Па Беларусі блукае прывід 1990-х. Сустракайце!

Усе мы карыстаемся аўтарытэтам у саміх сябе, і таму чым у большай ступені праблемы звязаныя з намі, тым у меншай ступені яны адэкватна ўспрымаюцца.

Пагадзіцеся, гэта ж шчасце — нарадзіцца не ў Амерыцы, а ў СССР! За ўсю савецкую моладзь не скажу, але мая першая жонка шчыра так лічыла. З гадамі яна змяніла меркаванне, памяняла краіну пражывання і набыла сабе дом за паўмільёна долараў у Нью-Джэрсі. Зразумела, у крэдыт.
Наконт пераваг, якія мае амерыканская моладзь, мне нічога не вядома. Але масавага зыходу з краіны дзядзькі Сэма ніколі не назіралася. Асобныя дзівакі не лічацца. Самы вядомы дзівак — Лі Харві Освальд (адзіны падазраваны ў забойстве прэзідэнта ЗША Джона Кенэдзі). Ён на працягу двух з паловай гадоў (1960–1962) жыў у Мінску насупраць «хаткі першага з’езда» РСДРП, у доме, вокны якога выходзілі на Свіслач.
Але адна справа — СССР, і зусім іншая — Саюзная дзяржава. Для чытачоў, якія не зразумелі розніцу, працытую не апошняга чалавека ў Інстытуце сацыялогіі НАН РБ: «Санкцыйная палітыка стала інструментам і прыладай, доўгайграючым праектам, які перш за ўсё накіраваны на знішчэнне канкурэнтаў. Мы разумеем, што Расія і Беларусь, будучы Саюзнай дзяржавай, з’яўляюцца канкурэнтам. Тое, што адбываецца цяпер, можна назваць істэрыяй і шаленствам калектыўнага Захаду. Яны проста пачынаюць заганяць у кут».
СССР калі і канкураваў з Захадам, то выключна на ідэалагічным фронце. Іншая справа — Саюзная дзяржава! Падобна да трусаў, здольных прапанаваць сусветнаму рынку не толькі каштоўнае футра, але і тры-чатыры кілаграмы дыетычнага мяса, Саюзная дзяржава прымушае Захад істэрыць не толькі з-за свайго разумення дэмакратыі, але і з-за высокатэхналагічнай прадукцыі.
Амерыка далёка. Еўропа побач. Адсюль боль, з якім наш тытулаваны эксперт назірае за развіццём падзей у суседа: «Еўрасаюз не зразумеў, што ЗША з іх робяць калонію. Гэта важны момант. Тут варта ўспомніць назву твора Освальда Шпэнглера “Заняпад Еўропы”. На нашых вачах цяпер і адбываецца “заняпад” Еўропы».
Такой бачыцца партыя, якая разыгрываецца на сусветнай шахматнай дошцы, з вокнаў Інстытута сацыялогіі. Саюзнай дзяржаве мат не пагражае. Што, акрамя санкцый, можа прапанаваць Захад? Аднак жа да санкцый Беларусь і Расія даўно прывыклі. «Калі раней яны білі па самым балючым, то цяпер гэта проста санкцыі дзеля санкцый», — тлумачыць эксперт. Але Еўропа, бабулька Еўропа! Усвядоміць пагрозу каланізацыі ёй сваімі сіламі не дадзена.

І што тут новага? НІ-ЧО-ГА

Вось такую карціну алейнымі фарбамі малюе дзяржаўная прапаганда. Зыходзячы з гэтай карціны і прымаюцца кіраўнічыя рашэнні.
Тэхналогію такога мастацтва абмяркоўвалі 1 сакавіка вядучыя мастацтвазнаўцы з Цэнтра стратэгічных і міжнародных даследаванняў у Вашынгтоне. Дам слова былому дырэктару палітычнага планавання Міністэрства абароны ЗША Эліёту Коэну: «Пуцін жыве нібы ў інфармацыйнай бурбалцы: у яго вельмі мала людзей, якія асмельваюцца яму супярэчыць, і калі гісторыкі нарэшце дабяруцца да гэтага, думаю, яны выявяць, што ён проста не атрымліваў нічога, што хаця б аддалена было падобнае да папярэджання выведвальнай супольнасці, а то і стандартных брыфінгаў, якія атрымлівае, напрыклад, амерыканскі прэзідэнт».
«І што тут новага?!» — усклікне прасунуты чытач — і будзе мець рацыю. Зусім НІ-ЧО-ГА.
Перш чым звярнуцца да сучасных прыкладаў, прывяду выказванне даволі вядомага Лаўрэнція Паўлавіча Берыі, зробленае да таго, як ён страціў давер сваіх калег: «Ці даўно вы, паважаныя чытачы, былі сведкамі зніжэння цэн на тавары народнага спажывання, а тым больш сістэматычнага зніжэння? Мы зноў пераконваемся ў тым, што таварыш Сталін, ставячы задачу аб 5-гадзінным працоўным дні і росце матэрыяльнага дабрабыту працоўных, абапіраўся на цалкам рэальныя разлікі. У тым ліку гэта планавалася зрабіць за кошт зніжэння сабекошту прадукцыі».
Былі, аказваецца, і такія разлікі, і былі спецыялісты, якія іх рыхтавалі. На іх і абапіраўся таварыш Сталін, калі ставіў задачы.
Лёс жа спецыялістаў, не здольных дадаць аптымізму найлепшаму сябру фізкультурнікаў, незайздросны. Аднак не будзем пра сумнае. Урэшце, хіба ці не надзяленне чытачоў аптымізмам з’яўляецца галоўнай задачай аўтара гэтага опуса?

Яны ў курсе? Сумняваюся

Чым у большай ступені праблемы звязаныя з намі, тым у меншай ступені яны адэкватна ўспрымаюцца. Псіхалогія ў чыстым выглядзе. Усе мы карыстаемся аўтарытэтам у саміх сябе. А калі на працягу чвэрці стагоддзя мы ад людзей навокал нас не чуем крытыкі ў свой адрас, то немагчыма супрацьстаяць веры ва ўласную бязгрэшнасць.
На дзень напісання гэтага опуса (11 сакавіка) дзеля таго, каб набыць адзін амерыканскі долар, патрабавалася не менш за 4 рублі, а гэта азначае, што сярэднестатыстычная заработная плата за студзень у эквіваленце апусцілася ніжэй не 500, а 400 «зялёных» — і нішто не сведчыць пра тое, што яе падзенне на гэтым спыніцца. Не выключаны рымейк 1990-х гадоў, з яго работніцамі «Гарызонта», што плакалі і маліліся пра 20 долараў.
Але наколькі гэтая праблема ўсхвалявала тых, хто «там, наверсе»? Яны ў курсе? Мяркуючы па прэс-рэлізах, якія рэгулярна размяшчаюцца на галоўным сайце краіны, не. Апошні датаваны 10 сакавіка. Цытую: «Мы сабраліся, каб на перспектыву абмеркаваць найважнейшыя пытанні забеспячэння ваеннай бяспекі краіны. Становішча ў рэгіёне і прагноз яго развіцця відавочна паказваюць, што ў найбліжэйшай і сярэднетэрміновай перспектыве пагрозы ваеннай бяспекі нашай краіне будуць знаходзіцца на ўзроўні высокага абвастрэння».
Мне неаднаразова даводзілася пісаць пра тое, што беларуская мадэль накіраваная на ліквідацыю пагроз. Іх пералік вялікі: ад харчовай да інфармацыйнай. І за кожнай замацаваны свой куратар, як правіла, у рангу міністра. Аднак за ранжыраванне пагроз адказвае найвышэйшы кіраўнічы ўзровень дзяржавы — чый узровень адэкватнасці якраз і выклікае асцярогі.
Складваецца ўражанне, што асноўныя матэрыяльныя і інтэлектуальныя рэсурсы дзяржава для народа накіроўвае на пошук чорнай коткі ў чорным пакоі. Пра яе дакладна вядома толькі тое, што яе там няма. Між тым, з кожным днём расце колькасць хатніх гаспадарак, да які стаў прыходзіць прывід. Але гэта не прывід камунізму. Каб жа ж ён! Гэта прывід 1990-х.