перакананы, галоўная гарантыя незалежнасці Беларусі — уразлівасць Расіі перад санкцыямі Захаду.
Пасля анэксіі Крыма прайшло пяць гадоў. І ўсё больш падстаў казаць пра тое, што анэксіяй Крыма Пуцін пераследваў не столькі геапалітычны, колькі унутрыпалітычныя мэты.
«Пуцін значна прыслабіў ўплыў апазіцыі. Цяпер ён упэўнены, што будзе кіраваць Расіяй столькі, колькі пажадае.
Улічваючы менталітэт расіян, імперскія настроі, улада атрымала магчымасці адцягнуць увагу насельніцтва ад расійскіх унутраных праблем, пераключыць іх увагу на тое, што адбываецца за межамі Расіі. Улада атрымала магчымасць апраўдаць адсталасць Расіі ціскам Захаду, які нібыта хоча дэзінтэграцыі Расіі», — адзначае Андрэй Ляховіч.
Палітолаг лічыць, што расійскія ўлады спадзяваліся абмяняць інтэграцыю тэрыторыя «ДНР» і «ЛНР» у складзе Ўкраіны на адмену Захадам санкцый у дачыненні да Расіі.
Аднак санкцыі не адменены і з кожным годам усё мацней ціснуць на Расію.

Эканамічны спад у Расіі

Па дадзеных МВФ, у намінале ў даляравым эквіваленце ВУП Расіі скараціўся ў 1,6 разы: 2013 г. — 2097 млрд, 2017-1306 млрд. Экспарт скараціўся ў 1,47 разы: 2013 г. — 527 266 млн. USD, 2017 — 357 083 млн. USD. У кастрычніку 2017 г. былы міністр фінансаў Расіі А. Кудрын заявіў, што з-за санкцый у 7 разоў скараціліся прамыя замежныя інвестыцыі ў эканоміку Расіі. Пры гэтым павялічыўся адток капіталу з Расіі.
Яшчэ больш павялічылася адставанне Расіі ад развітых краін па прадукцыйнасці працы: Расія мае меншыя магчымасці для куплі сучаснага прамысловага абсталявання, таму што яго трэба купляць за даляры і еўра.
Да 2014 года пуціна, Мядзведзеў казаў аб неабходнасці развіцця высокатэхналагічных сектараў расійскай прамысловасці. Зараз, перш за ўсё гэтыя сектары дэградуюць. Расія не можа купляць не толькі прамысловае абсталяванне, але і матэрыялы.

Скарачэнне ваенных выдаткаў

Эканамічныя абмежаванні негатыўна адбіваюцца на баяздольнасці расійскай арміі. У 2017 годзе Расія ўпершыню з 1998 года, скараціла ваенныя выдаткі. У параўнанні з 2016 годам ваенныя выдаткі былі скарочаныя на 20%. У снежні 2017 г. Пуцін заявіў, што ваенныя расходы не павінны перавышаць 2,8% ВУП.

Збядненне насельніцтва

На фоне карупцыі, беспрэцэдэнтнай сацыяльнай дыферэнцыяцыі, значная частка насельніцтва збяднела. У апошнія гады істотна скараціліся даходы расіян. Па аптымістычных, афіцыйных дадзеных (Расстат) даходы ніжэй пражытачнага мінімуму маюць 19,6 млн. грамадзян Расіі. За мяжой беднасці пражываюць 13,3% насельніцтва.
Па дадзеных Інстытута сацыяльнага аналізу і прагназавання, за рысай беднасці жывуць 22% (каля 32 млн.) Расейцаў. У зоне спажывецкага камфорту сябе адчуваюць толькі 28,3% расіян. Яны не баяцца пагаршэння ўзроўню жыцця. Кожнаму дзесяты жыхар Расіі не хапае сродкі на ежу.
Павелічэнне тэрыторыі РФ не азначае прыбаўкі да рэйтынгу Пуціна
Павелічэнне тэрыторыі Расіі не гарантуе высокі рэйтынг Пуціна. Па дадзеных расійскага Фонду «Грамадская думка», у лістападзе 2018 года электаральны рэйтынг Пуціна ўпаў да 45%. Такі ж рэйтынг ён меў у лютым 2014 года, да далучэння Крыма.
Далучэнне Крым Пуцін атрымаў піраву перамогу. Расіі даводзіцца дорага плаціць за гэта набыццё. І прыйдзецца плаціць яшчэ больш. Пасля інцыдэнту ў Керчанскім праліве ЗША рыхтуе наступныя санкцыі ў дачыненні да Расіі.
Вельмі малаверагодна, што ў гэтай сітуацыі Пуцін дбае пра наступных тэрытарыяльных набыццях.
У выпадку анэксіі Беларусі Расіі сутыкнулася б з яшчэ больш жорсткімі санкцыямі, у тым ліку, верагодна, быў бы адключаны ад сістэмы банкаўскіх перакладаў SWIFT.

Смерць АДКБ, ЕўрАзЭС, СНД

У выпадку далучэння Беларусі спынілі б існаваць міждзяржаўныя арганізацыі (АДКБ, ЕўрАзЭС, СНД) якія маюць важнае значэнне для знешняй палітыкі і ўнутрыпалітычнай стабільнасці Расіі.
Як піша Андрэй Ляховіч: «Калі калегі разважаюць пра беларуска-расійскія адносіны, часта дапускаюць сур’ёзную памылку, разглядаючы толькі адносіны Беларусі і Расіі. Гэтыя адносіны варта разглядаць у больш шырокім, рэгіянальным і міжнародным кантэксце. Калі кажуць пра магчымасць анэксіі маленькай, у параўнанні з Расіяй. Беларусі, не ўлічваюць, якія наступствы гэта мела б для стасункаў Расіі з яе партнёрамі па міждзяржаўных арганізацыям, якія для Расіі з’яўляюцца інструментамі пабудовы спрыяльнага геапалітычнага атачэньня».
На думку палітолага, ключавое значэнне мае пазіцыя Казахстана, паколькі як праз тэрыторыю гэтай краіны Расія мае злучэнне з іншымі цэнтральнаазіяцкімі ўдзельнікамі АДКБ і ЕўрАзЭС.
Расія не з’яўляецца галоўным гандлёвым партнёрам краін цэнтральнаазіяцкага рэгіёну.
Ніводная краіна-удзельніца АДКБ і ЕўрАзЭс не падтрымала ўключэнне Крыма ў склад Расіі. Цэнтральнаазіяцкія краіны-ўдзельніцы АДКБ і ЕўрАзЭС не падтрымліваюць Расію ў галасаванні супраць рэзалюцыяў ААН, накіраваных на асуджэнне расійскай агрэсіі ў дачыненні да Украіны.
Гэтыя краіны ніколі не адмовіцца ад суверэнітэту. У выпадку анэксіі Беларусі Расіяй, Расія бы ўспрымалася гэтымі краінамі не як партнёр, а як галоўная пагроза незалежнасці.
«Калі Пуцін захоча застацца кіраўніком Расіі ў 2024 годзе, у яго шмат магчымасцяў захаваць гэты статус, без анэксіі Беларусі», — перакананы Андрэй Ляховіч.