Назіральнікі прымусілі людзей есці часта і маленькімі порцыямі
Калі людзі бачаць патэнцыйных канкурэнтаў за ежу, яны перамыкаюцца на порцыі, якія прасцей здабыць, і ядуць часцей. Верагодна, гэта робіцца для таго, каб іншыя менш выпрошвалі здабытае. Падобным чынам робяць і іншыя арганізмы.
Здабываць ежу ў групе можа быць выгадна: прысутнасць іншых зніжае верагоднасць быць самому з’едзеным драпежнікамі. Ёсць і мінусы: суродзічы могуць адабраць ежу, скрасці яе ці выпрасіць. Таму даследчыкі паводзін лічаць, што многія віды харчуюцца па-рознаму, калі робяць гэта ў адзіночку ці з кімсьці. У апошнім выпадку жывёлы прымаюць нейкія меры, каб знойдзенае імі дасталося ім, а не камусьці яшчэ.
Раней японскія навукоўцы на чале з Юкіка Агура з Універсітэта Хакайда высветлілі, што кураняты дзяўбуць корм часцей, калі бачаць шэрагі іншых курэй — нават у тым выпадку, калі аддзеленыя ад іх празрыстым бар’ерам. Цяпер Агура, працуючы ўжо ў Такійскім універсітэце, вырашыла працягнуць вывучэнне той жа тэмы, але на прыкладзе людзей.
Для гэтага яе група прыцягнула 59 добраахвотнікаў (з іх 29 мужчын) нібыта паўдзельнічаць у тэставанні густу бульбяных чыпсаў. Усіх падзялілі на тры групы: тыя, хто дэгуставаў чыпсы ў адзіноце; тыя, хто рабіў гэта за адным сталом з другім падыспытным; тыя, ад каго іншы падыспытны быў адгароджаны непразрыстай шырмай. Пары дэгустатараў зрабілі і аднаполымі, і разнаполымі, паколькі паводзіны чалавека могуць адрознівацца ў залежнасці ад таго, хто перад ім — мужчына ці жанчына.
Кожны падыспытны тройчы ацэньваў густ прапанаваных яму чыпсаў. Кожны сеанс ацэнкі доўжыўся тры хвіліны. Даследчыкі адзначалі, як часта чалавек браў новыя кавалачкі і колькі яны важылі. Для гэтага яны выкарыстоўвалі шалі, схаваныя ад вачэй падыспытных. Першапачаткова на кожнай талерцы ляжала 30 грамаў чыпсаў. Добраахвотнікаў прасілі не есці па меншай меры дзве гадзіны да эксперыменту — гэта дазволіла знізіць уплыў сытасці на вынік.
Высветлілася, што падыспытныя часцей бяруць чыпсы, калі ведаюць, што побач з імі знаходзіцца хтосьці яшчэ — нават калі ён адгароджаны шырмай. Пры гэтым маса порцыі, якую яны хапаюць за раз, менш. Агульная маса з’едзенага пры гэтым не вышэй, чым калі чалавек есць адзін. Тэарэтычна сацыяльная няёмкасць ( «трэба браць менш, каб не падумалі, што я прагны») або пасрэдны густ чыпсаў маглі растлумачыць гэта. Аднак памер порцый не залежаў ад суб’ектыўнай ацэнкі, якую падыспытныя давалі ежы.
Магло апынуцца так, што людзі ў прысутнасці іншых проста адцягваюцца і таму бяруць менш чыпсаў за адзін раз — гэта значыць іх выбар выпадковы і ім трапляюцца пад руку чыпсы найбольш тыповай масы. Каб праверыць гэта, аўтары ўзважылі кожны кавалачак прадукту са ста пачкаў, паглядзелі на размеркаванне мас гэтых кавалачкаў і параўналі з тым, што атрымалася ў ходзе эксперыментаў. Аказалася, што бліжэй за ўсё да выпадковага выбару тыя, хто дэгуставаў ежу адзін, а далей за ўсё — тыя, хто бачыў іншага падыспытнага за тым жа сталом.
(A) Размеркаванне масы чыпсаў у 100 пачках. (B) Маса порцыі, якую выбіралі людзі пры адзіночнай дэгустацыі, у прысутнасці бачнага і нябачнага партнёра. (C) Узважванне ўсіх чыпсаў і адхіленне масы порцый ад сярэдняй у залежнасці ад часу ў выпадку, калі падыспытны не есць іх, а узважвае
«Сацыяльнасць» вынікаў пацвярджае і асобны эксперымент, калі добраахвотнікаў прасілі не есці, а ўзважваць чыпсы. У гэтым выпадку памер порцый, якія падыспытныя бралі на працягу трох хвілін, быў пастаянным. А калі людзі з’ядалі чыпсы, яны ўсе незалежна ад наяўнасці або адсутнасці «праціўніка» спачатку бралі порцыі пабольш, затым — меншыя.
Аўтары лічаць, што іх вынікі пацвярджаюць тое, што характэрна для іншых відаў: у прысутнасці патэнцыйных канкурэнтаў жывёла перамыкаецца на ежу, якую хутчэй і лягчэй здабыць (маленькія порцыі), і ядуць часцей, каб іншыя не паспелі забраць ежы сабе. Навукоўцы робяць здагадку, што структуры мозгу, якія адказваюць за такое змяненне харчовай паводзінаў, вельмі старажытныя (бо падобнае назіралі і ў курэй), і было б цікава высветліць, што менавіта ў нервовай сістэме адказна за пераключэнне на маленькія порцыі.
Жывёлы часам выкарыстоўваюць людзей як арыенцір у тым, што есці можна, а што не варта. Напрыклад, у Вялікабрытаніі серабрыстыя чайкі аддаюць перавагу падбіранню кавалачкаў ежы, якіх дакранаўся чалавек. Неядомыя прадметы, якія былі ў кантакце з людзьмі, іх цікавяць не больш, чым астатнія.
Паводле nplus1.ru