Небяспечная АЭС, якую трэба закрываць — такі «падарунак» Лукашэнка зрабіў народу
Гісторыя з Астравецкай АЭС набывае ўсё больш змрочныя адценні.
Публікацыя выдання «Bloomberg»«На пабудаванай РФ АЭС у Беларусі ёсць небяспека катастрофы» выклікала рэакцыю як у Расіі, так і ў краінах Еўрасаюза, якія мяжуюць з Рэспублікай Беларусь.
Артыкул пачынаецца так: «Калі расійскія войскі ўвайшлі ва Украіну на пачатку ўварвання Пуціна ў лютым мінулага года, у Крамлі нарастала трывога за ядзерны праект у Беларусі, недалёка ад мяжы Еўрапейскага Саюза».
Далей ідзе выклад інцыдэнту на другім энергаблоку БелАЭС, пабудаванай расійскай дзяржаўнай карпарацыяй «Расатам». Здарэнне выклікала сур'ёзныя асцярогі ў сталіцах сумежных з Беларуссю дзяржаў.
Напрыклад, у матэрыяле тэлеканала «Белсат» гаворыцца: «Якасць абсталявання "Расатама" досыць нізкая, таму там, напрыклад, можа згарэць генератар праз кароткае замыканне. Ці, як у цяперашнім выпадку, — ламаецца помпа. Але такія прыватныя адключэнні-ўключэнні блока АЭС, нават калі яны штатныя, могуць несці небяспекі ў будучыні. Лішняе ўключэнне і адключэнне прыводзіць да паскоранага зносу, гэтак жа, як і стрэс для рэактара».
Глядзіце таксама
У іншых публікацыях на гэтую тэму згадваецца той факт, што расійская дзяржкарпарацыя цяпер не ўключаная ў складзены краінамі Захаду санкцыйны спіс і «застаецца найбуйнейшым у свеце пастаўшчыком ядзернага паліва і тэхналогій».
Карэспандэнтка «Голасу Амерыкі» звязалася з экспертамі ў галіне ядзернай энергетыкі і папрасіла іх падзяліцца думкамі пра наступствы «інцыдэнту» на Астравецкай атамнай электрастанцыі.
Фізік-ядзершчык Андрэй Ажароўскі ў сваім каментары адзначае, што ў артыкуле «Bloomberg» пра Астравецкую АЭС не гаворыцца пра катастрофу, але ўтрымліваецца напамін пра тое, што амаль год таму адбылася затрымка ўводу ў эксплуатацыю другога блока станцыі, пабудаванай «Расатамам» у Беларусі. «Яго планавалі ўвесці ў строй вясной 2022 года, а ў рэчаіснасці гэта адбылося вясной 2023-га. І ніхто не мог зразумець, з чым звязаная гэтая затрымка; былі публікацыі незалежных СМІ, публікацыі экалагічных арганізацый, якія паказвалі на тое, што адбылося забруджванне радыеактыўнага контуру, які астуджае ядзернае паліва іонаабменнымі смоламі», — расказвае эксперт.
Паводле слоў Ажароўскага, «Bloomberg» пераказаў гэтую інфармацыю, дадаўшы, што ў яго ёсць дакументы «Расатама», а публікацыя год таму была са спасылкай на супрацоўнікаў самой АЭС, якія расказалі пра здарэнне. Само па сабе здарэнне не несла пагрозы, таму што ў той момант рэактар не працаваў. Адзінае, што незразумела: у чым прычына?.. Крыварукасць супрацоўнікаў, якія парушылі нешта і рассыпалі гэтыя іонаабменных смолы, забрудзіўшы ваду першага контуру, ці гэта памылка праекціроўшчыкаў, інжынераў, якія нешта не так зрабілі, і супрацоўнікі па-за інструкцыямі дапусцілі забруджванне першага контуру іонаабменных смоламі?» — такая, на думку эксперта, якая існуе ў дадзеным выпадку дылема.
Ажароўскі тлумачыць, што іонаабменныя смолы пры вялікай тэмпературы становяцца вадкімі і могуць абцяжарыць цеплаздым з ядзернага паліва. А гэта, у сваю чаргу, можа прывесці да расплаўлення ядзернага паліва, гэта значыць да самай цяжкай аварыі. Другое, на што звярнуў увагу ў сваёй публікацыі «Bloomberg» (пра што таксама згадвае Андрэй Ажароўскі): ядзерны рэактар кіруецца за кошт рухомых сістэм. «Органы кіравання рэактара — гэта трубачкі, што рухаюцца ўнутры актыўнай зоны. «І калі ў цепланосьбітах першага контуру прысутнічаюць няштатныя кампаненты, рухомасць сістэм кіравання і абароны рэактара можа быць парушаная і аператар або аўтаматыка не змогуць падтрымліваць рэактар у штатным становішчы. І гэта таксама можа стаць прычынай развіцця аварыі», — кажа фізік-ядзершчык.
На яго думку, пытанне пра тое, як магла б развівацца аварыя, калі б інцыдэнт з забруджваннем першага контуру адбыўся падчас працы ядзернага рэактара, дастаткова складанае. Тут, паводле слоў Ажароўскага, многае залежыць ад таго, у якім стане была рэактарная ўстаноўка на момант аварыі і якой была б ступень забруджвання.
Глядзіце таксама
Эксперт спасылаецца на даследаванне, больш за 10 гадоў таму праведзенае камандай даследчыкаў, у якую ўваходзілі навукоўцы з Інстытута метэаралогіі і інстытута бяспекі і рызык Венскага універсітэта прыродных рэсурсаў і прыкладных навук аб жыцці (BOCU), а таксама спецыялісты Аўстрыйскага экалагічнага інстытута (Österreichisches Ökologie-Institut). Назва праекта — «Гнуткія механізмы для ацэнкі ядзерных рызык у Еўропе», і яго сутнасць заключаецца ў мадэляванні наступстваў аварыі для 257 АЭС і прадпрыемстваў ядзернага паліўнага цыклу Еўропы. Распаўсюджванне радыёнуклідаў і забруджванне тэрыторый разлічвалася для канкрэтных метэаўмоў аднаго з 88 дзён розных месяцаў 1995 года. Тут, сярод іншага, прыведзены карты па магчымых забруджваннях глебы цэзіем-137 у выніку найбольш цяжкай аварыі на Беларускай АЭС. І аказваецца, што ў зоне рызыкі, акрамя самой Беларусі, аказваюцца ўсе сумежныя з ёю дзяржавы, уключаючы Расію. У зонах, пазначаных чырвоным колерам, насельніцтва падлягае эвакуацыі, у «жоўтых» выпадзенне радыенуклідаў можа ўяўляць пагрозу для сельскай гаспадаркі, а ў «сініх» проста адзначаецца павышэнне ўзроўню радыяцыі і ніякіх экстраных мер або абмежаванняў там прадпрымаць не трэба.
Пры слабым ветры ў момант аварыі забруджванню падвяргаюцца толькі тэрыторыі ў непасрэднай блізкасці ад Астравецкай АЭС, а пры моцным ветры радыяцыя разносіцца на адлегласць соцень або нават тысяч кіламетраў. Ёсць сцэнары, пры якіх радыяцыя далятае і да Варшавы, і да Рыгі, і да Мінска. «Ну і, вядома, Вільня знаходзіцца проста побач з АЭС, гэта значыць Літоўская Рэспубліка абсалютна нездарма выказвае заклапочанасць тым, што небяспечны аб'ект пабудаваны побач з іх сталіцай. Да Вільні радыяцыя можа даляцець пры вялікай колькасці сцэнарыяў, калі вецер будзе дзьмуць», — тлумачыць эксперт.
Ён таксама нагадвае, што прэс-сакратар Пуціна Дзмітрый Пяскоў адрэагаваў на здарэнне, заявіўшы, што аніякай няштатнай сітуацыі не было, паколькі атамная станцыя на момант абмяркоўваемых падзей не знаходзілася ў эксплуатацыі. «З фармальнага пункту гледжання, Пяскоў мае рацыю, але гэта той самы выпадак, калі фармальна, паводле літары ўсё правільна, але па сутнасці — здзек. Ён не пацвердзіў і не абверг, ці было забруджванне цепланосьбіта першага контуру іонаабменнымі смоламі або іншымі рэчывамі. А галоўнае, ніхто не патлумачыў, чаму на год пазней, чым планавалася, увялі ў эксплуатацыю ўжо пабудаваны другі энергаблок», — падкрэслівае Андрэй Ажароўскі.
Эксперт канстатуе, што «Расатам» не збіраецца ўступаць у дыялог ні з журналістамі, ні з грамадскасцю, што з'яўляецца звычайнай практыкай дзяржкарпарацыі ядзерных тэхналогій. «Калі "Расатам" прызнае небяспеку атамных станцый, якія ён будуе, то ўсім стане зразумела, што ад атамных станцый трэба адмаўляцца. Калі "Расатам" прызнае, што праблема радыеактыўных адкідаў не развязаная, то ўсім стане зразумела, што не трэба вырабляць радыеактыўныя адкіды, якія будуць ляжаць цяжкім цяжарам на будучых пакаленнях жыхароў той тэрыторыі, на якой мы жывём. Гэта значыць, на плячах расійцаў», — папярэджвае навуковец.
Глядзіце таксама
Пакуль жа «Расатам» прытрымліваецца той жа стратэгіі, якая выявілася пасля публікацыі «Bloomberg»: чапляцца за асобныя словы, не прызнаваць небяспеку сваіх аб'ектаў, адмаўляць і вінаваціць. «Там жа была заява, што ўсе хочуць пасварыць Расію з Беларуссю! А "Расатам" сам зрабіў шмат для гэтага, пабудаваўшы небяспечную і непатрэбную для эканомікі краіны атамную станцыю, навязаўшы гэтую непатрэбную атамную будоўлю Беларусі. І каб не было крытыкаў гэтага праекта, я нагадаю: рэжым Лукашэнкі вядзе сапраўдную вайну супраць экалагічных арганізацый у сваёй краіне, што, дарэчы, вельмі падобна да таго, што адбываецца ў Расіі», — гаворыць эксперт.
Ён нагадвае, што ў Беларусі ў рэестр «экстрэмісцкіх» і «тэрарыстычных» арганізацый была ўключана найстарэйшая і аўтарытэтная экалагічная арганізацыя «Экадом», якая якраз і спрабавала весці дыялог, удзельнічаць у слуханнях, пісаць даклады, праводзіць круглыя сталы, у тым ліку — сумесна з дзяржаўнымі арганізацыямі — і абмяркоўваць праблемы Астравецкай АЭС.
Ні ў Беларусі, ні ў Расіі ўмоў для адкрытасці дзейнасці атамнай прамысловасці няма, і яны (улады абедзвюх краін) гэтым карыстаюцца, а грамадства дазваляе ім так сябе паводзіць. Ім так выгадна, а для нашай агульнай бяспекі гэта вялікая пагроза. Паколькі самазаспакоенасць, адсутнасць грамадскага кантролю ствараюць дадатковыя ўмовы для таго, каб атамныя станцыі "Расатама" — усё роўна, у Расіі, у Беларусі ці дзе-небудзь яшчэ — генеравалі дадатковую небяспеку, акрамя той, якую яны і так уяўляюць. Паколькі любы ядзерны рэактар з'яўляецца радыяцыйна-небяспечным аб'ектам, і адмаўляць гэта могуць толькі прапагандысты, што яны і спрабуюць рабіць. Так што ядзерная энергетыка небяспечная, і інцыдэнт на Беларускай атамнай станцыі ілюструе гэты тэзіс, яшчэ раз даказвае яго», — рэзюмуе навуковец.
Цалкам прачытаць артыкул пра небяспеку Беларускай АЭС у Астраўцы можна тут.