Чаму Светлагорскі завод ператварыўся ў небяспечны даўгабуд
Чаму запуск Светлагорскага цэлюлозна-кардоннага камбіната адкладаецца цэлых тры гады і хто ў гэтым вінаваты?
Фота: ranak.by
Анатоль Змітровіч, кіраўнік ініцыятыўнай групы грамадзян Светлагорска па кантролі за будаўніцтвам завода беленай цэлюлозы, шукае адказы на пастаўленыя пытанні.
— Чаму зацягваецца выхад Светлагорскага цэлюлозна-кардоннага камбіната на запланаваныя вытворчыя магутнасці? Гэтай праблеме прысвячаліся праграмы на беларускім тэлебачанні.
Завод паспрабаваў зрабіць пробны пуск з 1 ліпеня, але за паўтары месяцы, па словах віцэ-прэм'ера Уладзіміра Сямашкі, ён прапрацаваў чатыры дні і вырабіў 1300 тон беленай цэлюлозы «з элементамі жаўцізны». Натуральна, прадукцыя не настолькі якасная, як было заяўлена ў праектных дакументах і не падыходзіць для прадэклараваных мэтаў — з яе можна толькі вырабляць кардон і здаваць на другасную перапрацоўку.
У пачатку чэрвеня на грамадскіх слуханнях у вёсцы Якімава Слабада, якая прылягае ўшчыльную да заводу, прадстаўнікі ўлады прызналі, што першы пробны пуск у студзені 2018 гады стаў правальным. Пасля гэтага мы шэсць месяцаў на заводзе выпраўлялі недапрацоўкі.
Цікава, што загад на пуск завода, па дадзеных Гомельскай пракуратуры, падпісаў дырэктар ЦКК Крук, які яшчэ афіцыйна завод не прыняў. А значыць, юрыдычна яму не перадалі на баланс. Як мінімум юрыдычна загад на пуск завода павінен аддаць канцэрн "Беллеспаперапрам" разам з кітайскай фірмай САМСЕ, якая будуе прадпрыемства. Пасля выхаду на вытворчыя магутнасці яго павінны перадаць канцэрну на баланс.
На сходзе я папрасіў у выпадку новага пуску завода перадаць ініцыятыўнай групе копію загаду на пробны пуск, у якім будуць пазначаны адказныя за пуск, тэрміны пуску і гэтак далей. Я таксама прапанаваў уключыць у склад камісіі па маніторынгу, якая вырабляе замеры стану паветра, прадстаўнікоў грамадскасці. Трэцi сказ — запрасіць прадстаўнікоў ініцыятыўнай групы перад паўторным пускам правесці свайго роду азнаямленчую экскурсію па тэрыторыі завода з тлумачэннямі — што было зроблена за паўгода прастою завода. Улады падтрымалі ўсе тры прапановы як канструктыўныя, але ні адна з іх не выканана.
На маё пытанне, чаму ўлады не ўключылі нашых прадстаўнікоў у экскурсію па заводзе, старшыня Светлагорскага раённага савета дэпутатаў Вялічка адказала: мы спачатку ўключылі, але наверсе палічылі немэтазгодным.
Мы сёння не ведаем, якая ступень забруджвання паветра ў Светлагорску і ваколіцах.
Старшыня Дзяржстандарту Назаранка вось што сказаў з нагоды нестандартнага кабеля: "калі кабель мяняць, то трэба перагледзець тэрміны пуску завода". Выбачайце: са студзеня па ліпень 2018 года года завод стаяў, чаму не памянялі за гэты час кабель? Ужо пяць разоў кабель можна было памяняць! Назаранка сказаў, што закуплены і пракладзены не той кабель, які дэклараваўся ў праектным рашэнні. Выбачайце, а што яшчэ зроблена не па праекце? Можа, таму завод і нельга пусціць?
Узнікаюць вечныя пытанні, і першае з іх: хто вінаваты? Той, хто падпісаў указ аб будаўніцтве дадзенага завода па састарэлай тэхналогіі адбельвання цэлюлозы хлорам. Адсюль — і экалагічныя праблемы. Падчас пробных пускаў у Светлагорску няма чым дыхаць, у вёсцы Якімава Слабада таксама. Мала таго, на суседніх прадпрыемствах людзям немагчыма працаваць. Напрыклад, на ВА "Хімвалакно" людзі працуюць у начную змену і скардзяцца начальству, што немагчыма дыхаць. Начальства выклікае іх на дыван і ставіць ультыматум: забудзьцеся пра пах — інакш будзеце звольненыя. А калі рабочыя звяртаюцца ў медпункт (горла пяршыць) ім раяць: палашчыце горла фурацылінам.
У зрывах тэрмінаў запуску (завод планавалі запусціць у 2015 годзе, аднак вось ужо тры гады пуск ўсё пераносіцца і пераносіцца) вінаваты таксама той, хто даручыў кітайскай фірме САМСЕ, якая не мае вопыту ўзвядзення такога складанага тэхналагічнага збудавання, будаваць гэты завод.
Як цяпер кажуць працаўнікі заводу, які будуецца, у іх "не атрымліваецца загнаць шкодныя рэчывы ў ачышчальныя устаноўкі". Дык што ж вы, хлопцы, пабудавалі? Завод выйшаў толькі на траціну праектнай магутнасці, а мы ўжо не можам дыхаць. А што адбудзецца, калі выйдзе на 90% магутнасці? Вось якія пытанні мы задаем сабе пасля тэлеперадачы.
Анатоль Змітровіч, кіраўнік ініцыятыўнай групы грамадзян Светлагорска па кантролі за будаўніцтвам завода беленай цэлюлозы
У 2012 годзе ААТ "Светлагорскі цэлюлозна-кардонны камбінат" і ААТ "Кітайская карпарацыя інжынірынгу САМСЕ" прыступілі да рэалізацыі сумеснага праекта па ўзвядзенню завода сульфатнай беленай цэлюлозы. Па прагнозах спецыялістаў, новае прадпрыемства будзе выпускаць да 400 тыс. тон сульфатнай беленай цэлюлозы ў год і дазволіць цалкам забяспечыць цэлюлозна-папяровыя прадпрыемствы краіны якаснай сыравінай.
Планавалася запусціць завод 31 снежня 2015 г. — з-за бракаванага кабеля запуск прадпрыемства адклалі.
Чарговы запуск, прызначаны на 7 лістапада 2017 года, не адбыўся. Праўда, пра прычыны ўлады аддалі перавагу не распаўсюджвацца.
У сакавіку 2017 года год кіраўнік «Беллеспаперапраму» Юрый Назараў папракаў кітайскую кампанію САМСЕ ў зрыве запуску Завода ў Светлагорску. Адной з прычын затрымкі сталі спрэчкі вакол кабельнай прадукцыі, якая была забракавана беларускім бокам. Нядаўна мясцовыя жыхары узбунтаваліся з-за паху, які выдае новы завод.
У лістападзе 2017 года Анатоль Змітровіч перадаў дакумент: пратакол даручэнняў віцэ-прэм'ера Уладзіміра Сямашкі аб ліквідацыі недахопаў. У пратаколе пазначаны 11 падпунктаў, якія загадваюць правесці складаныя тэхнічныя працы комплекснага плана, на якія, падобна, у работнікаў прадпрыемства проста не хопіць вопыту і кваліфікацыі. А пункт абвяшчае «Падоўжыць тэрмін дзеяння дазволу на правядзенне будаўніча-мантажных работ да 1 лістапада 2018 года».
У выніку А. Змітровіч прыйшоў да высновы, што завод запусцяць не раней за лістапад 2018 года.
Прэзідэнцкім указам тэрмін рэалізацыі інвестыцыйнага праекта па будаўніцтве завода сульфатнай беленай цэлюлозы на базе Светлагорскага ЦКК падоўжаны на пяць гадоў — з 2023-га да 2028 года.
Паводле belprauda.org